ထိုင်ဝမ်အစိုးရသည် စံချိန်တင်ပမာဏအဖြစ် ၂၀၂၃ ဘဏ္ဍာနှစ်အတွက် ကာကွယ်ရေးအသုံးစရိတ်စုစုပေါင်း အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁၉.၄ ဘီလျံ (နယူးထိုင်ဝမ်ဒေါ်လာ ၅၈၆.၃ ဘီလျံ) လျာထားလိုက်ပြီး ယင်းသည် ယခုနှစ်ထက် ၁၄ ရာခိုင်နှုန်းနီးပါး တိုးမြှင့်လိုက်ခြင်းဖြစ်သည်။

ယင်းကဲ့သို့စံချိန်တင်တိုးမြှင့်လိုက်သည့် ဘတ်ဂျက်ပမာဏကို မှန်ကန်ထိရောက်စွာ အသုံးချနိုင်မည်ဆိုပါက ထိုင်ဝမ်၏ ဟန့်တားကာကွယ်နိုင်စွမ်းကို အားဖြည့်ပေးနိုင်မည်ဖြစ်သကဲ့သို့ ဒေသတွင်း တည်ငြိမ်ရေးအတွက်လည်း အထောက်အပံ့ပေးနိုင်မည်ဖြစ်သည်။ သို့ရာတွင် ၎င်းစစ်ရေးအသုံးစရိတ်အား ထိုင်ဝမ်၏ သမားရိုးကျ စစ်ဘက်အစီအစဉ်များတွင် အားဖြည့်အသုံးပြုခြင်းထက် ဘက်မညီ စစ်ပွဲဆင်နွှဲနိုင်စွမ်းကို မြှင့်တင်ပေးနိုင်မည့်ကဏ္ဍများအတွက် ပစ်မှတ်ထားအသုံးချသွားရန် လိုအပ်ပေလိမ့်မည်။

တစ်ဖက်တွင်မူ ထိုင်ဝမ်စစ်တပ်အတွင်း ထိပ်တန်းစစ်ဘက်ခေါင်းဆောင်များ၏ အကျိုးစီးပွားများကလည်း ခိုင်ခိုင်မာမာတည်ရှိနေပြီး ထိုင်ဝမ်စစ်တပ်ခေါင်းဆောင်များသည် ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန၌ အရပ်ဘက်ထိန်းချုပ်မှုအောက်တွင် ရှိမနေပေ။

အရေးပါသောပြုပြင်ပြောင်းလဲမှု တစ်ရပ်မှာ ထိုင်ဝမ်ရွေးကောက်ခံခေါင်းဆောင်များအား စစ်ဘက်ရေးရာ ဆုံးဖြတ်ချက်များ ချမှတ်ရာတွင် လုပ်ပိုင်ခွင့်ပိုမိုပေးအပ်ခြင်းပင်ဖြစ်သည်။ အဖွဲ့အစည်းမှ ဘွန်နီဂလေဇာကမူ ထိုင်ဝမ်၏ အရပ်ဘက်-စစ်ဘက် ဆက်ဆံရေးသည် တင်းမာမှုများ ပြည့်နှက်လျက်ရှိပြီး သမ္မတအား မတူညီသောရှုထောင့်မှ အကြံဉာဏ်ပေးနိုင်မည့် ကာကွယ်ရေးဆိုင်ရာ အရပ်သားအကြံပေးများ နည်းပါးနေသည်ဟု ထောက်ပြပြောဆိုခဲ့သည်။

နောက်ထပ်ပြင်ဆင်ပြောင်းလဲရန် လိုအပ်နေသည့် အရာများမှာ အမျိုးသမီးများကိုပါ မဖြစ်မနေ စစ်မှုထမ်းစေခြင်းနှင့် မဖြစ်မနေစစ်ပညာသင်ကြားရမည့် ကာလကို လေးလမှ တစ်နှစ်အထိတိုးမြှင့်ခြင်းတို့ဖြစ်ကြောင်းလည်း ၎င်းက ဆိုသည်။

ကြံ့ကြံ့ခံရှင်သန်ရေးနည်းလမ်း

သြဂုတ်လအစောပိုင်းက အမေရိကန်အောက်လွှတ်တော်ဥက္ကဌ နန်စီပယ်လိုစီ ထိုင်ဝမ်သို့ လာရောက်ခဲ့ပြီးနောက် တရုတ်နှင့် တင်းမာမှုမြင့်တက်နေစဉ် ထိုင်ဝမ်အစိုးရက စံချိန်တင်ကာကွယ်ရေးအသုံးစရိတ်ကို အဆိုပြုတောင်းခံခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ထိုခရီးစဉ်နှင့်ပတ်သက်၍ အမျက်ဒေါသထွက်နေသည့် တရုတ်က ထိုင်ဝမ်ကျွန်းအနီးတစ်ဝိုက်တွင် အကြီးစားစစ်ရေးလေ့ကျင့်မှုများ ပြုလုပ်ကာ ကုန်သွယ်ရေးဆိုင်ရာ ကန့်သတ်ပိတ်ပင်မှုများ လုပ်ဆောင်ခဲ့သည့်အတွက် အခြေအနေတင်းမာသထက် တင်းမာလာခဲ့သည်။

ထိုင်ဝမ်၏ လုံခြုံရေးဆိုင်ရာအသေးစိတ်စီမံချက်များသည် တရုတ်အနေဖြင့် ကျူးကျော်တိုက်ခိုက်ရန် ဖြစ်နိုင်ခြေမရှိဟု ယူဆလာစေရန် သို့တည်းမဟုတ် ကျူးကျော်ခြင်းက ပေးဆပ်မှုကြီးမားမည်ဖြစ်ကြောင်း ယူဆလာအောင် လုပ်ဆောင်နိုင်ရန်လိုအပ်မည်ဖြစ်သည်။ ထိုင်ဝမ်စစ်တပ်၏ ဗိုလ်ချုပ်ကြီးဟောင်းဖြစ်သူ လီရှီမင်ကမူ ထိုင်ဝမ်အနေဖြင့် တရုတ်၏ လေကြောင်းမှ တိုက်ခိုက်မှုများ သို့တည်းမဟုတ် တာဝေးပစ် ဒုံးလက်နက်များဖြင့် ပစ်မှတ်ထားတိုက်ခိုက်မှုများကို အခက်တွေ့စေနိုင်မည့် ကြံ့ကြံ့ခံရှင်သန်ရေးနည်းလမ်းကို လိုအပ်သည်ဟု ဆိုသည်။

ထိုင်ဝမ်အနေဖြင့် တင့်ကားများ၊ စစ်သင်္ဘောများနှင့် ဂျက်တိုက်လေယာဉ်ကဲ့သို့ သမားရိုးကျ စစ်လက်နက်များကို အသုံးပြုခြင်းထက် ထိုင်ဝမ်ကျွန်းအနှံ့အပြားတွင် ဖြန့် ကြက်ထားနိုင်ပြီး အနီးကပ်တိုက်ပွဲဝင်နိုင်ရေးအတွက် ဦးတည်လေ့ကျင့်ထားသော မိမိဆန္ဒအလျောက် ဖွဲ့စည်းထားသည့် ဒေသခံကာကွယ်ရေးတပ်များနှင့် အရပ်သားအဖွဲ့များက အသုံးပြုနိုင်မည့် ဒုံးကျည်တင် အသေးစားရေယာဉ်များကဲ့သို့ အရွယ်အစား ပိုသေးငယ်သည့် စစ်လက်နက်များကို အသုံးပြုရမည် ဖြစ်ကြောင်းလည်း လီက ပြောကြားခဲ့သည်။

မကြာသေးမီနှစ်များအတွင်း ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး ရေတပ်ကိုဖွဲ့စည်းကာ ပင်လယ်ရပ်ခြားသို့ ဖြန့်ကြက်စစ်ကစားနိုင်စွမ်းကို ဘက်ပေါင်းစုံမှ မြှင့်တင်ကာ အဆင့်မြှင့်တင်တည်ဆောက်ထားသော တရုတ်စစ်တပ်ကို အန်တုယှဉ်ပြိုင်မည့်အစား ထိုင်ဝမ်သည် ကျူးကျော်လာသည့် စစ်လေယာဉ်များနှင့် စစ်သင်္ဘောများကို ပစ်မှတ်ထားတိုက်ခိုက်နိုင်သော ပိုမိုလက်လှမ်းမီ၍ သိုသိုသိပ်သိပ်ရှိသည့် စစ်လက်နက်စနစ်များကို ရွေးချယ်အသုံးပြုသင့်သည်ဟု ၎င်းက ဆိုသည်။

ယင်းလက်နက်စနစ်များတွင် ရေမြှုပ်မိုင်းများ၊ မြေပြင်သုံးယာဉ်များနှင့် ကင်းလှည့်ရေယာဉ်များတွင် တပ်ဆင်နိုင်သည့် ယာဉ်တင်သင်္ဘောဖျက် ဒုံးကျည်များ၊ ရေအောက်ဒရုန်းများ၊ ရော့ကတ်ဒုံးကျည်စနစ်များနှင့် လေယာဉ်ပစ်တာတိုဒုံးကျည်များ ပါဝင်မည်ဖြစ်သည်။

ထိုင်ဝမ်အနေဖြင့် အနီးကပ်ချေမှုန်း တိုက်ခိုက်ရေးစွမ်းရည်များကို မြှင့်တင်ရန် လိုအပ်မည်ဖြစ်သကဲ့သို့ တစ်ဖက်တွင်လည်း အမေရိကန်နှင့် အခြားသောမိတ်ဖက်များက ထိုင်ဝမ်ကို ဝေဟင်နှင့်ရေပြင် ထောက်ပံ့ပို့ဆောင်ရေးလမ်းကြောင်းများ ဆက်ထိန်းထားနိုင်ရန်အတွက် တာဝေးစစ်ဆင်နိုင်မှုစွမ်းရည်ကို အားဖြည့်ထောက်ကူပေးရန် လိုအပ်ပြီး ဘေးကျပ်နံကျပ် အခြေအနေအောက်တွင် ထိုင်ဝမ်အနေဖြင့် စားသောက်ကုန်၊ စစ်လက်နက်များနှင့် လောင်စာဆီတင်သွင်းနိုင်ရန် ပင်လယ်ပြင်ထွက်ပေါက် ပိတ်ဆို့ခြင်းကို တန်ပြန်နိုင်ရေးအတွက်လည်း အထောက်အကူပေးရန် လိုအပ်မည်ဖြစ်သည်။   

ထို့အပြင် အမေရိကန်နှင့် မဟာမိတ်များ၊ မိတ်ဖက်များအကြား တစ်စိတ်တစ်ဝမ်းတည်းရှိမှုကို ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းကာ ထိုင်ဝမ်ရေလက်ကြားမှ အမေရိကန် စစ်သင်္ဘောများနှင့် လေယာဉ်များ ဖြတ်သန်းသွားလာခြင်းကဲ့သို့ ထိုင်ဝမ်အနီးတစ်ဝိုက်၌ အမေရိကန်က စစ်ရေးလှုပ်ရှားမှုများ ပြန်လည်လုပ်ဆောင်သွားရန်လည်း လိုအပ်မည်ဖြစ်သည်။

နိုင်ငံရေးသဘောထားပုံဖော်မှုကို လျှော့ချခြင်း

မကြာသေးမီနှစ်များအတွင်း အမေရိကန်အနေဖြင့် ထိုင်ဝမ်အပေါ် တရုတ်သမ္မတရှီကျင်းပင်က ရန်လိုသည့်သဘောထား ပိုမိုပြသလာခဲ့ခြင်းအပေါ် တန်ပြန်မှုများ လုပ်ဆောင်ခဲ့ပြီး ထိုင်ဝမ်သို့ စစ်လက်နက်များ ရောင်းချပေးခြင်းနှင့် ထိုင်ဝမ်အစိုးရအား သံတမန်နည်းအရ ထောက်ခံအားပေးမှုများ တိုးမြှင့်ခဲ့သည်။

အမေရိကန် ကွန်ဂရက်လွှတ်တော်အမတ်များ၊ ရာထူးအလယ်အလတ်ရှိ အစိုးရတာဝန်ရှိသူများနှင့် ပြည်နယ်အုပ်ချုပ်ရေးမှူးများ၏ နိုင်ငံရေးခရီးစဉ်များသည် ထိုင်ဝမ်ကို အထီးကျန်ဖြစ်ခြင်းမှ အကာအကွယ်ပေးရာတွင် အရေးပါသည့် အခန်းကဏ္ဍ၌ ရှိနေသည်။ သြစတြေးလျ၊ ဂျပန်၊ ကနေဒါ၊ နယူးဇီလန်၊ ဗြိတိန်၊ ဂျာမနီ၊ ပြင်သစ်နှင့် ဥရောပသမဂ္ဂကဲ့သို့ အခြားသော ချစ်ကြည်ရင်းနှီးသည့် နိုင်ငံများသည်လည်း ထိုင်ဝမ်ခေါင်းဆောင်များနှင့် တွေ့ဆုံရန်အတွက် အခါအားလျော်စွာ ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့များ စေလွှတ်သင့်ပေသည်။

သို့တိုင်အောင် ထိုင်ဝမ်ဘက်တွင် တညီတညွတ်တည်းရှိနေကြောင်း လူသိရှင်ကြား ပြသသည့်လုပ်ရပ်များသည် အမေရိကန်အနေဖြင့် တရုတ်တစ်နိုင်ငံတည်း မူဝါဒကို ချိုးဖောက်နေသည်ဟူသော တရုတ်၏ထင်မြင်ချက်ကို ပိုမိုခိုင်မာအောင် လုပ်ဆောင် သကဲ့သို့ မဖြစ်စေရန်လိုအပ်ပေလိမ့်မည်။ 

အမေရိကန်အထက်လွှတ်တော် နိုင်ငံခြားဆက်ဆံရေးကော်မတီဥက္ကဋ္ဌ ဘော့ဘ်မန်နန်ဒက်ဇ်နှင့် အထက်လွှတ်တော်အမတ် လင်ဆီဂရေဟမ်တို့ကလည်း ထိုင်ဝမ်မူဝါဒဆိုင်ရာအက်ဥပဒေကို ကွန်ဂရက်လွှတ်တော်သို့ တင်သွင်းထားသည်။ 

အဆိုပါဥပဒေကြမ်းတွင် ထိုင်ဝမ်အား လုံခြုံရေးအကူအညီအဖြစ် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၄.၅ ဘီလျံ ပေးအပ်ခြင်းကဲ့သို့သော အချက်အချို့သည် သင့်လျော်ကောင်းမွန်သော်လည်း အခြားအချက်များမှာမူ ထိုင်ဝမ်၏ ကာကွယ်ရေးအတွက် အဓိပ္ပာယ်ပြည့်ဝသည့် ပံ့ပိုးမှုမျိုး မဖြစ်စေဘဲ တရုတ်၏ အမျက်ဒေါသကို ဆွပေးသကဲ့သို့ပင်ဖြစ်နေသည်ဟု ဆိုရပေမည်။

တစ်နှစ်တာအသုံးစရိတ် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၂၁၂ ဘီလျံရှိသည့် တရုတ်ပြည်သူ့လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော်နှင့် အသုံးစရိတ်အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁၉.၄ ဘီလျံသာရှိသည့် ထိုင်ဝမ်စစ်တပ်အကြား ကွာဟချက်ကြီးမားနေခြင်းကြောင့် ယင်းဥပဒေကြမ်းသည် ထိုင်ဝမ်၏ မိမိကိုယ်ကိုယ်ကာကွယ်နိုင်စွမ်းနှင့် ဘက်မညီသော စစ်ပွဲအတွက် ကာကွယ်ရေးမဟာဗျူဟာချမှတ်ရေးကို အားဖြည့်ပေးနိုင်မည့် ထပ်တိုးအစီအမံများကို အလေးအနက်ထားသင့်ပေသည်။

အမေရိကန်ကွန်ဂရက်လွှတ်တော် အမတ်များအနေဖြင့် အဆိုပါဥပဒေကြမ်းမှ နိုင်ငံရေးသဘောထားကို ပုံဖော်သည့် သွင်ပြင် လက္ခဏာများကို ဖယ်ထုတ်ကာ ထိုင်ဝမ်ပြည်သူများ၏ လုံခြုံမှုကို အားဖြည့်ပေးရေး၊ တရုတ်၏ကျူးကျော်မှုကို တားဆီးရေး၊ ထိုင်ဝမ်၏ ဒီမိုကရေစီနှင့် စီးပွားရေးတိုးတက်ဖြစ်ထွန်းမှုကို အထောက်အကူပေးရေးနှင့် အမေရိကန်-တရုတ် ဘက်ပေါင်းစုံဆက်ဆံမှု တည်ငြိမ်ရေးကို အားဖြည့်ပံ့ပိုးနိုင်မည့် ပြဋ္ဌာန်းချက်များကိုသာ ထည့်သွင်းသင့်ပေသည်။

သမ္မတဂျိုးဘိုင်ဒင်အနေဖြင့်လည်း အမေရိကန်အစိုးရသည် တရုတ်တစ်နိုင်ငံတည်း မူဝါဒကို ဖျက်သိမ်းရန် ကြိုးပမ်းလိုခြင်းမရှိကြောင်း သို့မဟုတ် ထိုင်ဝမ်၏ တရားဝင်လွတ်လပ်ရေးကို ထောက်ခံခြင်းမရှိကြောင်း ပြသသည့် သံတမန်ရေးအပြုအမူများကို ထပ်မံပြသသွားရန် လိုအပ်မည်ဖြစ်သည်။ ယင်းသို့ လုပ်ဆောင်ရန်အတွက် ယခုနှစ်နိုဝင်ဘာလထဲတွင် အရှေ့တောင်အာရှဒေသ၌ သမ္မတဘိုင်ဒင်နှင့် သမ္မတရှီကျင်းပင်တို့ မျက်နှာစုံညီတွေ့ဆုံရန် စီစဉ်ထားသည့် အစည်းအဝေးသည် အချိန်အခါကောင်း ဖြစ်ပေလိမ့်မည်။

Ref:CNA