ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံတွင် ယခုနှစ်အတွင်း ပထမဆုံးအကြိမ်အဖြစ် mpox ရောဂါကူး စက်ခံရသူကို တွေ့ရှိခဲ့ကြောင်း သြဂုတ် ၁၉ ရက်က ကြေညာခဲ့သော်လည်း ထိုရောဂါသည် ကမ္ဘာတစ်ဝန်းစိုးရိမ်မှုများ မြင့်တက်စေခဲ့သည့် ပြင်းထန်သည့် mpox ဗိုင်းရပ်စ်မျိုးကွဲ သစ် ဟုတ်၊ မဟုတ်ကို မဆုံးဖြတ်ရသေးကြောင်း ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

အသစ်တွေ့ရှိခဲ့သည့် mpox ဗိုင်းရပ်စ်မျိုးကွဲ Clade 1bသည် ပိုမိုပြင်းထန်ပြီး ပိုမိုကူးစက်လွယ်ကြောင်း ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ (WHO) က ပြောကြားခဲ့ပြီး သြဂုတ် ၁၄ ရက်တွင် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ကျန်းမာရေး အရေးပေါ်အခြေအနေအဖြစ် ကြေညာခဲ့သည်။

ထိုဗိုင်းရပ်စ်မျိုးကွဲကြောင့် ဒီအာရ်ကွန်ဂိုနိုင်ငံတွင် လူပေါင်းရာချီသေဆုံးခဲ့ပြီးနောက် မကြာသေးမီရက်များ အတွင်း ဆွီဒင်နှင့် ပါကစ္စတန်နိုင်ငံတို့တွင်လည်း ထိုဗိုင်းရပ်စ်မျိုး ကွဲကူးစက်မှုများကို တွေ့ရှိခဲ့သည်။

ယခုဖိလစ်ပိုင်တွင် တွေ့ရှိသည့် mpox လူနာသည် အသက် ၃၃ နှစ်အရွယ် အမျိုးသားတစ်ဦးဖြစ်ပြီး  ပြည်ပသို့ ခရီးသွားခဲ့ခြင်း မရှိကြောင်း၊ ၎င်းကို ကူးစက်သည့် ဗိုင်းရပ်စ်သည် Clade 1 b မျိုး ကွဲဟုတ်၊မဟုတ်ကို စစ် ဆေးမှုများပြုလုပ်နေကြောင်း ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

ယခုဖြစ်စဉ်သည် ဖိလစ်ပိုင်တွင် mpox ကူးစက်ခံရကြောင်း ဓာတ်ခွဲခန်းစစ်ဆေးချက်ဖြင့် အတည်ပြုနိုင်ခဲ့သည့် ဒသမမြောက် ရောဂါကူးစက်မှုဖြစ်စဉ်ဖြစ်ပြီး ယခုဖြစ်စဉ်မတိုင်မီက နောက်ဆုံးအကြိမ် ရောဂါကူးစက်ခံရမှု ဖြစ်စဉ်ကို ဒီဇင်ဘာလက တွေ့ရှိခဲ့သည်။

Mpox ရောဂါနှင့်ပတ်သက်ပြီး လမ်းညွှန်ချက်အသစ်များကို ရေးဆွဲနေကြောင်းနှင့် mpox ရောဂါလက္ခဏာများ ခံစားရပါက ကျန်းမာရေးဝန်ထန်းများနှင့် ဆွေးနွေးတိုင်ပင်ခြင်း၊ ရောဂါကူးစက်ခံရခြင်းရှိ၊ မရှိ စစ်ဆေးမှုခံယူခြင်း တို့ ပြုလုပ်ရန် ဖိလစ်ပိုင်ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

“ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ကျန်းမာရေးစနစ်ဟာ ထိရောက်မှုရှိပါတယ်။ ဒီအခြေအနေကို ကျွန်တော်တို့ ထိန်းချုပ်နိုင်ပါတယ်။ ပြည်သူတွေကိုလည်း ဆက်လက်ပြီး ညွှန်ကြားချက်တွေ ထုတ်ပြန်သွားမှာပါ”ဟု ကျန်းမာရေးဝန်ကြီး တီအိုဒိုရို ဟာဘိုဆာက ပြောကြားခဲ့သည်။

အစောပိုင်းက မျောက်ကျောက်ဟု အမည်ပေးခဲ့သည့် mpox ရောဂါသည် ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ခံထားရသည့် တိရစ္ဆာန်များမှ တစ်ဆင့် လူသားများထံ ကူးစက်ပြီး လူတစ်ဦးနှင့်တစ်ဦး အနီးကပ်ထိတွေ့မှုမှ ကူးစက်နိုင် သည်။ကနဦး လက္ခဏာရပ်များတွင် အဖျားတက်ခြင်း၊ ခေါင်းကိုက်ခြင်း၊ ရောင်ရမ်းခြင်း၊ ခါးနာခြင်းနှင့် ကြွက်သားများ နာကျင်ခြင်းတို့ ပါဝင်သည်။

အဖျားပျောက်ပြီးသည်နှင့် အဖုအပိမ့်များ ဖြစ်ပေါ်လာတတ်ပြီး မျက်နှာပေါ်မှ စတင်ကာ ခန္ဓာကိုယ်၏ အခြားအစိတ်အပိုင်းများသို့ ပျံ့နှံ့သွားနိုင်သည်။ အများအားဖြင့် လက်ဖဝါးနှင့် ခြေဖဝါးများတွင် အဖြစ်များ သည်။အလွန်အမင်း ယားယံခြင်း သို့မဟုတ် နာကျင်ခြင်းဖြစ်နိုင်သည့် အဖုအပိမ့်များသည် နောက်ဆုံးတွင် အနာဖေးမဖြစ်ပေါ်မီ အဆင့်အမျိုးမျိုးသို့ ပြောင်းလဲသွားကာ နောက်ဆုံးတွင် ကျွတ်ထွက်သွားသည်။ အနာများက အမာရွတ်များ ဖြစ်ကျန်စေနိုင်သည်။

ရောဂါပိုးသည် အများအားဖြင့် သူ့အလိုလို ရှင်းလင်းသွားပြီး ၁၄ ရက်မှ ၂၁ ရက်ကြား ကြာမြင့်သည်။ ပြင်းထန်သော ဖြစ်ပွားမှုများတွင် ခန္ဓာကိုယ်တစ်ခုလုံးနှင့် အထူးသဖြင့် ပါးစပ်၊ မျက်လုံးများနှင့် လိင်အင်္ဂါများအား တိုက်ခိုက်သည်ကို တွေ့နိုင်သည်။

Mpox သည် ရောဂါပိုးရှိသူနှင့် အနီးကပ်ထိတွေ့ခြင်းမှတစ်ဆင့် လူတစ်ဦးမှ တစ်ဦးသို့ ကူးစက်တတ်သည် ။ လိင်ဆက်ဆံခြင်း၊ အရေပြားချင်း ထိတွေ့ခြင်း၊ အခြားသူတစ်ဦး နှင့် နီးကပ်စွာ စကားပြောခြင်း သို့မဟုတ် အသက်ရှူခြင်းတို့ အပါအဝင်ဖြစ်သည်။

Ref:AFP