ဇန်နဝါရီ ၉ ရက်က ဂျကာတာတွင် အီးစီးကရက်ဆိုင်တစ်ဆိုင်၌ လာရောက် သောက်သုံးနေသူများကို တွေ့ရစဉ် (Photo: AFP)

စီးကရက် အလွန်အမင်းနှစ်သက်သည့် အင်ဒိုနီးရှားသည် အရှိန်အဟုန်အားကောင်းနေသော အီးစီးကရက်ကဏ္ဍအား ဖယ်ရှားပစ်ရန် ကြိုးပမ်းနေရာ အစိုးရသည် အများပြည်သူကျန်းမာရေးကို အကြောင်းပြကာ ဆေးလိပ်ကုမ္ပဏီကြီးများကို ထောက်ခံအားပေးနေသည်ဟု ဝေဖန်မှုများ ထွက်ပေါ်ခဲ့သည်။ အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံ အင်ဒိုနီးရှားသည် ကမ္ဘာတွင် ဆေးလိပ်သောက်နှုန်း အမြင့်ဆုံးနိုင်ငံတစ်နိုင်ငံဖြစ်ပြီး ဆေးလိပ်တစ်ဘူးလျှင် နှစ်ဒေါ်လာခန့်သာ ကျသင့်ကာ အရွယ်ရောက်ပြီး အမျိုးသား ၆၅ ရာခိုင်နှုန်းက ဆေးလိပ်သောက်ကြောင်း သိရသည်။

ကျွန်းစုများစွာ စုဝေးတည်ရှိသော အင်ဒိုနီးရှားတစ်ဝန်းတွင် စီးကရက်ကြော်ငြာများအား နေရာတိုင်း၌ တွေ့နိုင်ပြီး ဆေးလိပ်ဖြတ်သည့် ထုတ်ကုန်များကိုမူ ရှာတွေ့နိုင်ရန် ခက်ခဲနေသည်။ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ဆေးလိပ်ကုမ္ပဏီကြီးများအတွက် အဓိက တိုးတက်သည့် ဈေးကွက်တစ်ခုဖြစ်သော အင်ဒိုနီးရှားတစ်ဝန်းတွင် မကြာသေးမီနှစ်များအတွင်း အီးစီးကရက်ဆိုင်များလည်း မမျှော်လင့်ဘဲ ထွက်ပေါ်လာခဲ့သည်။

အီးစီးကရက်များ၏ ဘေးကင်းစိတ်ချရမှုကို အချေအတင် ဆွေးနွေးမှုများ ရှိနေစဉ် ယခုနွေရာသီတွင် ယင်းပစ္စည်းများအား အခွန် ၅၇ ရာခိုင်နှုန်းအထိ ပြဋ္ဌာန်းသွားမည်ဟု အစိုးရက ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ ယင်းကဲ့သို့ ကုန်ပစ္စည်းများအတွက် အစိုးရက အခွန်ကောက်ခံရန် အကောက်ခွန်နှင့် ယစ်မျိုးခွန်ဥပဒေ လိုအပ်ချိန်တွင် အာဏာပိုင်များသည် ယင်းမူဝါဒဖြင့် ဆေးလိပ်ကုမ္ပဏီများဘက်မှ ရပ်တည်နေသည်ဟု ယုံကြည်ကြောင်း အမျိုးသားဆေးရွက်ကြီးဆိုင်ရာ ထိန်းချုပ်မှုအတွက် ကော်မရှင်၏ အကြံပေးနှင့် ကျွမ်းကျင်ပညာရှင် ဟက်ရှ်ဘူလာသာ ဘရာနီက သတိပေးခဲ့သည်။

သုံးစွဲမှုအား ထိန်းချုပ်ရန် အခွန်စည်းကြပ်မည့် အစီအစဉ်ကို လက်ခံကြောင်း၊ သို့သော် အခွန် ၅၇ ရာခိုင်နှုန်းသည် အလွန်အမင်း မြင့်မားပြီး တိုးတက်နေသော အီးစီးကရက် ဈေးကွက်ကို ပျောက်ကွယ်သွားစေနိုင်ကြောင်း အင်ဒိုနီးရှားတစ်ကိုယ်ရေ အီးစီးကရက်သောက်သူများ ဆိုင်ရာအဖွဲ့၏ ပြောခွင့်ရပုဂ္ဂိုလ် ရိုမီဒယ်အကွီနိုက ပြောကြားခဲ့သည်။

ပြီးခဲ့သောဆယ်စုနှစ်အတွင်း လူကြိုက်များမှု ရရှိခဲ့သည့် အီးစီးကရက်သည် နစ်ကိုတင်းပါဝင်သော အရည်ကို အပူပေးရပြီး ထွက်လာသည့် အငွေ့များအား ရှူရှိုက်ရခြင်း ဖြစ်သည်။ အစောပိုင်း သိပ္ပံနည်းကျ စမ်းသပ်စစ်ဆေးမှုများအရ အီးစီးကရက်များသည် အရွယ်ရောက်ပြီးသူများတွင် သမားရိုးကျ ဆေးလိပ်များထက် ပိုမိုဘေးကင်းဟု ဆိုသည်။

အီးစီးကရက်လုပ်ငန်းများသာ အလျင်အမြန် ဖွံ့ဖြိုးလာပါက အင်ဒိုနီးရှား ဆေးရွက်ကြီးလုပ်သားများအား ထိခိုက်စေနိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်း၊ အီးစီးကရက်အား ပြောင်းလဲသောက်သုံးသူများသည် ပုံမှန်စီးကရက်များကိုသာ သောက်သင့်ကြောင်း အင်ဒိုနီးရှား ကုန်သွယ်ရေးဝန်ကြီး အင်ဂါတီယာစတိုလူကီတာက ပြီးခဲ့သော နိုဝင်ဘာတွင် ပြောကြားခဲ့ရာ ဆေးလိပ်ဆန့်ကျင်ရေးအဖွဲ့များ၏ ပြင်းထန်သော တုံ့ပြန်မှု ရင်ဆိုင်ခဲ့ရသည်။

အီးစီးကရက်များအား အခွန်တိုးမြှင့်မည့် အစိုးရ၏အစီအစဉ်ကို ယခင်က ဆေးလိပ်အလွန်အကျွံသောက်သူအဖြစ်မှ အီးစီးကရက် သောက်သုံးသူဖြစ်သည့် အိုင်တီအလုပ်သမား ရွိုင်အက်စ်ကန်ဒါက မနှစ်သက်ဘဲဈေးနှုန်း အလွန်အမင်း မြင့်တက်လာမည်ကို စိုးရိမ်နေသည်။ အက်စ်ကန်ဒါသည် ဆေးလိပ်ဖြတ်ရန် အကြိမ်ကြိမ် ကြိုးစားခဲ့သော်လည်း မအောင်မြင်ခဲ့ဘဲ အီးစီးကရက်ကို ပြောင်းလဲသုံးစွဲခဲ့သည်။

ယင်းကဲ့သို့ အခွန်မြင့်မားစွာ ကောက်ပါက ၎င်းကဲ့သို့ပင် သမားရိုးကျဆေးလိပ်သောက်မှုကို စွန့်လွှတ်ပြီးနောက် ပိုမိုကျန်းမာလာသည်ဟု ထင်မြင်သူများသည် ဒုံရင်းအခြေအနေသို့ ပြန်ရောက်သွားနိုင်ကြောင်း အသက် ၃၈ နှစ်ရှိ အက်စ်ကန်ဒါက ပြောကြားခဲ့သည်။

အီးစီးကရက်များအား အခွန်တိုးမြှင့်ခြင်းဖြင့် ကလေးများသည် ဝယ်ယူရန် လက်လှမ်းမီနိုင်မည် မဟုတ်ဟု အကောက်ခွန်တာဝန်ရှိသူများက မျှော်လင့်ထားသည်။ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနကလည်း အီးစီးကရက်များသည် ဘေးကင်းစိတ်ချရသည်ဆိုသော အချက်ကို စောဒကတက်ထားသည်။ အစိုးရထိပ်တန်း တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးဖြစ်သူ မူဟာမက်ဆူဘူကမူ သမားရိုးကျ ဆေးလိပ်နှင့် အီးစီးကရက်နှစ်ခုစလုံးကို ဆန့်ကျင်ကြောင်း၊ ဆေးလိပ်သောက်ခြင်းကို စွန့်လွှတ်လိုက်ခြင်းက ပိုကောင်းကြောင်း၊ ဆေးလိပ်သောက်ရာတွင် မည်သည့်ပစ္စည်းက အန္တရာယ်ပိုနည်းသည်ဟူ၍ မရှိကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

အင်ဒိုနီးရှားအစိုးရသည် ဆေးလိပ်ကုမ္ပဏီကြီးများထံမှ နှစ်စဉ်အခွန် ဒေါ်လာ ၁၀ ဒသမ ၅ ဘီလျံခန့် ရရှိနေပြီး အီးစီးကရက်လုပ်ငန်းများမှမူ အရောင်းခွန်အများစုဖြစ်သည့် အခွန်ဒေါ်လာ ၇ ဒသမ ၅ သန်းသာ ရရှိထားသည်။

ဆေးလိပ်များအတွက် အခွန်များမှာမူ မျိုးစုံရှိပြီး အမြင့်ဆုံးမှာ ၅၄ ရာခိုင်နှုန်းဖြစ်သည်။ သို့သော် တက်ကြွလှုပ်ရှားသူများက နာမည်အကြီးဆုံး ဆေးလိပ်တံဆိပ်များသည် အခွန် ၃၅ ရာခိုင်နှုန်းမှ ရာခိုင်နှုန်း ၄၀ အကြားသာ ဆောင်နေရချိန်တွင် အီးစီးကရက်များအတွက် အခွန် ၅၇ ရာခိုင်နှုန်းပြဋ္ဌာန်းရန် ဆုံးဖြတ်ချက်ကို ထောက်ပြခဲ့ကြသည်။

Ref: AFP