၂၀၁၆ ခုနှစ် မေ ၁၇ ရက်က ပေကျင်းရှိ ပြည်သူ့ခန်းမဆောင်တွင် အာဖဂန် ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့နှင့် ဆွေးနွေးနေသော တရုတ်သမ္မတ ရှီကျင်ပင်းနှင့် ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့ (Photo : AFP)

စစ်ဘေးဒဏ် ခံစားနေရသော အာဖဂန်နစ္စတန်မှနေ၍ တရုတ်၏ ငြိမ်သက်မှုမရှိသည့် ဒေသတစ်ခုထဲသို့ စစ်သွေးကြွများ ထိုးဖောက်ဝင်ရောက်မည်ကို စိုးရိမ်လျက် ပေကျင်းသည် စစ်အခြေစိုက်စခန်းတစ်ခု တည်ဆောက်ရန် ကဘူးနှင့် ဆွေးနွေးနေကြောင်း အာဖဂန်တာဝန်ရှိသူများက ပြောကြားခဲ့သည်။ ပျက်စီးနေသော အိမ်နီးချင်း အာဖဂန်အား ထောက်ပံ့ပေးနိုင်ရန် ပေကျင်းက ကြိုးပမ်းနေစဉ် တရုတ်နှင့် အာဖဂန်တပ်ဖွဲ့ဝင်များ ပူးတွဲကင်းလှည့်ခဲ့သည့် နေရာဖြစ်သော အာဖဂန်ရှိ ဝေးလံသည့် တောင်တန်းဒေသ ဝါခန်စြင်္ကံတွင် စစ်စခန်း တည်ဆောက်သွားမည်ဟု သိရသည်။

တရုတ်ရှိ အခြေအနေ တင်းမာသော ရှင်ကျန်းဒေသနှင့် နယ်နိမိတ်ထိစပ်နေပြီး အာဖဂန်၏ ကျန်နေရာများနှင့် အဆက်အသွယ် အလွန်အမင်း ပြတ်တောက်နေသော ယင်းဒေသတွင် နေထိုင်သူ အများအပြားသည် အာဖဂန်စစ်ပွဲ ပဋိပက္ခကိုလည်း သိရှိခြင်းမရှိဘဲ ငြိမ်းချမ်းစွာ နေထိုင်နေကြကြောင်း သိရသည်။

တရုတ်သမ္မတ ရှီကျင်ပင်းက ပေကျင်း၏ စီးပွားရေးနှင့် ပထဝီနိုင်ငံရေးဆိုင်ရာ သြဇာအား ချဲ့ထွင်ရန် ကြိုးပမ်းနေစဉ် ယင်းစစ်စခန်း တည်ဆောက်မည့် အစီအစဉ် ထွက်ပေါ်လာခြင်းဖြစ်သည်။ တရုတ်သည် တောင်အာရှဒေသတွင် အကူအညီ ဒေါ်လာဘီလျံပေါင်းများစွာ ပေးအပ်နေပြီး အာဖဂန်သည် ဒေသတွင်းအား မတည်မငြိမ်ဖြစ်စေရန် အလားအလာရှိနေစဉ် မည်သည့်လှုပ်ရှားမှုမဆို လုံခြုံရေးရှုထောင့်ဖြင့်သာ လုပ်ဆောင်လိမ့်မည်ဟု လေ့လာသူများက သုံးသပ်ခဲ့ကြသည်။

ပြည်ပတွင် ခိုလှုံနေသော အရှေ့တာ့ခ် ကစ္စတန်အစ္စလာမ္မစ်လှုပ်ရှားမှု (ETIM) မှ ဝီဂါအဖွဲ့ဝင်များသည် တိုက်ခိုက်မှုများပြုလုပ်ရန် ဝါခန်ကို ဖြတ်၍ ရှင်ကျန်းဒေသသို့ ဝင်ရောက်လာမည်ကို ပေကျင်းက စိုးရိမ်နေသည်။ အီရတ်နှင့် ဆီးရီးယားတို့မှ ထွက်ပြေးလာကြသော IS ဂျီဟတ်များသည်လည်း အာဖဂန်သို့ရောက်ရှိရန် ဗဟိုအာရှနှင့် ရှင်ကျန်းဒေသကို ဖြတ်သန်းခြင်း သို့မဟုတ် တရုတ်သို့ဝင်ရောက်ရန် ဝါခန်ကို အသုံးပြု ခြင်း ပြုလုပ်လာမည်ကိုလည်း တရုတ်က စိုးရိမ်နေသည်။

စစ်စခန်း တည်ဆောက်မည့် အစီအစဉ်အား အာဖဂန်နှင့် တရုတ်တာဝန်ရှိသူများက ပြီးခဲ့သော ဒီဇင်ဘာတွင် ဆွေးနွေးခဲ့ကြောင်း အာဖဂန် ကာကွယ်ရေး ဝန်ကြီးဌာန ဒုတိယ ပြောခွင့်ရပုဂ္ဂိုလ် မိုဟာမက်ရက်မန်နက်စ်က ပြောကြားခဲ့သည်။ တရုတ်အစိုးရက ယင်းစစ်စခန်း တည်ဆောက်ရာတွင် ငွေကြေးနှင့် ကိရိယာများ ထောက်ပံ့ကူညီခြင်း၊ အာဖဂန် စစ်သားများအား လေ့ကျင့်ပေးခြင်းတို့ကို ကတိပြုထားကြောင်း ၎င်းက ပြောကြားခဲ့သည်။ အာဖဂန်တွင် တရုတ်ပါဝင်လာမှုအား အမေရိကန်က ကြိုဆိုခဲ့ပြီး တရုတ်သည် လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ တူညီသော စိုးရိမ်မှု ရှိသည်ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။

စစ်သွေးကြွ တိုက်ခိုက်မှုများသည် ဒေသတွင်း၌ မြင့်တက်လာသော စီးပွားရေး အကျိုးစီးပွားအား ခြိမ်းခြောက်လာမည်ကို စိုးရိမ်နေသော တရုတ်က ပြီးခဲ့သော သုံးနှစ်အတွင်း ကဘူးကို စစ်ရေးအကူအညီ ဒေါ်လာသန်း ၇၀ ကျော် ပေးထားကြောင်း ကဘူးအခြေစိုက် Center for Strategic and Regional Studies မှ သုတေသီ အာမက်ဘီလယ်ခါလီက ပြောကြားခဲ့သည်။ တရုတ်အနောက်ပိုင်းအား ပါကစ္စတန်မှတစ်ဆင့် အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာသို့ ဆက်သွယ်သည့် ဒေါ်လာ ၅၄ ဘီလျံ တန်ဖိုးရှိ တရုတ်-ပါကစ္စတန် စီးပွားရေးစြင်္ကံ အစီအစဉ်တွင် အာဖဂန် ပါဝင်လာနိုင်မှုကို မကြာသေးမီက အချက်ပြခဲ့သည်။

Ref : AFP