OIC အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံ ရှစ်နိုင်ငံက တင်သွင်းသော ရခိုင်ပြည်နယ်နှင့် သက်ဆိုင်သည့် အကြောင်းအရာများကို ၁၇၃ ကြိမ်မြောက် နိုင်ငံတကာပါလီမန်များ ညီလာခံက မျိုးနွယ်စုအလိုက် သုတ်သင်ရှင်းလင်းခြင်းဆိုသည့် စာပိုဒ်များ ပြင်းထန်စွာ ဖော်ပြထားသည့် ဆုံးဖြတ်ချက်မူကြမ်းနှင့် ရိုဟင်ဂျာများကို နိုင်ငံသားဖြစ်ခွင့်ပေးရေး ဆုံးဖြတ်ချက်များကြောင့် သဘောမတူကြောင်း တင်ပြခဲ့သည်ဟု ကွတ်ခိုင်မဲဆန္ဒနယ်မှ ပြည်သူ့လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်၊ ပြည်သူ့လွှတ်တော် ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ၊ မြန်မာလွှတ်တော်အဖွဲ့ ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့ ခေါင်းဆောင် ဦးတီခွန်မြတ်က ပြောကြားသည်။

နေပြည်တော်၌ မတ် ၁၂ ရက်က ပြုလုပ်သည့် ဒုတိယအကြိမ် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်၊ သတ္တမပုံမှန် အစည်းအဝေး ၁၄ ရက်မြောက်နေ့ အစီအစဉ်တွင် ၁၃၇ ကြိမ်မြောက် နိုင်ငံတကာ ပါလီမန်များ ညီလာခံ (137^th IPU Assembly) သို့ တက်ရောက်ခဲ့သည့် မြန်မာလွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့၏ အစီရင်ခံစာအား အဖွဲ့ခေါင်းဆောင် ဦးတီခွန်မြတ်က ဖတ်ကြားတင်ပြရာတွင် အထက်ပါအတိုင်း ပြောကြားခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

၂၀၁၇ ခုနှစ် အောက်တိုဘာ ၁၅ ရက်၊ ညီလာခံ ဒုတိယနေ့ နေ့လယ်ပိုင်းတွင် Emergency Item သုံးခုကို မဲခွဲဆုံးဖြတ်ခဲ့ရာ OIC အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများက တင်သွင်းသည့် အဆိုပြုချက်ကို တက်ရောက်သည့် အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ၏ သုံးပုံနှစ်ပုံဖြင့် ထောက်ခံမဲအများဆုံး ရရှိခဲ့ရာ ညီလာခံတွင် ဆွေးနွေးရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့ကြောင်း၊ ၂၀၁၇ ခုနှစ် အောက်တိုဘာ ၁၆ ရက် ညီလာခံ တတိယနေ့ နံနက်ပိုင်းတွင် အရေးပေါ် အကြောင်းအရာနှင့် စပ်လျဉ်းပြီး အပြန်အလှန် ဆွေးနွေးခြင်းကို ဆောင်ရွက်ပြီး အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံ ၁၂ နိုင်ငံက ပါဝင်ဆွေးနွေး ခဲ့ကြကြောင်း၊ ဆွေးနွေးသူ အများစုက ရခိုင်အရေးကိစ္စသည် အကြမ်းဖက်မှု တစ်ခုအဖြစ် ပြင်းထန်စွာ စွပ်စွဲပြစ်တင်ခဲ့ကြပြီး လူ့အခွင့်အရေးအရ အကာအကွယ်ပေးရန်နှင့် လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ အကူအညီပေးရေး အဖွဲ့အစည်းများအား ထိုဒေသသို့ သွားခွင့်ပြုရန် တောင်းဆိုခဲ့ကြကြောင်းနှင့် ၂၀၁၇ ခုနှစ် အောက်တိုဘာ ၁၇ ရက် ညီလာခံ စတုတ္ထနေ့ နေ့လယ်ပိုင်းတွင် အထက်ပါ Emergency Item ကို ဆုံးဖြတ်ချက်အဖြစ် အတည်ပြု ဆုံးဖြတ်ခဲ့ရာ မြန်မာကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့ အနေဖြင့် ဆုံးဖြတ်ချက် တစ်ရပ်လုံးကို လုံးဝလက်သင့်မခံဘဲ ပယ်ချပြီး Dissociate ပြုလုပ်ကြောင်း တုံ့ပြန်ပြောကြားခဲ့သည်ဟု ဦးတီခွန်မြတ်က ပြောကြားသည်။

ထို့ပြင် ဆုံးဖြတ်ချက်မှုကြမ်း A/137/2-P.15 တွင် ဖော်ပြထားမှုအပေါ် မြန်မာကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့ အနေဖြင့် ရှင်းလင်းချေပလိုကြောင်း၊ ဆုံးဖြတ်ချက်မူကြမ်း၏ စာပိုဒ်များတွင် ပြင်းထန်စွာ ဖော်ပြထားသော မျိုးနွယ်စုအလိုက် သုတ်သင်ရှင်းလင်းခြင်း၊ အချက်အလက် ရှာဖွေရေးအဖွဲ့နှင့် ဘေးကင်းဇုန်ဆိုသည့် ဖော်ပြချက်များသည် လက်တွေ့မြေပြင်အခြေအနေနှင့် ကွာခြားကြောင်း၊ လူသားချင်း စာနာထောက်ထားမှု အခြေအနေအပေါ် မီးလောင်ရာလေပင့် ပြုလုပ်ခြင်းသည် ကိုယ်ကျိုးအတွက် မျှော်ကိုးဆောင်ရွက်နေသည့် ပုံစံဖြစ်နေပြီး လက်တွေ့တွင် အင်တိုက်အားတိုက် ဖြေရှင်းဆောင်ရွက်နေမှုကို ကူညီရာမရောက်ကြောင်း၊ မြန်မာကိုယ်စားလှယ် အဖွဲ့အနေဖြင့် နိုင်ငံတကာ အသိုက်အဝန်း၏ စာနာနားလည်မှု၊ အကူအညီပေးမှုများနှင့် အညီ ရခိုင်ပြည်နယ် မြောက်ပိုင်းတွင် ဖြစ်ပွားနေသော လူသားချင်း စာနာထောက်ထားမှု အခြေအနေနှင့် စပ်လျဉ်း၍ ဖြေရှင်းရန် အချိန်ထပ်မံ လိုအပ်မည် ဖြစ်ပါကြောင်းနှင့် မြန်မာကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့ အနေဖြင့် ဆုံးဖြတ်ချက်တွင် ပါဝင်သော အကြောင်းအရာများကို သဘောမတူကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်ဟု ကိုယ်စားလှယ် အဖွဲ့ခေါင်းဆောင် ဦးတီခွန်မြတ်က ပြောကြားသည်။

IPU Statutes, Article7 တွင် IPU အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတိုင်းသည် ညီလာခံဆုံးဖြတ်ချက်များကို မိမိလွှတ်တော်တွင် သင့်တော်သည့် ပုံစံဖြင့်တင်ပြရန်၊ သက်ဆိုင်ရာနိုင်ငံ အစိုးရက အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်နိုင်ရေး အတွက် ဆက်လက်အကြောင်းကြားရန်၊ ဆုံးဖြတ်ချက်များနှင့် စပ်လျဉ်းသည့် ဆောင်ရွက်မှု အခြေအနေများကို IPU အထွေထွေ အတွင်းရေးမှူးချုပ်ရုံးသို့  ပြန်လည်အကြောင်းကြားရန် ပြဋ္ဌာန်းထားကြောင်း သိရသည်။

IPU ညီလာခံတိုင်းတွင် လက်ရှိ နိုင်ငံတကာ ကိစ္စရပ်များနှင့် ပတ်သက်သည့် အရေးပေါ် အကြောင်းအရာ (Emergency Item) တစ်ခုကို အစည်းအဝေး အစီအစဉ်တွင် ထည့်သွင်းဆွေးနွေးလေ့ရှိပြီး ၁၃၇ ကြိမ်မြောက် ညီလာခံရက်မတိုင်မီ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများက Emergency Item များ ပေးပို့ခဲ့ရာ မော်ရိုကို၊ အင်ဒိုနီးရှား၊ အာရပ်စော်ဘွားများ ပြည်ထောင်စု၊ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်၊ ကူဝိတ်၊ အီရန်၊ ဆူဒန်နှင့် တူရကီစသည့် OIC အဖွဲ့ဝင် ရှစ်နိုင်ငံက ရခိုင်ပြည်နယ်နှင့် သက်ဆိုင်သည့် အကြောင်းအရာကို တင်သွင်းထားကြောင်း တွေ့ရှိရသောကြောင့် မြန်မာကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့ အနေဖြင့် အခြေအနေကို ချေပရှင်းလင်းနိုင်သည့် အခွင့်အရေး ရရှိသည့်အတွက် ရခိုင်ပြည်နယ်နှင့် စပ်လျဉ်းသည့် Emergency Item တစ်ခု တန်ပြန်တင်သွင်းနိုင်ရန် ဆောင်ရွက်ခဲ့ရပြီး ညီလာခံတွင် Emergency Item စုစုပေါင်း ၁၈ ခု ကနဦး တင်သွင်းခဲ့ပြီး အကြောင်းအရာတူများ ပေါင်းလိုက်သည့်အတွက် ညီလာခံမစမီ ရှစ်ခုကျန်ရှိခဲ့ကြောင်း ဦးတီခွန်မြတ်က ပြောကြားသည်။

Emergency Item စိစစ်ခြင်း နောက်ဆုံးအဆင့်တွင် မြန်မာကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့ တင်သွင်းသည့် Emergency Item အဆို မူကြမ်း၊ OIC အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ တင်သွင်းသည့် အဆိုမူကြမ်းနှင့် ဂျပန်နှင့် မက္ကဆီကိုနိုင်ငံတို့ ပူးတွဲတင်သွင်းသည့် အဆိုမူကြမ်း စုစုပေါင်း သုံးခုသာ ကျန်ရှိခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

၁၃၇ ကြိမ်မြောက် နိုင်ငံတကာပါလီမန်များ ညီလာခံအပြီး ထုတ်ပြန်ခဲ့သည့် နိုင်ငံတကာ ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် လုံခြုံရေးကို ထိပါးခြိမ်းခြောက်မှုတစ်ခု ဖြစ်စေသည့် ရိုဟင်ဂျာများအပေါ်တွင် ပြင်းထန်စွာ တိုက်ခိုက်နေမှုများနှင့် နှိပ်စက်ညဉ်းပန်းမှုများ၊ စိုးရိမ်ဖွယ် လူသားပဋိပက္ခကို အဆုံးသတ်၍ ၎င်းတို့အနေဖြင့် ဘေးကင်းလုံခြုံစွာ မြန်မာနိုင်ငံ အတွင်းရှိ မူလနေရပ်ပြန်နိုင်ရေး ဆုံးဖြတ်ချက်တွင် ရိုဟင်ဂျာများကို နိုင်ငံသားဖြစ်မှုနှင့် ရပိုင်ခွင့်ပေးရေး၊ နေရပ်ရွှေ့ပြောင်းခံ ရိုဟင်ဂျာများ မြန်မာနိုင်ငံသို့ ပြန်လာရေးနှင့် ကိုဖီအာနန်ကော်မရှင် အစီရင်ခံစာကို လိုက်နာအကောင်အထည်ဖော်ရေး၊ ကုလသမဂ္ဂ အချက်အလက် ရှာဖွေရေးမစ်ရှင်အဖွဲ့  လာရောက်ခွင့်ပေးရေး၊ ယာယီလုံခြုံရေးဇုန် ဖန်တီပေးရေး၊ ရိုဟင်ဂျာများအပေါ် မုန်းတီးရေး လှုပ်ရှားမှုများအား အရေးယူ ဆောင်ရွက်ရေး (စသည့်အချက်များ ပါဝင်သည့် မြန်မာအစိုးရကို တောင်းဆိုတိုက် တွန်းချက် ၁၁ ချက်)၊ အကြမ်းဖက်မှု ရပ်တန့်ရေးနှင့် ရခိုင်ပြည်နယ်ရှိ ရိုဟင်ဂျာများ၏ ကြေကွဲဖွယ်အခြေအနေ အဆုံးသတ်ရေးကို မြန်မာလွှတ်တော်က ဆောင်ရွက်ရန် လိုအပ်မှုကြောင့် ဝမ်းနည်းကြောင်း ဖော်ပြချက် တစ်ချက်နှင့် ရိုဟင်ဂျာလူနည်းစုများအပေါ် စိုးရိမ်မှုဖော်ပြချက်နှင့် ယင်းတို့၏ အခြေခံ အခွင့်အရေးများရရှိရေး၊ ရခိုင်ပြည်နယ်တည် ငြိမ်မှုနှင့် လုံခြုံမှုပြန်လည် တည်ဆောက်ရေး အတွက် မြန်မာနိုင်ငံအပေါ် သံတမန်နည်း လမ်းဖြင့် ဖိအားပေးရေးအတွက် ပါလီမန်များ ကို တိုက်တွန်းချက် သုံးချက်တို့ပါဝင်သော အချက်ပေါင်း ၂၃ ချက် ပါဝင်ကြောင်း ဦးတီ ခွန်မြတ်က ပြောကြားသည်။

မြန်မာနိုင်ငံ လွှတ်တော်အနေဖြင့် ၂၀၁၂ ခုနှစ်တွင် IPU သို့ အဖွဲ့ဝင်အဖြစ် ပြန်လည်ဝင်ရောက်ခဲ့ပြီး ၁၃၇ ကြိမ်မြောက် နိုင်ငံတကာ ပါလီမန်များ ညီလာခံနှင့် ဆက်စပ်အစည်းအဝေးများသို့ မြန်မာလွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့ တက်ရောက်ရန် အိမ်ရှင်ရုရှားဖက် ဒရေးရှင်းနိုင်ငံ အထက်လွှတ်တော်၊ အောက်လွှတ်တော်နှင့် နိုင်ငံတကာ ပါလီမန်များအဖွဲ့ ဥက္ကဋ္ဌများထံက ဖိတ်ကြားခဲ့ခြင်း ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။