အိမ်နီးချင်း တာဂျစ်ကစ္စတန်သို့ ကြုံတောင့်ကြုံခဲ သွားရောက်ခဲ့သည့် ခရီးစဉ်အတွင်း နှစ်နိုင်ငံ သံတမန်ဆက်ဆံရေး တိုးမြှင့် ကြောင်း တရုတ်သမ္မတရှီကျင်းပင်က ကြေညာခဲ့ပြီး တာဂျစ်ကစ္စတန်၏ နယ်မြေတည်တံ့ခိုင်မြဲရေးအတွက် ကာကွယ်ပေးမည်ဟုလည်း ၎င်းက ကတိပြုခဲ့သည်။

ရှီသည် ကာဇက်စတန်တွင် ကျင်းပခဲ့သည့် ရှန်ဟိုင်းပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးအဖွဲ့(SCO)ထိပ်သီးအစည်းအဝေး တက်ရောက်ပြီးနောက် ဇူလိုင် ၄ ရက် ညပိုင်းတွင် တာဂျစ်ကစ္စတန်၏မြို့တော် ဒူရှန်ဘီသို့ ရောက်ရှိလာခဲ့သည်။ SCO ထိပ်သီးအစည်းအဝေးပြင်ပတွင် ရှီသည် ရုရှားသမ္မတ ဗလာဒီမာပူတင်နှင့် တွေ့ဆုံခဲ့သည်။

ပြင်ပမှ ဝင်ရောက်စွက်ဖက်မှုများကို ခုခံတွန်းလှန်ရမည်ဖြစ်ကြောင်း ဇူလိုင် ၄ ရက်က ပြုလုပ်သည့် (SCO) ထိပ်သီးအစည်းအဝေး၌ သမ္မတရှီကျင်းပင်က အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ၏ ခေါင်းဆောင်များကို တိုက်တွန်းပြောကြား ခဲ့သည်။

“မိမိတို့ဟာ ပြင်ပကနေ ဝင်ရောက်စွက်ဖက်မှုတွေကို လက်ချင်းတွဲပြီး ခုခံတွန်းလှန်ရမှာဖြစ်သလို အချင်းချင်း အခိုင်အမာအား ပေးထောက်ကူကာ တစ်ဦးရဲ့စိုးရိမ်မှုတွေကို တခြားတစ်ဦးက ဂရုစိုက်ပေးပြီး မိမိတို့နိုင်ငံ တွေရဲ့ အနာဂတ်နဲ့ ကံကြမ္မာကိုရော ဒေသတွင်း တည်ငြိမ်အေးချမ်းမှုကိုပါ မိမိတို့ကိုယ်တိုင် ခိုင်ခိုင်မာမာ ထိန်းချုပ်ရမှာဖြစ်တယ်”ဟု ရှီက ပြောကြားခဲ့သည်။

ဒေသတွင်းလုံခြုံရေးနှင့် စီးပွားရေးပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု တိုးမြှင့်ရေးအတွက် တရုတ်၊ ရုရှားနှင့် ဆိုဗီယက်ယူနီယံ အဖွဲ့ဝင်ဟောင်း နိုင်ငံများဖြစ်သည့် ကာဇက်စတန်၊ ကာဂျစ္စတန်၊ တာဂျစ်ကစ္စတန်နှင့် ဥဇဘက်ကစ္စတန်တို့ဖြင့် ၂၀၀၁ ခုနှစ်တွင် စတင်တည်ထောင်ခဲ့သည်။ ထို့နောက် အိန္ဒိယ၊ ပါကစ္စတန်နှင့် အီရန်တို့ ပါဝင်လာပြီး ရုရှား၏ အနောက်အိမ်နီးချင်းနှင့် မဟာမိတ်ဖြစ်သော ဘီလာရုစ်သည်လည်း ဇူလိုင် ၄ ရက်တွင် SCO အဖွဲ့ဝင် ဖြစ်လာခဲ့သည်။

ဗဟိုအာရှဒေသသည် တရုတ်၏အထင်ကရ စီမံကိန်းဖြစ်သော ရပ်ဝန်းနှင့်ပိုးလမ်းမအပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ အခြေခံအဆောက်အအုံဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး စီမံကိန်း၏ အလွန်အရေးပါသော ကွင်းဆက်တစ်ခုဖြစ်သည်။

တရုတ်သည် ပြည်ပ၌ သြဇာချဲ့ထွင်ရန် အဆိုပါ ဧရာမအခြေခံအဆောက်အအုံ စီမံကိန်းကို အသုံးချလျက်ရှိသည်။ သို့သော်ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများသည် များပြားသော ချေးငွေများကြောင့် အကြီးအကျယ် ဝန်ပိလျက်ရှိသည်ဟု ဝေဖန်သူများက ဆိုသည်။

၂၀၂၂ ခုနှစ်တွင် ရုရှားက ယူကရိန်းကို ကျူးကျော်ပြီးနောက် ၎င်းဒေသတွင် လစ်ဟာနေသော အခန်းကဏ္ဍကို အစားထိုးနေရာယူရန် တရုတ်က ကြိုးပမ်းလျက်ရှိသည်။ ဆိုဗီယက်ယူနီယံ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံဟောင်းများက ရန်လိုမှုမြင့်တက်လာသော ရုရှားကို စိုးရိမ်လျက်ရှိသည်။

“တရုတ်ဟာ တာဂျစ်ကစ္စတန်နဲ့ ချစ်ကြည်ရင်းနှီးပြီး အပြန်အလှန် အကျိုးဖြစ်ထွန်းစေတဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုတွေကို အစဉ်တစိုက် တိုးမြှင့်ဖော်ဆောင်မှုတွေ ဆက်လက်လုပ်ဆောင်သွားမှာဖြစ်ပြီး တာဂျစ်ကစ္စတန်ရဲ့ လွတ်လပ်မှု၊ အချုပ်အခြာအာဏာနဲ့ နယ်မြေတည်တံ့ခိုင်မြဲမှုအတွက် ထိန်းသိမ်းကာကွယ်ဖို့ ကြိုးပမ်းမှုတွေကို တရုတ်နိုင်ငံက အခိုင်အမာ ထောက်ခံအားပေးနေတယ်” ဟု ရှီက တာဂျစ်ကစ္စတန်သမ္မတ အီမိုမာလီ ရက်ခ်မွန်ကို ပြောကြားခဲ့သည်။

တာဂျစ်ကစ္စတန်၏ ပြည်တွင်းရေးကို မည်သည့်အကြောင်းရင်းနှင့်ဖြစ်စေပြင်ပမှ ကြားဝင်စွက်ဖက်မှုမှန်သမျှကိုလည်း ပြတ်ပြတ်သားသား ဆန့်ကျင်မည်ဟု ရှီက ကတိပြုခဲ့သည်။ တရုတ်သည် ဟိုက်ဒရိုကာဗွန် ပေါကြွယ်ဝပြီး ဥရောပနှင့် အာရှအကြား ကုန်စည်ကူးသန်းပို့ဆောင်မှုများအတွက် အလွန်အရေးပါသော ဗဟိုအာရှတွင် သံတမန်ရေးအရ ကြိုးပမ်းအားထုတ်မှုများကို အ ရှိန်မြှင့်လုပ်ဆောင်လျက်ရှိသည်။ ဗဟိုအာရှသည် အစဉ်အလာအရ ရုရှား၏သြဇာခံနယ်ပယ်ဖြစ်သည်။

■Ref : AFP