အကြိုလူထုတွေ့ဆုံပွဲများ တားမြစ်ခံရသဖြင့် ရှမ်းလူမျိုးအလိုက် အမျိုးသားအဆင့် နိုင်ငံရေးဆွေးနွေးပွဲ မည်သို့ဆက်လက်လုပ်ဆောင်မည်ကို NCA ရေးထိုးထားသည့် ရှမ်းပြည်ပြန်လည်ထူထောင်ရေးကောင်စီ (RCSS/SSA) က ဦးဆောင်ကာ အစိုးရ၊ တပ်မတော် တို့နှင့် ညှိနှိုင်းရန်ပြင်ဆင်နေကြောင်း ရှမ်းတိုင်း ရင်းသားများ ဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်(SNLD) ပါတီ တွဲဖက်အတွင်းရေးမှူး (၂) စိုင်းကျော်ညွန့်က ပြောကြားသည်။
ရှမ်းလူမျိုးအလိုက် အမျိုးသားအဆင့် နိုင်ငံရေးဆွေးနွေးပွဲအကြိုလူထုတွေ့ဆုံပွဲများအား မူလက တပ်မတော်ဘက်မှတားဆီးခဲ့ပြီး နောက်ပိုင်းတွင် အုပ်ချုပ်ရေးပိုင်းကလည်း ပြုလုပ်ခွင့်မပေးသောကြောင့် ရှမ်းအဖွဲ့အစည်းများက ကျန်လူထုတွေ့ဆုံပွဲများကို ဆက်လက် လုပ်ဆောင်ခြင်းမပြုတော့ဘဲ ရပ်ဆိုင်းထား သည်။
“ဒီဖြစ်စဉ်ပေါ်မှာ အစိုးရနဲ့သွားပြီး ညှိနှိုင်း ဆွေးနွေးဖို့လေ။ အစိုးရရယ်တပ်မတော် အပါအဝင် RCSS က ဦးဆောင်ပြီးတော့ ဒါသွားပြီးတော့ အစိုးရပိုင်းနဲ့ ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းဖို့ ပြင်ဆင်နေတယ်ပေါ့နော်။ ရှမ်းအမျိုးသား အဆင့် ဘယ်လိုလုပ်ကြမလဲပေါ့။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ အကြိုလုပ်တာမှာတင် တန့်သွားသလိုဖြစ်နေတယ်။ အဲဒါဘယ်လိုရှေ့ဆက်လုပ်နိုင်မလဲပေါ့လေ။ အခုရက်ပိုင်းအတွင်း သွားရောက်ညှိနှိုင်းဖို့ရှိပါတယ်” ဟု စိုင်းကျော်ညွန့်က ပြောကြားသည်။
တပ်မတော်နှင့် NCA ရေးထိုးထားသည့် ရှမ်းပြည်ပြန်လည်ထူထောင်ရေးကောင်စီ (RCSS/SSA) အကြား လူမျိုးအလိုက် အမျိုးသားအဆင့်နိုင်ငံရေးဆွေးနွေးပွဲ (ရှမ်း) ကျင်းပမည့်နေရာ အငြင်းပွားနေမှုအပေါ် နိုဝင်ဘာ ၂၇ ရက်က ပြုလုပ်သည့် တစ်နိုင်ငံလုံး ပစ်ခတ်မှုရပ်စဲရေးသဘောတူစာချုပ် အကောင်အထည်ဖော်မှုဆိုင်ရာ ညှိနှိုင်းအစည်းအဝေး (JICM) တွင် နိုင်ငံတော်၏အတိုင်ပင်ခံ ပုဂ္ဂိုလ်ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က ကြားဝင် စေ့စပ်ညှိနှိုင်းပေးမှုအရ ရှမ်းပြည်နယ် လင်းခေးမြို့၌ပြုလုပ်ရန် သဘောတူဆုံးဖြတ်ထားခြင်းဖြစ်သည်။
ရှမ်းပြည်နယ်တွင် NCA လက်မှတ်ရေးထိုးထားခြင်း မရှိသော ရှမ်းတိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ဖြစ်သည့် ရှမ်းပြည်တိုးတက်ရေးပါတီ(SSPP/SSA) အဖွဲ့လည်း ရှိနေသေးသောကြောင့် နိုင်ငံရေးဆွေးနွေးပွဲများအား ကန့်သတ်နေသည့်သဘောရှိကြောင်း တိုင်းရင်းသားအရေးလေ့လာသူအချို့က သုံးသပ်ကြသည်။
ထို့ပြင် အကြိုလူထုတွေ့ဆုံပွဲပြုလုပ်ရာတွင် RCSS/SSA အပါအဝင် SSPP/SSA ၊ ရှမ်းနိုင်ငံရေးပါတီများ၊ ရှမ်းအရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်း ပါဝင်ဖွဲ့စည်းထားသည့် ရှမ်းပြည်ညီညွတ်ရေးကော်မတီ (CSSU) က ဦးဆောင် ကျင်းပခြင်းဖြစ်သဖြင့် တားမြစ်ခြင်းဖြစ်ကြောင်းလည်း ပြင်ပတွင်ပြောဆိုမှုများရှိနေသည်။
“(CSSU ကိစ္စ)အဲဒါကတော့ ကျွန်တော် တို့ညှိနှိုင်းမှာပါ။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ ကျွန်တော်တို့မူဘောင်အရ လုပ်နေတာဖြစ်တယ်။ ဦးစီးဦးဆောင်လုပ်နိုင်တာက NCA လက်မှတ်ရေးထိုးပြီးသားအဖွဲ့နဲ့ ရွေးကောက်ပွဲ အနိုင်ရနိုင်ငံရေးပါတီပေါ့ဗျာ။ ဦးဆောင်တဲ့အခန်းကဏ္ဍပေါ့ဗျာ။ ဒါပေမဲ့ပါဝင်နိုင်တယ်ဆိုတဲ့ အထဲမှာတော့ ဒီဥပမာရှမ်းလူမျိုးထဲမှာဆိုရင် ရှမ်းတိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်တွေပေါ့။ ရှမ်း CSO တွေပါမယ်။ အဲဒါတွေက အကုန်လုံး ရှမ်းသက်ဆိုင်ရာ ပါဝင်သင့်ပါဝင်ထိုက်သူ ပါဝင်နိုင်တယ်ဆိုတဲ့ မူဘောင်ထဲမှာ ရေးဆွဲပြီးသားဖြစ်တယ်။ ဒီပေါ်မှာ မူဘောင်ထဲမှာ ဘာမှကန့်သတ်ထားတာတွေ မရှိပါဘူး။ ဒီပေါ်မှာကျွန်တော်တို့ ဒါကသဘောတူညီမှုဆိုတာက အစည်းအဝေးတစ်ခုမှာ သဘောအားဖြင့် JICM မှ ာအစည်းအဝေးလုပ်တယ်။ UPDJC အစည်းအဝေး လုပ်တယ်။ အဲဒီအပေါ်မှာ သဘောတူဆုံးဖြတ်ချက်ချတာတွေ ရှိတယ်။ တချို့ဟာတွေက Unwriting ပေါ့ဗျာ။ ရေးမထားတဲ့ သဘောတူညီချက်တွေရှိတယ်။ ဒီပေါ်မှာ ပြဿနာတက်တဲ့အချိန်ကျတော့ ဒါဆုံးဖြတ်ချက်ထဲမှာ မပါဘူး။ ဘာလုပ်ဖို့ညာလုပ်ဖို့ဆိုတာ။ ဒါက Gentlemen's Agreeement လို့ပြောတဲ့ လူကြီးလူကောင်းဆန်တဲ့ သဘောတူညီချက်တွေ မလိုက်နာတာ ဖြစ်တယ်။ တချို့ကိစ္စတွေက အစည်းအဝေးဆုံးဖြတ်ချက်ထဲမှာ ဆုံးဖြတ်ချက်အနေနဲ့ ထည့်သွင်းရေးသားထားတာ မဟုတ်ဘူး။ ဒါပေမဲ့ အချင်းချင်း အပြန်အလှန် နားလည်မှုရှိပြီးသားလို့ယုံကြည်တယ်။ အဲဒီအပေါ်မှာ အဲဒီလို ပြဿနာတက်တော့မှ ဒါတွေကတော့အစည်း အဝေးမှာ ဒါတွေ လုပ်ခိုင်းတာမဟုတ်ဘူး။ ဘာညာ။ သဘောအားဖြင့်ပေါ့လေ။ ကျွန်တော်တို့ ရှမ်းအမျိုးသားအဆင့် အကြို လူထုတွေ့ဆုံပွဲ လုပ်ခွင့်မရှိဘူးဆိုတာလည်း ရေးမထားပါဘူး။ လုပ်ခွင့်ရှိတယ်ဆိုတာလည်း ရေးမထားပါဘူး။ အဲဒါပြောရမယ်ဆိုရင်တော့ မလုပ်နဲ့ဆိုတဲ့ကိစ္စက သိပ်အဓိပ္ပာယ်မရှိပါဘူး။ မလုပ်နဲ့လို့ ရေးထားတာ မဟုတ်ဘူး။ လုပ်ပါလို့ရေးထားတာ မဟုတ်ဘူး။ ဒါပေမဲ့ အစည်းအဝေး ဟိုဘက်ဒီဘက် လူကြီးလူကောင်း သဘောတူညီမှုပေါ့။ ဒါ ကျေကျေလည်လည် ဆွေးနွေးပြီး သားကိစ္စဖြစ်တယ်။ JICM မှာကော၊ UPDJC မှာကော အဲဒီပေါ်မှာ အစည်းအဝေးဆုံးဖြတ်ချက်မှာ မပါလို့ ဘာလို့ဆိုတဲ့ဟာကျတော့ တချို့ကိစ္စတွေမှာ ချရေးမထားတဲ့ သဘောတူညီချက်တွေပါ။ အဲဒီပေါ်မှာ သဘောပေါက်တယ်ဆိုရင်တော့ ရပါတယ်။ အဲဒီပေါ်မှာ ဖောက်ဖျက်တယ်ဆိုရင်လည်း ဖောက်ဖျက်တဲ့သူက သူကိုယ်တိုင်သူတို့ သိပါလိမ့်မယ်” ဟု စိုင်းကျော်ညွန့်က ဆိုသည်။
ရှမ်းပြည်နယ်၊ လင်းခေးမြို့၌ ရှမ်းလူမျိုးအလိုက် အမျိုးသားအဆင့်နိုင်ငံရေးဆွေးနွေးပွဲကို ၂၀၁၈ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီ ၁၂ ရက်မှ ၁၄ ရက် အထိသုံးရက်ကြာ ပြုလုပ်ရန် စီစဉ်ထားခြင်း ဖြစ်သည်။
လူမျိုးအလိုက် အမျိုးသားအဆင့်နိုင်ငံ ရေးဆွေးနွေးပွဲ (ရှမ်း) ကျင်းပခွင့်အား ပြည် ထောင်စုငြိမ်းချမ်းရေးညီလာခံ-၂၁ ရာစု ပင်လုံ ဒုတိယအစည်းအဝေး မတိုင်မီကပင် ခွင့်ပြုထားသော်လည်း ဆွေးနွေးပွဲကျင်းပမည့် နေရာအား တပ်မတော်ဘက်မှ မိုင်းပန်မြို့၊ မုံးထော်/မုံးထမြို့၊ နမ့်ပန်ခွန်မြို့တို့တွင်သာ ကျင်းပရန် ထောက်ခံခဲ့ပြီး RCSS/SSA က တောင်ကြီးမြို့ (သို့မဟုတ်) ပင်လုံမြို့တွင် ကျင်းပခွင့်ပေးရန် တောင်းဆိုခဲ့သဖြင့် အငြင်းပွားခဲ့သည်။
လူမျိုးအလိုက်အမျိုးသားအဆင့် နိုင်ငံရေးဆွေးနွေးပွဲအား NCA ရေးထိုးထားသည့် တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ ဦးဆောင်၍ တရားဝင်နိုင်ငံရေးပါတီပူးပေါင်းကာ ကျင်းပခွင့်ရှိပြီး လူမျိုးအလိုက်အမျိုးသား အဆင့်နိုင်ငံရေးဆွေးနွေးပွဲ (ရှမ်း) ကျင်းပရန် RCSS/SSA ၊ ရှမ်းနိုင်ငံရေးပါတီများ၊ အရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်းများက အကြိုဆွေးနွေးပွဲ ကျင်းပပြီး မူဝါဒမူကြမ်းများရရှိထားကာ နိုင်ငံရေးသိက္ခာအရ တောင်ကြီး သို့မဟုတ် ပင်လုံတွင်သာ ကျင်းပခွင့်ပေးရန် RCSS/SSA က အစဉ်တစိုက်တောင်းဆိုသော်လည်း နောက်ဆုံးတွင် လင်းခေးမြို့တွင် ကျင်းပရန်သာ RCSS/SSA ဘက်က သဘောတူခဲ့ရသည်။
ရှမ်းလူမျိုးအလိုက်အမျိုးသားအဆင့် နိုင်ငံရေးဆွေးနွေးပွဲအတွက် တောင်ကြီးမြို့တွင် ဒီဇင်ဘာ ၁၂ ရက်မှ ၁၅ ရက်အထိ ရှမ်းပြည်ညီညွတ်ရေးကော်မတီ (CSSU) ၏ ကြိုတင်ပြင်ဆင်သည့် အလုပ်ရုံဆွေးနွေးပွဲကျင်းပခဲ့သည်။
ထို့နောက် လူထုတွေ့ဆုံပွဲများပြုလုပ်ရန် ရှမ်းအဖွဲ့အစည်းများမှ ကိုယ်စားလှယ်များ ပါဝင်သည့် အဖွဲ့ငါးဖွဲ့သည် ရှမ်းပြည်နယ်နှင့် ရှမ်းပြည်နယ်ပြင်ပရှိ ရှမ်းတိုင်းရင်းသားများနေထိုင်ရာ ဒေသများသို့သွားရောက်ကာ လူထုသဘောထားများရယူရာတွင် တားမြစ်ခံရခြင်းဖြစ်သည်။
ပြည်ထောင်စုငြိမ်းချမ်းရေး ညီလာခံ- ၂၁ ရာစု ပင်လုံ ဒုတိယအစည်းအဝေးမတိုင်မီက အမျိုးသားအဆင့်နိုင်ငံရေး ဆွေးနွေးပွဲများကျင်းပရာတွင် လူမျိုးအလိုက်အမျိုးသား အဆင့်နိုင်ငံရေးဆွေးနွေးပွဲအား (ချင်း)၊ (ပအိုဝ်း)၊ (ကရင်) သုံးပွဲ၊ ဒေသအလိုက်အမျိုး သားအဆင့်နိုင်ငံရေးဆွေးနွေးပွဲအား(ပဲခူး)၊ (တနင်္သာရီ)၊(ရှမ်း)သုံးပွဲ ကျင်းပခဲ့ပြီး အဆိုပါ ခြောက်ပွဲမှရရှိထားသည့် သဘောထားစာတမ်းများကို စုစည်းကာ ပြည်ထောင်စုငြိမ်းချမ်းရေးညီလာခံ-၂၁ ရာစ ုပင်လုံဒုတိယအစည်းအဝေးတွင် တင်သွင်းဆုံးဖြတ်မှုများပြုလုပ်ခဲ့သည်။
