ဆယ်စုနှစ်များစွာအတွင်း အများပြည်သူတို့၏ နိုင်ငံရေးအပေါ် ယုံကြည်မှုအဆင့်များ ကျဆင်းလာခြင်းနှင့်ပတ်သက်သော စိုးရိမ်မှုများကြောင့် ပညာရှင်များသည် နိုင်ငံရေးယုံကြည်ချက်နှင့် ပတ်သက်၍ စူးစမ်းလေ့လာမှုများကို ပြုလုပ်လာခဲ့ကြသည်။ ဒီမိုကရေစီ အုပ်ချုပ်ရေးအတွက် နိုင်ငံရေးယုံကြည်ချက်သည် ကြိုတင်ရှိနှင့်ထားရမည်ဖြစ်သော မရှိမဖြစ်လိုအပ်ချက်ဟု သတ်မှတ်ထားသောကြောင့် နိုင်ငံရေးအပေါ်ယုံကြည်မှု ကျဆင်းခြင်းသည် ကိုယ်စားပြုဒီမိုကရေစီစနစ်၏ အရည်အသွေးအပေါ် အခြေခံကျသော စိန်ခေါ်မှုဟု ယူဆကြသည်။
အခြေခံသဘောအရ နိုင်ငံရေးယုံကြည်ချက်ဟူသည် အစိုးရ သို့မဟုတ် လွှတ်တော်ဟူသည့် အင်စတီကျူးရှင်းများ၏ လုပ်ဆောင်ချက်များအတွက် မရေရာမှု သို့မဟုတ် အားနည်းချက်များရှိနေမှုကို ရင်ဆိုင်ကြရာ၌ အဆိုပါနိုင်ငံရေးအင်စတီကျူးရှင်းများအား နိုင်ငံသားများက ထောက်ခံမှုဟု နားလည်အပ်သည်။ နိုင်ငံရေးယုံကြည်ချက်ကို အစဉ်အလာအရ ဒီမိုကရေစီလိုလားသည့် စံတန်ဖိုးတစ်ရပ်ဟု ခံယူကြသော်လည်း နိုင်ငံရေး ယုံကြည်ချက် မရှိခြင်းက ဒီမိုကရေစီကို ပျက်စီးစေကြောင်း အထောက်အထားများ မရှိပေ။ ယင်းအစား အယုံအကြည်မရှိမှုက နိုင်ငံရေးလုပ်ချင်စိတ်ကို လှုံ့ဆော်ပေးနိုင်စွမ်းပင်ရှိပြီး နိုင်ငံရေးဆိုင်ရာအင်စတီကျူးရှင်းများကို မိမိတို့၏ ကိုယ်ပိုင်အရည်အသွေးဖြင့် အကဲဖြတ်ရန် ဆန္ဒကိုပင် ဖြစ်ပေါ်စေသည်။
နိုင်ငံများကို နှိုင်းယှဉ်ကြည့်မှုအရ နိုင်ငံရေးယုံကြည်ချက်သည် လစ်ဘရယ်ဒီမိုကရေစီဟု မသတ်မှတ်သည့် နိုင်ငံများတွင် တစ်သမတ်တည်း အမြင့်ဆုံးဖြစ်နေသည်ကို တွေ့ရှိရသည်။ လစ်ဘရယ် ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံများအချင်းချင်း နှိုင်းယှဉ်ကြည့်ရာ၌မူ စကင်ဒီနေဗီးယားနိုင်ငံများ (ဒိန်းမတ်၊ ဖင်လန်၊ နော်ဝေ၊ ဆွီဒင်၊ အိုက်စလန်) သည် ယုံကြည်မှုနှုန်း အမြင့်ဆုံးဖြစ်ပြီး ဥရောပအလယ်ပိုင်းနှင့် အရှေ့ပိုင်းရှိ ကွန်မြူနစ်နိုင်ငံဟောင်းများသည် အနိမ့်ဆုံးဖြစ်သည်။ ၁၉၆၀ ပြည့်လွန်နှစ်များနှင့် ၁၉၇၀ ပြည့်လွန်နှစ်များအတွင်း ရေရှည်ရပ်တည်လာခဲ့သည့် ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံများစွာတို့၌ နိုင်ငံရေးယုံကြည်ချက် ကျဆင်းလာကြောင်း သက်သေအထောက်အထားများ တွေ့ရှိရသော်လည်း လွန်ခဲ့သည့် ဆယ်စုနှစ် အနည်းငယ်အတွင်း နိုင်ငံအများစု၌ လမ်းကြောင်းမရှိသည့် အပြောင်းအလဲများဖြစ်ပေါ်မှုကို တွေ့ရှိရသည်။
ပညာရှင်များက နိုင်ငံရေးယုံကြည်ချက်၏ ရင်းမြစ်များဖြစ်သော (အများစု သတိပြုကြသည့်) ခြစားမှု၊ လုပ်ငန်းစဉ်ဆောင်ရွက်မှုဆိုင်ရာ တရားမျှတမှု၊ (စီးပွားရေးနှင့်ဆိုင်သော) စွမ်းဆောင်ရည်၊ အင်စတီကျူးရှင်းများ ခိုင်မာမှုနှင့် ပတ်ဝန်းကျင်နှင့် ဝင်ဆံ့စေမှုတို့အား နားလည်နိုင်ရန် ကြိုးပမ်းရာ၌ အကြီးအကျယ် ခရီးရောက်ခဲ့ကြသည်။ သို့သော် နိုင်ငံရေးယုံကြည်ချက် ကျဆင်းခြင်းနှင့်ပတ်သက်သော အကျိုးဆက်များအား သိရှိနိုင်မှုမှာမူ သိသိသာသာ နည်းပါး၍နေသေးသည်။
မည်သို့ပင်ဆိုစေကာမူ အများပြည်သူတို့၏ နိုင်ငံရေးယုံကြည်ချက် ကျဆင်းလာခြင်းသည် ဒီမိုကရေစီစနစ်အတွက် ကြီးမားသော စိန်ခေါ်မှုတစ်ရပ် ဖြစ်ပါကြောင်း The Daily Eleven သတင်းစာက ရေးသားအပ်ပါသည်။
(ဇန်နဝါရီ ၁၄ ရက်နေ့ထုတ် The Daily Eleven သတင်းစာ အယ်ဒီတာအာဘေ်ာ)
