ကချင်၊ ရှမ်းမြောက်ပိုင်းနှင့် ကရင်ပြည်နယ်တို့ရှိ ပဋိပက္ခများနှင့်ပတ်သက်၍ အီးယူသံကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့နှင့် မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ အီးယူအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံ သံအဖွဲ့အကြီးအကဲများက ကြေညာချက်တစ်စောင်ကို မေ ၁၆ ရက် တွင် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

အဆိုပါထုတ်ပြန်ချက်တွင် ကချင်၊ ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းနှင့် ကရင်ပြည်နယ် ဒေသအချို့၌ လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခနှင့် စစ်မက်ဖြစ်ပွားနေမှုများ တစ်စထက်တစ်စ မြင့်တက်လာနေမှုကြောင့် အရပ်သားတစ်သောင်းကျော်သည် နေရပ်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးရခြင်း၊ ပဋိပက္ခဖြစ်ပွားရာ နယ်မြေဒေသရှိ များစွာသော ရပ် / ရွာလူထုအသိုင်းအဝိုင်းတို့သည် အလွန်စိုးရိမ်ဖွယ်ရာ အခြေအနေသို့ ကျရောက်လျက်ရှိပြီး ၎င်းင်းတို့၏ အသက်အိုးအိမ်၊ ပိုင်ဆိုင်မှုနှင့် သက်မွေးလုပ်ငန်းများပါ ဆုံးရှုံးခဲ့ရကြောင်း၊ တိုက်ခိုက်ရေးအင်အား အလွန်အမင်းသုံးစွဲခြင်း၊ အရပ်သားများ ဘေးလွတ်ရာသို့ ထွက်ပြေး၍မရနိုင်ရန် အတားအဆီးများ ရှိနေခြင်းနှင့် အကူအညီလိုအပ်လျက်ရှိသည့် အရပ်ဘက်လူထုတို့အနေဖြင့် လူသားချင်း စာနာမှုအကူအညီများ ချက်ချင်းရရှိနိုင်ရန် ငြင်းပယ်ခြင်းခံနေရသည်ဟူသည့် သတင်းများကို ကြားသိနေရခြင်းမှာ လွန်စွာမှ စိုးရိမ်ဖွယ်ရာဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြပါရှိသည်။

ဆက်လက်၍ အရပ်ဘက်လူထုအား ကာကွယ်စောင့်ရှောက်နိုင်ရန်အတွက် ပဋိပက္ခတွင်ပါဝင်နေကြသော အဖွဲ့အားလုံးအနေဖြင့် စစ်မက်ဖြစ်ပွားမှုနှင့် ထိုးစစ်ဆင်တိုက်ခိုက်နေမှုများကို ချက်ချင်းရပ်တန့်ဖို့ လိုအပ်ကြောင်း တစ်နိုင်ငံလုံး ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှုရပ်စဲရေးသဘောတူစာချုပ် (NCA) လက်မှတ်ရေးထိုးရာတွင် တရားဝင်အသိသက်သေဖြစ်သည့် ဥရောပသမဂ္ဂမှ အလေးအနက် တိုက်တွန်းပြောကြားကြောင်း၊ လူသားချင်း စာနာမှုအကူအညီများ နှောင့်နှေးကြန့်ကြာခြင်းမရှိ၊ လွတ်လပ်စွာခွင့်ပြုပေးရမည်ဖြစ်ပြီး နိုင်ငံတကာ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှု အကူအညီဆိုင်ရာဥပဒေကို အပြည့်အ၀ လေးစားလိုက်နာရမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ သို့မှသာ အရပ်ဘက်လူထု၏ အရေးအကြီးဆုံး လိုအပ်ချက်များကို ဖြည့်ဆည်းပေးနိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်း ကြေညာချက်တွင် ဖော်ပြထားသည်။

ထို့ပြင် သက်ဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းများအကြား၌ ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးခြင်း၊ အပြုသဘောဆောင်သည့် နိုင်ငံရေးဆွေးနွေးပွဲများ ပြုလုပ်ခြင်းဖြင့်သာ မြန်မာနိုင်ငံ၌ ရေရှည်တည်တံ့မည့် ငြိမ်းချမ်းရေးရရှိနိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံအစိုးရအနေဖြင့် လွတ်လပ်စွာထုတ်ဖော်ပြောဆိုခွင့်နှင့် ငြိမ်းချမ်းစွာ စုဝေးခွင့်ကို ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ရမည်ဖြစ်ပြီး စစ်မက်ဖြစ်ပွားနေမှုများရပ်တန့်ရန်နှင့် ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် အကြမ်းမဖက်ဘဲ ဆန္ဒထုတ်ဖော်မှုအတွက် မည်သူ့ကိုမျှ ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းခြင်း၊ တရားစွဲဆိုခြင်း၊ ပြစ်ဒဏ်ချမှတ်ခြင်းများ မပြုသင့်ကြောင်းလည်း ထည့်သွင်းဖော်ပြထားသည်။

ထိုသို့ ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် ဆန္ဒပြမှုများကြောင့် မေလအတွင်း တရားစွဲဆိုခံထားရသော အမှုအရေအတွက် ၁၄ မှုရှိပြီး တရားစွဲဆိုခံရသူ ၄၅ ဦးရှိကြောင်း လွတ်လပ်စွာ ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခွင့်လှုပ်ရှားမှုအဖွဲ့ (အသံ- Athan) ၏ မေ ၁၆ တွင် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည့် စာရင်းများအရ သိရသည်။

ထိုကဲ့သို့ ပဋိပက္ခဖြစ်စဉ်များနှင့်ပတ်သက်၍ ဆန္ဒပြသူများကို ဖမ်းဆီးအရေးယူရခြင်းအပေါ် မြန်မာနိုင်ငံရဲတပ်ဖွဲ့ ရဲချုပ်အောင် ဝင်းဦးက ‘ကချင်ပြည်နယ်က စစ်ပွဲတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး ဆန္ဒဖော်ထုတ်ရာမှာ ဥပဒေနဲ့အညီ တင်ပြထားခြင်းမရှိတဲ့အတွက် အရေးယူခဲ့ခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။ တာမွေဖြစ်စဉ်မှာတော့ အရပ်သားအင်အားကို သုံးစွဲခဲ့ခြင်း မရှိပါဘူး။ အသိပေးတင်ပြခြင်းမရှိဘဲ ဆန္ဒပြခြင်းကို  ဥပဒေအရ ဖမ်းဆီးခြင်းအရေးယူခြင်းတွေကို ရဲစခန်းက ဆောင်ရွက်ပါတယ်” ဟု မေ ၁၅ ရက်က ပြုလုပ်ခဲ့သည့် ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီးဌာန၏ ဒုတိယ တစ်နှစ်တာကာလအတွင်း ဆောင်ရွက်မှုများနှင့်ပတ်သက်၍ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲတွင် ပြောကြားသည်။

ပြီးခဲ့သည့် မေ ၁၂ ရက်က မူဆယ်မြို့တွင် တပ်မတော်နှင့် TNLA အကြား ပဋိပက္ခဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး ယင်းဖြစ်စဉ်တွင် မူဆယ်မြို့-နမ့်ခမ်း ကားလမ်းမ နမ့်ပေါ်ပန်ခမ်းတံတားအနီးရှိ မြန်မာ့တပ်မတော်နှင့် ပြည်သူ့စစ်ပူးပေါင်းစခန်း၊ စယ်လန့်ကျေးရွာထိပ်ရှိ မြန်မာ့တပ်မတော်နှင့် ပြည်သူ့စစ်စခန်းတို့တွင် TNLA က ၎င်းတို့ကိုယ်တိုင် ဝင်ရောက်ရှင်းလင်းခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း ကြေညာချက်ထုတ်ပြန်ခဲ့သော်လည်း အမေရိကန်သံရုံး၏ မေ ၁၄ ရက်က ထုတ်ပြန်ချက်တွင် တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ TNLA က မူဆယ်မြို့အတွင်း ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်ကို ဖော်ပြခဲ့ခြင်းမရှိဘဲ အရပ်သားများ သေကျေဒဏ်ရာရရှိခဲ့ခြင်းမှာ တိုက်ပွဲများဖြစ်ပွားခြင်းကြောင့်ဟု ဖော်ပြမှုအပေါ် တစ်ဖက်သတ်ဆန်ကြောင်း ဝေဖန်မှုများရှိခဲ့သည်။

“မူဆယ်မှာ အရပ်သားတွေ အပြစ်မဲ့ ပြည်သူတွေ၊ တရုတ်နိုင်ငံသားတွေတောင်ပါတယ်။ သေကုန်တယ်။ TNLA ဝင်တိုက်လို့။ အဲဒီအချိန်မှာ စစ်ပွဲတွေရပ်တို့၊ ငြိမ်းချမ်းရေးတို့ သွားလုပ်လို့မရဘူး” ဟု နိုင်ငံတော် အတိုင်ပင်ခံရုံးဝန်ကြီးဌာန ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် ဦးဇော်ဌေးက ပြောကြားသည်။

လက်ရှိမြေပြင်အခြေအနေတွင်လည်း ကချင်ပြည်နယ်၊ ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းနှင့် ကရင်ပြည်နယ်တွင် တပ်မတော်နှင့် တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များအကြား မကြာခဏပဋိပက္ခများ ဖြစ်ပွားလျက်ရှိကြောင်း သိရသည်။