လုပ်အားခ ဝင်​ငွေ ပိုမိုရရှိလိုတဲ့ စိတ် ရင်းအမှန်နဲ့ ထိုင်းနိုင်ငံကို တရားဝင်သွားမယ် ဆိုတဲ့သူ​တွေ နယ်စပ်မြဝတီမြို့မှာ ရာ​ပေါင်း များစွာ​ရောက်ရှိလို့​နေပါတယ်။ ပြည်ပအလုပ် အကိုင် ရှာ​ဖွေ​ရေး​အေဂျင်စီ​တွေနဲ့ ချိတ်ဆက် ပြီး နိုင်ငံကူးလက်မှတ်လာလုပ်ကြတာပါ။ လုပ် ငန်းစဉ်တိုင်းမှာ အ​ကျော်အခွ ရှိ​နေ​တာကြောင့် အလှည့်ကျ တန်းစီ​စောင့်နေကြရ​ပေမဲ့ ၁၀ ရက်မှ တစ်လအထိ ရက်ကြာရှည် ​စောင့်ဆိုင်း နေရသူ​တွေ​လည်း ရှိ​နေပါတယ်။ ကုမ္ပဏီနဲ့ စာမချုပ်ခင်၊​ စေလွှတ်ခွင့်မကျခင်မှာ လနဲ့ချီ ကြန့်ကြာ​နေမှုကလည်း တရားမဝင် နယ်စပ် ဖြတ်​ကျော်လမ်း​ကြောင်​းပေါ်ကို တွန်းပို့​နေ သလိုဖြစ်​နေပါတယ်။

“ကျွန်​တော်တို့မူလရည်မှန်းတာက စာအုပ်လုပ်တာအများဆုံးကြာလှတစ်ပတ်​ပေါ့။ ပြီးရင်ရွာပြန်မယ်။ အလုပ်​ခေါ်စာရလို့ ကုမ္ပဏီနဲ့စာချုပ်ပြီး ထိုင်းကိုတရားဝင်  အလုပ် သွားလုပ်မယ်​ပေါ့။ ခု​တော့ အစီအစဉ်က​ပြောင်းသွားပြီ။ စာအုပ်လုပ်တာနဲ့တင် တစ်လ​ကျော်ကြာပြီ။ မ​သေချာ​သေးဘူး။ မယုံ​တော့ ဘူး​လေ။ ပွဲစားနဲ့ချိတ်ပြီး ​အောက်လမ်းကပဲ သွား​တော့မယ်။ပတ်စ်ပို့စာအုပ် လုပ်မရ​သေးသူအများစုက လူကယ်ရီပွဲစား​တွေနဲ့ ချိတ်​နေကြတာပါပဲ” လို့ ထိုင်းကိုတရားဝင် သွားဖို့ ပတ်စ်ပို့လာလုပ်သူတစ်ဦးက ​ပြောပါ တယ်။

တောင်မှ မြောက်ကို ဖီလာစီးဆင်း​နေတဲ့ သောင်ရင်း မြစ်က ထိုင်း-မြန်မာနှစ်နိုင်ငံ ကြား မှာ ခြံစည်းရိုးသဖွယ်ကာရံလို့​နေပါတယ်။အကာအရံအတားအဆီး​တွေနဲ့အတူ ကိုဗစ်အ​ရေး​ပေါ်ကာလသတ်မှတ်ချက်​​တွေကြောင့် နယ်စပ်ဖြတ်​ကျော် ဝင်​​ရောက်မှုကို ထိုင်းနိုင်ငံ က အထူးကြပ်မတ်တားဆီးထား​ပေမဲ့   မြန်မာ ​ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားတွေဟာ အ​ပြောကြွယ် သူလူကယ်ရီပွဲစား​တွေနဲ့ချိတ်ဆက်ပြီး​တော့ တရားမဝင် ဝင်​ရောက်ကြတဲ့အတွက် ဖမ်းဆီး ခံရသူ​တွေ​ နေ့စဉ်ရှိ​နေပါတယ်။

အများစုကတော့ နောက်ချန် မိသားစု တွေရဲ့ဘဝလှပရေး၊ မိသားစု ဝမ်းရေးပြဿနာ ကို ဖြေရှင်းမယ်ဆိုတဲ့ မျှော်လင့်ချက်မိုးကောင်း ကင်ကြီးတွေနဲ့ပေါ့ ။သူတို့တွေဟာ သား၊သမီး၊ မိဘတွေ၊ ဆွေမျိုးတွေနဲ့ရင်နင့်စွာခွဲ ခွာလာကြ တဲ့ မြန်မာ့ရွှေ့ပြာင်း လုပ်သားတွေပဲ ဖြစ်ပါ တယ်။

ကိုဗစ်လှိုင်းဂယက်ပြီး​တော့ နိုင်ငံ​ရေးအ​ပြောင်းအလဲ​တွေ၊ မငြိမ်သက်မှု​တွေ​ကြောင့် မိုးပျံ ပူဖောင်းစီးသလို  မြင့်တက်သွားတဲ့ ကုန် စျေးနှုန်းကို ဇက်လည်အောင် မော့ ကြည့်ရင်း ပြည်တွင်းမှာ ရရှိလာတဲ့ လုပ်အားခနဲ့ထိန်းညှိ နိုင်တဲ့ အခြေအနေ မရှိသူ​တွေဟာ မိသားစု စားဝတ်နေရေးကို ပြေလည်စေချင်လို့ထွက် ခွာလာရသူတွေ၊  ပြည်တွင်း မှာ အလုပ် အကိုင် အခွင့် အလမ်း​တွေ ပိုမိုရှားပါးလာရုံမက အိမ် နီးချင်းနိုင်ငံတွေနဲ့ယှဉ်ရင် စား​လောက်တဲ့ အခြေခံလုပ်ခလစာ  နည်းပါးခြင်းတို့ကြောင့် မြဝတီနယ်စပ်မှတစ်ဆင့် အိမ်နီးချင်း ထိုင်း နိုင်ငံသို့ တရားမဝင် ထွက်ခွာသူ များ ပြားလာ ပါတယ်။

တစ်ဖက်မှာလည်းငယ်ရွယ်သူ​ လူငယ်​၊ လူရွယ်​တွေ ​နေရပ်စွန့်ခွာ​ရွှေ့​​ပြောင်းသွားလာ မှု​တွေ​ကြောင့် ပြည်တွင်းမှာ လူ့စွမ်းအား အရင်းအမြစ် တွေပိုမိုဆုံရှုံး လာတယ်လို့ ဆိုပါ တယ်။

ပြည်တွင်းမှာ လူတိုင်း အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်းရရှိမယ့် အလုပ်ရုံစက်ရုံနဲ့ သင့် တင့်တဲ့ လုပ်အားခ​တွေမရမချင်း ပြည်တွင်း မှာလူ့စွမ်းအားအရင်းအမြစ်​တွေဆုံးရှုံး​နေဦး မှာပဲလို့  အလုပ်သမားအ​ရေး​လေ့လာသုံးသပ် သူ​တွေက ဆိုပါတယ်။

ကိုဗစ်လှိုင်းဂယက်​တွေ​ကြောင့် နှစ်နှစ်ကျော်ကြာ ရပ်နားခဲ့ရတဲ့ MoU လုပ်သား​စေလွှတ်မှုကို ယခုနှစ်​မေ ၁၀ ရက်​မှ စတင်ကာ ဇွန် ၂၀ ရက်​အထိ လုပ်သား ၄၀၀၀ ​ကျော်သာ တရားဝင် ထွက်ခွာနိုင်ခဲ့တာဟာ ယခင်ကာလ က  တရားဝင် MOU လုပ်သား​စေလွှတ်မှုနှုန်းနဲ့ ယှဉ်ရင် ​နှေး​ကွေး​နေတယ်လို့ အလုပ်သမား အ​ရေးကျွမ်းကျင်သူ​တွေကသုံးသပ်​နေကြပါ တယ်။

“တရားဝင် MOU လမ်း​ကြောင်းရှိတယ်။ သို့​ပေမဲ့တရားမဝင် ဝင်​ရောက်မှု​တွေကတစ်​နေ့တခြား ပိုပို ဝင်​နေကြတယ်။တရားမဝင် လမ်း​ကြောင်း​တွေက​နေ့စဉ်ဝင်​လာကြတယ်။အဲ​ဒီတော့ ထိုင်းအစိုးရက ​ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သား တစ်သိန်းခွဲအထိ အလိုရှိပါတယ်လို့ဖိတ်​ခေါ်တိုက်တွန်းထားပါတယ်။ သို့​သော်လည်း ထိုင်းအစိုးရက​ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားအလိုရှိတဲ့အတိုင်း ကျွန်​တော်တို့မြန်မာဘက်က ​မောင်​မောင်​ခေါ်လို့ရှိရင် သွက်လက်စွာပဲ ဗျာထူးဖို့ လိုပါတယ်။ မဟုတ်ရင် တရားမဝင်ဝင်​ရောက် သူ​တွေ အများကြီးနစ်နာလို့ပါ။ လမ်းခရီးမှာ ကြုံ​တွေ့ရတဲ့ဒုက္ခ၊ရာဇဝတ်မှု​တွေ၊လူကုန်ကူးမှု​တွေ၊ အလုပ်သမားအခွင့်အ​​ရေးချိုး​​ဖောက်ခံ ရမှု​ခံရမှု​တွေ တစ်​နွယ် ငင် တစ်စင်ပါ​ပေါ့ဗျာ။ ခုချိန်အထိ လုပ်ထုံးလုပ်နည်းကြန့်ကြာစွာနဲ့ပို့​​နေတာ အရမ်းနည်း​နေပါတယ်။ လုပ်ထုံး လုပ်နည်း​တွေ မြန်မြန်ဆန်ဆန် အ​ကောင် အထည်​ဖော်ပြီး​တော့ စေလွှတ်​ပေးဖို့လို အပ်ပါတယ်။ စနစ်တကျ​ရွှေ့ပြောင်းသွား လာမှသာ MOU လုပ်သား​စေလွှတ်မှုက မြန် ဆန်လာမှာဖြစ်ပါတယ်။ ခုလို​​နှောင့်​နှေး​နေတဲ့ ခါမှာကျ​တော့ အခြားတစ်ဖက်မှာ ကြိုးတန်း လမ်း​လျှောက်စွန့်စား​နေကြမှုက အန္တရာယ် အရမ်းများပါတယ်။ ဒုက္ခ​ရောက်ကြတာ​တွေ၊ အသက်ဆုံးရှုံးမှုတွေ များလာလို့ပါ”လို့ မြန်မာ ပြည်သားများအ​ရေးပူးတွဲလှုပ်ရှားမှု​ကော်မတီ (JACBA) ဥက္ကဋ္ဌ ဦးမိုးကြိုးကဆိုပါတယ်။

Demand Letter ရထားတဲ့လုပ်သား အင်အားလိုအပ်ချက်နဲ့ နှစ်နိုင်ငံကအသိ အမှတ်ပြုထားတဲ့​ ၊အတည်ပြုထားပြီး​တော့ တရားဝင်စစ်​ဆေးထားတဲ့နေရာမဟုတ်ဘဲ သွားပို့တယ်ဆိုရင်အဲဒီ MoU စနစ်က တရားဝင် လူကုန်ကူးမှုဖြစ်သွားလိမ့်မယ်လို့ ​ရောင်ခြည်ဦးအလုပ်သမားအဖွဲ့ရုံးအဖွဲ့မှူး ဦးမိုး​ကျော်က ​ပြောကြားပါတယ်။

ဦးမိုး​ကျော်က “ MoU ဆိုတာ နှစ်နိုင်ငံ၊ အစိုးရနှစ်ရပ်သ​ဘောတူ စာချွန်လွှာနဲ့ သွားတဲ့ အလုပ်သမား​တွေ၊အလုပ်သမား​စေလွှတ်တာ၊ လက်ခံတာဖြစ်တယ်။ယခင်အစိုးရလက်ထက် က တစ်သိန်းဝန်းကျင်နဲ့ လုပ်​ဆောင်ခဲ့ကြတာ။ ယခင်အစိုးရလက်ထက် MOU လုပ်ငန်းစဉ်ထဲမှာကျန်ခဲ့တာရှိတယ်။ ယခုချိန်မှာ MOU လုပ်ငန်းစဉ်ကလွဲ​ချော်မှု​တွေ၊​နောက်ဆက်တွဲ ပြသာနာ​တွေ အများကြီးရှိလာမယ်။​ ဘာ​ကြောင့်​နောက်ဆက်တွဲ​တွေဖြစ်လာမလဲဆို​တော့ပို့လိုက်တဲ့ MOU လုပ်သား​တွေက မူလ စာချုပ်မှာပါတဲ့ လုပ်ငန်းခွင်ကဟုတ်ရဲ့လား။ စာချုပ်မှာရှိ​နေတဲ့ ဥပ​ဒေပါ၊ ခံစားခွင့်​တွေ၊ ရပိုင်ခွင့်​တွေကို တကယ်ပဲရရဲ့လား။ ဒီဘက်မှာ ရှိတဲ့ထိုင်း​အေးဂျင့်​တွေကလည်း ပို့လိုက်တဲ့ လုပ်သား​တွေ စက်ရုံ၊ အလုပ်ရုံ​တွေကိုခွဲပို့တဲ့ အခါကျ​တော့ တကယ့်တကယ်ကျ​တော့ အဲဒီ စက်ရုံ​တွေက တစ်ရာ၊ တစ်​ထောင်မလိုဘူး​ပေါ့။​ အေးဂျင့်ကလည်း အခြားလိုအပ်ပြီး​တော့ ီနာညေိ ူနအအနမ မရထားတဲ့လုပ်သား အင်အားလိုအပ်ချက် နှစ်နိုင်ငံကအသိအမှတ် ပြုထားတဲ့​ အတည်ပြုထားပြီး​တော့ တရားဝင် စစ်​ဆေးထားတဲ့နေရာမဟုတ်ဘဲ သွားပို့တယ် ဆိုရင်အဲဒီ MOU စနစ်က တရားဝင် လူကုန် ကူးမှုဖြစ်သွားလိမ့်မယ်”လို့ ဦးမိုး​ကျော်က ဆို ပါတယ်။

ထိုင်းနိုင်ငံကို တရားဝင် MOU လုပ်သား အဖြစ်သွားမယ်ဆိုတဲ့ သူ​တွေမြေပြင်မှာကုန်​နေတာ ၁၀ သိန်းက​နေ သိန်း ၂၀ ​ကျော်အထိ ကုန်ကျနေတာရှိပါတယ်။ ဒီလို ကုန်ကျတဲ့ ကိန်းဂဏန်းဟာ မြန်မာပြည်မှာ တစ်နှစ်စာ လုပ်အားခ​လောက်ရှိပေမဲ့မ​သေချာ​သေးတဲ့ ခရီးဖြစ်​နေတယ်လို့လည်း ဦးမိုး​ကျော်ကသုံး သပ်ပါတယ်။

“နောက်တစ်ချက်က လုပ်သား​ပေးပို့တဲ့ နိုင်ငံရှိတယ်။ လက်ခံတဲ့နိုင်ငံရှိတယ်။လက်ခံ တဲ့နိုင်ငံ​တွေရဲ့နိုင်ငံခြားသားအလုပ်သမား အက်ဥပ​ဒေ​တွေရှိတယ်။အဲဒီဥ​ဒေ​တွေကို အလုပ်သမား​တွေက နားလည်ရဲ့လား။လုပ် ငန်းခွင်ထဲမှာရတဲ့ အလုပ်သမားအခွင့်အ​ရေး​တွေ ​သေချာနားလည်ရဲ့လား။ ပွဲစား​တွေက​နေပြီး​တော့​ပေးပို့ပြီ​းတော့ တခြားနယ်စပ်​တွေမှာ ​သောင်တင်​နေတာ အရင်တုန်းက လည်း ကြုံခဲ့ဖူးတယ်။ ခုလည်းကြုံ​နေရမှာပဲ။

​ငွေ​ရေး​ကြေး​ရေးကလည်း နှစ်နိုင်ငံ MOU စနစ်မှာ ပြဋ္ဌာန်းထားတဲ့ကိန်းဂဏန်း​တွေထက် အများကြီး​ကျော်လွန်​နေတယ်။ ထိုင်းက​နေပြီး​တော့ အရင်က ဘတ် ၃၀၀၀ ​ကျော်နဲ့လက်ခံ တာ။ မြန်မာဘက်ကလည်း တစ်သိန်းခွဲထက် ပိုမယူရ။ ခု​တော့ တရားဝင်ကိုက သုံးသိန်း။ ထိုင်းဘက်ကလည်း ဘတ်၆၀၀၀​ကျော်ယူ တယ်။ တကယ့်​မြေပြင်မှာ ကုန်​နေတာ ၁၀ သိန်းက​နေ သိန်း၂၀ အထိ ကုန်ကျနေတာ ရှိတယ်။ ဒီလို ကုန်ကျတဲ့ကိန်းဂဏန်းဟာ မြန်မာပြည်မှာ တစ်နှစ်စာလုပ်အားခ​လောက် ရှိတယ်။ ဒါ​ပေမဲ့မ​သေချာ​သေးဘူး။ အေးဂျင့်​တွေကို​ပေးရတာကိုက အဲဒီလိုများ​နေတာ။ တချို့ဆို လယ်​ပေါင်၊ ခြံဝိုင်း​ပေါင် ၊ အတိုးကြီး ကြီးနဲ့​ချေးငှာလာတဲ့သူ​တွေရှိတယ်။ MOU လုပ်ငန်းစဉ်က ကြာလည်းကြာ ကုန်လည်း ကုန်ဆိုတဲ့ခါကျ​တော့အခြားတစ်ဖက်မှာ လူကယ်ရီပွဲစား​တွေနဲ့ ချိတ်ဆက်ပြီး နယ်စပ် ကို တရားမဝင်ဖြတ်​ကျော်ပြီး​တော့ သွားလာ တဲ့လမ်း​ကြောင်းက ပိုမိုတွင်ကျယ်လာတယ်။ ဖမ်းဆီးခံရမှု​တွေများလာတယ်။ ​နေ့တိုင်းနီးပါး မြန်မာနိုင်ငံသား​တွေဖမ်းဆီးခံ​နေရတာဖြစ် ပါတယ်”လို့ ​ဦးမိုး​ကျော ်ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။  

ထိုင်းနိုင်ငံသို့ MOU စနစ်နဲ့ လုပ်သား​စေလွှတ်တဲ့ တရားဝင်လမ်း​ကြောင်းရှိ​ပေမဲ့ တရားမဝင် နယ်စပ်ဖြတ်​ကျော် သွားလာမှု များပြား​နေခြင်းမှာ အ​ဖြေမရှိတဲ့ ပုစ္ဆာတစ်ခု လားလို့ ​မေးခွန်းထုတ်လာသူ​တွေလည်းရှိ​နေ ပါတယ်။

မြန်မာပြည်သားများအ​ရေးပူးတွဲလှုပ်ရှား မှု​ကော်မတီ (JACBA) ဥက္ကဋ္ဌ ဦးမိုးကြိုးက “MOU တရားဝင်လမ်း​ကြောင်းရှိ​ပေမဲ့ တရား မဝင် နယ်စပ်ဖြတ်​ကျော် သွားလာမှုများပြား​နေခြင်းမှာ အ​ဖြေမရှိတဲ့ ပုစ္ဆာမဟုတ်ပါဘူး။ အ​ဖြေရှိပါတယ်။ အ​ဖြေရှိ​ပေမဲ့ မလုပ်ကြ တာ ပါ။ မင်းတုန်းမင်းကို ​ယောအတွင်းဝန် ​လျှောက်ထားခဲ့သလိုဘဲ မသိတာကိုသိ​အောင် လုပ်လို့ရတယ်။ မရှိတာကိုရှိ​အောင်လုပ်လို့ ရတယ်။ မလုပ်တာက​တော့ ဘာဆိုဘာမှ ဖြစ် မလာတာ ဖြစ်တဲ့အတွက် မလုပ်တာအဆိုးဆုံး ပါပဲလို့ ​ယောအတွင်းဝန်မင်းဦးဖိုးလှိုင်က​လျှောက်ထားခဲ့ပါတယ်။အခုဟာကမလုပ် တာပါ။ မူဝါဒခိုင်ခိုင်မာမာချမှတ်နိုင်တဲ့ ကျွမ်း ကျင်သူ​တွေ မြန်မာနိုင်ငံမှာရှိပါတယ်။ လုပ် ထုံးကိုလည်း မြန်မြန်ဆန်သွက်သွက်လက် လက်အ​ကောင်အထည်​ဖော်နိုင်တာရှိပါ တယ်။ လုပ်ချင်စိတ်၊​စေတနာ​မေတ္တာမရှိတဲ့ အခါကျ​တော့ အခွန်ထမ်း​ဆောင်ရတဲ့ ​ရေခြား​မြေခြားသွားလုပ်ကြရတဲ့​ ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သား​တွေအ​ပေါ်မှာ ​မေတ္တာလည်းရှိဖို့လိုတယ်။ စေတနာလည်းရှိဖို့လိုပါတယ်။ ဒါ​ကြောင့် အ​ဖြေမရှိတဲ့ ပုစ္ဆာမဟုတ်ပါဘူး။လုပ်လိုစိတ် မရှိတာပါ။ မူဝါဒကိုချမှတ်လိုစိတ်၊ လုပ်ထုံး လုပ်နည်းကို မြန်ဆန်သွက်လက်လိုစိတ် အဲဒီစိတ်မရှိတာပါ။ မလုပ်တာပါ”လို့​ပြော ဆိုပါတယ်။

ထိုင်းနိုင်ငံအတွင်းမှာ ရောက်ရှိနေသူ တွေ နေရပ်ကို ပြန်လာချင်ကြပေမဲ့ ကိုယ့် နိုင်ငံအတွင်းမှာ စားလောက်တဲ့လုပ်အားခနဲ့ အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်းတွေ မရှိလာ သရွေ့တော့ မိသားစုဘဝရဲ့ အခက်အခဲတွေ ကို ပြေလျော့စေဖို့ ထိုင်းနိုင်ငံအတွင်းမှာ လုပ်ကိုင်​နေရဦးမှာဖြစ်သလို ပြည်တွင်းက လူငယ်၊လူရွယ်​တွေလည်း  လုပ်အားခတစ်ခု​ကြောင့်၊ အလုပ်အကိုင်အခွင့်အလမ်းတစ်ခု​ကြောင့် မိ​ဝေး ဖ​ဝေး၊ မိသားစုနဲ့​ဝေး ၊သားသမီး​တွေနဲ့ခွဲခွာပြီး တစ်ဖက်နိုင်ငံသို့ တရားဝင်လမ်း​ကြောင်းမှ ဖြစ်​စေ၊ တရားမဝင် လမ်း​ကြောင်းမှ ဖြစ်​စေ သွားရောက်ကြရဦးမှာ ဖြစ်ပါ​တော့ တယ်။

ကိုရွှေသိန်း (မြဝတီ)