Facebook တွင် Challenge လေးများကို တွေ့နေရသည်မှာ ကြာပြီဟု ထင်ပါသည်။ ဘယ်လောက်ကြာပြီလဲ ဆိုသည်ကို ကျွန်တော် အတိအကျမမှတ်မိပါ။ တတ်နိုင်သရွေ့ အိမ်တွင်းအောင်းနေကြရသော ကိုဗစ်ကာလကြီးတွင် တွေ့နေရသော Challenge များထဲမှတစ်ခု ဖြစ်သော Book Challenge က ကျွန်တော်နှင့် ပတ်သက်လာလိမ့်မည်ဟု မထင်ခဲ့မိသည်မှာ အမှန်ပါ။ ဒါကြောင့်လည်း ကိုယ့်ကို အဖိတ်ခေါ်ခံရလျှင် ဘာစာအုပ်တွေ တင်ရမလဲဟု တစ်ခါမှလည်း မစဉ်းစားခဲ့။

Challenge တွင် ပါဝင်သူများက သူတို့နှစ်သက်သော စာအုပ်များကို တင်ကြလိမ့်မည်ဟု ထင်သည့်အတွက် သည်လိုဆိုလျှင် ကျွန်တော်ကြိုက်သည့်စာအုပ်တွေ အများကြီးပဲဟု တွေးမိသည်။ ပြီးတော့ ဖိတ်ခေါ်ခံရသူများအတွက် ဆက်တွေးမိသည်က သူတို့ တစ်နေ့တစ်အုပ်နှုန်းဖြင့် ခုနစ်ရက်တွင် ခုနစ် အုပ်တင်ရမည်ဆိုတော့ တစ်နေ့တစ်အုပ် စာဖတ်ခြင်း အမြတ်ထွက်ပေမဲ့ တစ်နေ့စာ အုပ်တစ်အုပ်ဖတ်ပြီးဖို့ သိပ်မလွယ်ဟု။ ကဲဘယ်လောက်ကြောင်လိုက်တဲ့ ကျွန်တော်ပါလဲ။ ကျွန်တော်က တစ်နေ့တင်သည့်စာအုပ်ကို တစ်နေ့ပြီးအောင် ဖတ်ရမည်ဟု ထင်နေခဲ့သည်။ နောက်မှ ထိုသို့မဟုတ်မှန်း သိရပါသည်။ ထိုစာအုပ်များသည် Book Challenge ကို လက်ခံလိုက်သူ ဖတ်ပြီးသားဖြစ်ချင်ဖြစ်မည်။ မဖတ်ရသေးသောစာအုပ်များ ဖြစ်ချင်ဖြစ်မည်။ သေချာသည်က သူနှစ်သက်သော စာအုပ်များဖြစ်ပြီး တစ်နေ့တစ်အုပ် တင်သည့်အချိန်မှာ တစ်နေ့တစ်အုပ် ဖတ်ဖြစ်ချင်မှ ဖတ်ဖြစ်ပါလိမ့်မည်။

တစ်နေ့က မိတ်ဆွေလည်းဖြစ်၊ စာရေးဖော်လည်းဖြစ်သော ကိုမိုး (မိုးသက်ဆွေ) ထံမှ Book Challenge တစ်ခု လက်ခံရရှိခဲ့ပါသည်။ စည်းမျဉ်းကတော့ (စာအုပ်အကြောင်း ပြောစရာမလိုဘဲ စာအုပ် Cover သာ) တစ်ရက်လျှင် ကိုယ်နှစ်သက်သော စာအုပ်တစ်အုပ်နှုန်းဖြင့် ခုနစ်ရက်လျှင် ခုနစ်အုပ်တင်ပေးသွားရမည်။ စာအုပ်တစ်အုပ်တင်တိုင်း စာဖတ်သူမိတ်ဆွေတစ်ယောက်ကို ဖိတ်ခေါ်ပေးသွားရမည်။ အဖိတ်ခံရသူကလည်း တစ် ရက်လျှင် တစ်အုပ်နှုန်းဖြင့် ခုနစ်ရက်လျှင် ခုနစ်အုပ်တင်ပြီး မိမိ မိတ်ဆွေခုနစ်ယောက်ကို  ဆက်လက်ဖိတ်ခေါ်သွားရမည်ဟု သိရပါသည်။

Book Challenge က တစ်ဦးနှင့်တစ်ဦး စာဖတ်ခြင်း Motivation ရလာစေရန် ဖန်တီးပေးနိုင်သလို စာဖတ်သူများအကြား စာဖတ်ခြင်းကွန်ရက်သဖွယ် ဆက်သွယ်မှုမျိုး ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သည်ဟု ဆိုနိုင်ပါလိမ့်မည်။ ကျွန်တော်ကိုယ်တိုင်လည်း ခုနစ်ရက်အတွက် စာအုပ်ခုနစ်အုပ်ရွေးချယ်ရင်း၊ စာအုပ်များ ပြန်ရှာရင်း၊ စာအုပ်နှင့်ပတ်သက်သော အမှတ်တရများကို ပြန်စဉ်းစားရင်း၊ ဆက်စပ်ရာ စာအုပ်များကို ပြန်ဖတ်ဖို့မှတ်သားရင်း၊ သိလိုသောအချက်များအတွက် အချို့ကိုပြန်ဖတ်ရင်း မောခဲ့ရပေမဲ့ ကျေနပ်ပါသည်။

Book Challenge စည်းမျဉ်းဖောက်ဖျက်လိုခြင်းကြောင့်မဟုတ်ဘဲ တစ်ဖက်သားကို အားနာစိတ်၊ ဝန်ပိုစေမှာ စိုးရိမ်စိတ်များကြောင့် ကျွန်တော်တို့နှစ်ယောက်သည် မိတ်ဆွေများကိုမဖိတ်တော့ဘဲ ကိုယ်နှစ်သက်ခဲ့ရသော စာအုပ်ခုနစ်အုပ်ကို တစ်ရက်လျှင် တစ်အုပ်နှုန်းဖြင့် ခုနစ်ရက်တင်ဖြစ်သွားပါသည်။ ကိုယ်စီ စာအုပ် Cover များသာ တင်ဖြစ်ကြသည်မဟုတ်ဘဲ စာအုပ်များနှင့်ပတ်သက်သော အမှတ်တရများနှင့် စာအုပ်အကြောင်း အနည်းငယ်လည်း ရေးဖြစ်သွားကြသည်။

Day-1

သဲအိမ်မောင်နေဝါ - ချစ်လိပ်ပြာ

ပထမနေ့အတွက် ‘သဲအိမ်မောင်နေဝါ’ ရဲ့ ‘ချစ်လိပ်ပြာ’ ဟူသော စာအုပ်လေးကို ကျွန်တော် တင်ဖြစ်ခဲ့ပါသည်။ အချစ်ဝတ္ထုများစွာကို ဖတ်ခဲ့ပြီး စကားလုံးများက ပေးစွမ်းသော ချစ်ခြင်းတရား၏ နူးညံ့သိမ်မွေ့မှုမှာ လွင့်မျောလိုက်ပါရန် အမြဲ စိတ်ရွှင်လေ့ရှိသော ကျွန်တော့်အတွက် ဇာတ်ကောင်၏အဖြစ်အပျက်ထက် စိတ်ခံစားမှုများကို နက်နက်ရှိုင်းရှိုင်းရေးဖွဲ့ထားသောသည် ဝတ္ထုလေးကို ရွေးချယ်ခဲ့ပါသည်။

Day-2

ဒီနိုဗို - ယင်ကောင်များ

(Jean-Paul Startre-the Flies)

လောကကြီးမှာ ကျွန်တော် တန်ဖိုးထားသော အရာတစ်ခုရှိသည်။ ထိုအရာကတော့ လူသားတစ်ယောက်၏ (တခြားသူကို မထိခိုက်စေသော) လွတ်လပ်မှုပင် ဖြစ်သည်။ ယင်ကောင်များ ပြဇာတ်မှာတော့ ဆာ့ဒ်ဖော် ထုတ်ပြခဲ့သော လွတ်လပ်မှုအကြောင်း လေ့လာခွင့် ရခဲ့သည်။ အားဂေါ့သားတို့သည် သူတို့ကျူးလွန်ခဲ့သော အတိတ်ကအပြစ်အတွက် ကိုယ်စီပိုင်ဆိုင်သော နောင်တတရား အကျဉ်းထောင်ထဲမှာ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် အကျဉ်းချရင်း အပြစ်မကင်းစိတ်ဖြင့် ရှင်သန်နေထိုင်ကြသည်။

သည်အဖြစ်ကို သူတို့က မိမိပြုခဲ့သမျှကို မိမိတာဝန်ယူခြင်းဟု ယူဆထားကြသည်။

အော်ရီစတီးက လွတ်လပ်စွာ ဆုံးဖြတ်ရွေးချယ်၍ ထိုဆုံးဖြတ်ချက်အတိုင်း ပြုမူဆောင်ရွက်ပြီးနောက်မှာ မိမိပြုခဲ့သမျှအတွက် တာဝန်ယူခြင်းမရှိမှသာ နောင်တတရားတွင် အခြေခံသော အပြစ်မကင်းစိတ်ဖြစ်လာ နိုင်စရာရှိသည်။ မိမိပြုခဲ့သမျှအတွက် မိမိတာဝန်ယူနေသရွေ့ အပြစ်ဟူသော နှောင်ဖွဲ့ခြင်းကို ခံရစရာအကြောင်းမရှိသည့်အတွက် သူသည် လွတ်လပ်သူတစ်ယောက် ဖြစ်သည်။ သူကိုယ်တိုင်က သူ၏လွတ်လပ်ခြင်းဖြစ်သည်ဟု ယူဆသည်။

ပြင်သစ်တွင် နာဇီအုပ်စိုးသည့်ကာလမှာ ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေးအယူအဆများကို သွယ်ဝိုက်ဖော်ပြရန်အတွက် ဆာ့ဒ်က ဂရိရှေးဟောင်းပြဇာတ်တစ်ပုဒ်ကို ယင်ကောင်များအမည်ဖြင့် ခေတ်သစ်ပြဇာတ်အသွင် ပြန်လည်တင်ဆက်ခဲ့ပြီး မူရင်း အရေးအသားမှာမပါဝင်သည့် အရေးကြီးလှသည့် ဒဿနများကို ပြောင်းလဲထည့်သွင်းထားသည်ဟု ဆိုပါသည်။

ပြီးတော့ ယင်ကောင်များပြဇာတ်သည် ဖြစ်တည်မှုပဓာနဝါဒနှင့် လစ်ဘရယ်ဝါဒကို စေ့စပ်ညှိနှိုင်းပြီး နိုင်ငံရေးနှင့် ဒဿနကိုပေါင်းစပ်ပေးရာတွင် အရေးပါလှသော ဆာ့ဒ်၏လက်ရာတစ်ခုဟု ဆိုထားပါသည်။

Day-3

ဇော်ဂျီ - ဗေဒါလမ်းကဗျာစု

ကဗျာဆိုသည်မှာ လူသား၏ကြမ်းတမ်းသော စိတ်နှလုံးကို နူးညံ့သိမ်မွေ့အောင် ပြုပြင်ပေးနိုင်စွမ်းရှိသည်ဟု ကျွန်တော်တို့ နားလည်ထားကြသည်။ ပြီးတော့ ကဗျာတစ်ပုဒ်က လူသား၏ ယိုင်နဲ့သောစိတ်နှလုံးကို ပျော်ရွှင်ကြည်နူးစေသလို တစ်ချိန်တည်းမှာ ရဲရင့်တက်ကြွစေပြန်သည်။

ဆရာဇော်ဂျီ၏ ဗေဒါလမ်းကဗျာစုကို လူအများစု ရင်းနှီးကျွမ်းဝင်ကြပါသည်။ ဗေဒါလမ်းကဗျာစုတွင် ဗေဒါပင်လေးကို နိမိတ်ပုံပြုရေးဖွဲ့ထားသော ကဗျာပုဒ်ရေ ၄၁ ပုဒ် ပါဝင်သည်။ ဆရာသည် ယင်းကဗျာ ၄၁ ပုဒ်ကို စာစောင်နှင့် မဂ္ဂဇင်းများတွင် ၁၉၅၇ ခုနှစ် မှ ၁၉၈၁ ခုနှစ်အထိ ရေးဖွဲ့ခဲ့ပါသည်။ ဆရာ၏ ပန်းပန်လျက်ပဲ ကဗျာခေါင်းစဉ်ကို အမှီပြုပြီး ဆရာမကြီးခင်နှင်းယုက သူမ၏ ဝတ္ထုအမည်ကို ပန်းပန်လျက်ပါဟု ဂုဏ်ယူစွာပေးခဲ့သည်။ ထိုဝတ္ထုကို ၎င်းအမည်ဖြင့်ပင် ရုပ်ရှင်ရိုက်ကူးခဲ့ရာ အဲသည်ခေတ်က အလွန်လူကြိုက်များခဲ့သည်။

ဗေဒါလမ်းကဗျာစုထဲမှ ဗေဒါလမ်း ကဗျာ အမှတ်စဉ် - ၁၀၊ ပန်းပန်လျက်ပဲကို အာရုံဝင်စားပြီး ကျွန်တော် ဆောင်းပါးတစ်ပုဒ် ရေးခဲ့ဖူးသည်။ အမည်က ဗေဒါလမ်းပေါ် လျှောက်လှမ်းခြင်းတဲ့။ ဆရာဇော်ဂျီ၏ဗေဒါ လမ်းကဗျာတွေကိုဖတ်တိုင်း ကျွန်တော် ခွန်အားတွေရရှိမြဲ။ သို့သော် ကျွန်တော်ရေးခဲ့သော ဆောင်းပါးကို ဖတ်ခဲ့သူတစ်ယောက် ရှိခဲ့လျှင် ထိုတစ်ယောက်အနေဖြင့် ခွန်အား ရရှိပါ့မလား ကျွန်တော် သေချာစွာ မပြောနိုင်ပါ။ သေချာသည်က ကျွန်တော် ဗေဒါလမ်းပေါ် လျှောက်လှမ်းခြင်း ဆောင်းပါးရေးချိန်မှာ ခွန်အားများ လျော့ပါးပျောက်ဆုံးနေခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် ကျွန်တော့်အတွက် အားဆေးလိုဖြစ်နေသော ဗေဒါလမ်းကဗျာတွေကို ပြန်ဖတ်ရင်း ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် အားတင်းရန် ကြိုးစားမှုတစ်ခုအဖြစ် ဆောင်းပါးရေးဖြစ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

ကျွန်တော်တို့အနေဖြင့် ဘဝမှာ တစ်ကြိမ်တစ်ခါ ပန်းပန်နိုင်ခဲ့ရင်တောင် အဆုံးသတ်ကို ချဉ်းကပ်နိုင်ခဲ့ခြင်းမဟုတ်။ ဗေဒါပင်လေး ချောင်းရေအလျဉ်မှာ တရွေ့ရွေ့မျောပါနေသလို ဘဝသံသရာရေအလျဉ်မှာ တရွေ့ရွေ့မျောပါနေကြဦးမှာဟု ကျွန်တော် ဆောင်းပါးအဆုံးတွင် ရေးခဲ့သည်။

ဘဲအုပ်မှာ တစ်ရာနှစ်ရာ

ဗေဒါကတစ်ပင်ထဲ (တည်း)

အယက်အကန်ခံလို့

ဗေဒါပျံအံကိုခဲ ပန်းပန်လျက်ပဲ

ဘယ်လိုပဲဖြစ်ဖြစ် အခက်အခဲတစ်ခု ရင်ဆိုင်ရချိန်တိုင်း အထက်ပါကဗျာစာသားလေးကို ကျွန်တော့် နားထဲမှာ ကြားယောင်လာလေ့ရှိသည်။ ပြီးတော့ ငါ အားလျှော့လိုက်လို့ မဖြစ်ဘူးဟူသော အသိတစ်ခုလည်း တစ်ပြိုင်တည်း ရောက်ရှိလာတတ်ပါသည်။

Day-4

မောင်ထွန်းသူ - မြစ်ကြီးမစ္စစ္စပီ

(Mark Twain-Life on the Mississippi)

ကျွန်တော့်ဘဝတွင် ပထမဆုံးသက်ရှိ ထင်ရှားတွေ့မြင်ခဲ့ရသောမြစ်မှာ ဧရာဝတီမြစ်ဖြစ်ပါသည်။ ဧရာဝတီကို မတွေ့ခင် ကျွန်တော် အလွန်စိတ်လှုပ်ရှားနေခဲ့သည်။ စာထဲမှာ ရင်းနှီးကျွမ်းဝင်နေခဲ့သော ဧရာဝတီကို ဘယ်လိုပုံစံတွေ့ရလေမလဲ ကျွန်တော်အကြိမ်ကြိမ်စိတ်ကူး ပုံဖော်နေခဲ့သည်လေ။ မောင်သိန်းဆိုင်၏ ရေနံ့သာခင်ခင်ကြီးထဲက ဧရာဝတီနှင့် ဂျူး၏ ပင်လယ်နှင့်တူသော မိန်းမများထဲက ဧရာဝတီက ကျွန်တော့်ကို ညှို့ငင်ဆွဲဆောင်ထားသည် မဟုတ်လား။ ပြီးတော့ မြစ်၏စီးဆင်းသော ရေအလျဉ်နှင့်အတူ ပြောင်းလဲနေသောဘဝများကို စိတ်လှုပ်ရှားဖွယ်တွေ့ခဲ့ရသည် မဟုတ်လား။ ဂျူး၏ ဝတ္ထုတိုတစ်ပုဒ်ဖြစ်သော ဧရာဝတီပုံပြင်မှာလည်း မြစ်ဘေးကဘဝများကို ဖျတ်ခနဲ မြင်ခဲ့ရသေးသည်။ ပြီးတော့ ဧရာဝတီပုံပြင်ထဲက အဖေလို ဧရာဝတီကို စုန်ဆင်းသွားဖို့မဖြစ်နိုင်တော့ သားဆုတောင်းသလို လေထဲဝဲပျံပြီး ဧရာဝတီမြစ်စမှမြစ်ဆုံး အပေါ်မှစီးမိုးကြည့်နိုင်မယ့် အတောင်ပံများရရှိဖို့ ဆုတောင်းခဲ့ဖူးသည်။

မတ်ခ်တွိန်း၏ Life on the Mississippi ကို စာပေဆောင်းပါးများထဲမှာ ညွှန်းကြရေးကြကတည်းက ဖတ်ချင်နေသည်မှာ တရွရွ။ ၂၀၀၆ ခုနှစ်တွင် ထိုစာအုပ်ကို မောင်ထွန်းသူ ဘာသာပြန်သည့် မြစ်ကြီးမစ္စစ္စပီ စာအုပ်ထွက်လာသောအခါ ကျွန်တော် အလွန်ပျော်ရွှင်ခဲ့သည်။ တက္ကသိုလ်တက်စဉ်က ထိုစာအုပ်ကို အဆောင်ကိုသယ်သွားကာ ပြီးမှာစိုး၍ ဖြည်းဖြည်းချင်းဖတ်ခဲ့သည်ကို အမှတ်ရမိသည်။ ထိုစာအုပ်ထွက်စဉ်က မောင်ထွန်းသူ၏အမှာစာ မပါဝင်ခဲ့ပါ။ ဘာသာပြန်စာအုပ်တွင် မြန်မာပြန်သူ၏ အမှာမပါလျှင် မပြည့်စုံဟု သတ်မှတ်ထားသော ဆရာက စာအုပ်ထွက်ပြီး နှစ်လအကြာ ဇူလိုင်လတွင်ထွက်ရှိသည့် Beauty မဂ္ဂဇင်းတွင် ထိုစာအုပ်နှင့်ပတ်သက်၍ မြစ်ကြီးမစ္စစ္စပီအကြောင်းဟူသော အမည်ဖြင့် စာတစ်ပုဒ်ရေးခဲ့ပါသည်။ ကျွန်တော် ထိုစာကို မြစ်ကြီးမစ္စစ္စပီစာအုပ်ရှေ့ဆုံး စာမျက်နှာတွင် တွဲချုပ်ထားခဲ့သည်။ မြစ်ကြီးမစ္စစ္စပီစာအုပ် ပြန်လည်ထုတ်ဝေခဲ့သည်။ ဘယ်နှကြိမ်ထုတ်ဖြစ်ပြီလဲ ကျွန်တော်မသိပါ။ ပြီးတော့ ပြန်လည်ထုတ်ဝေမှုတွင် မဂ္ဂဇင်းမှာ ဆရာရေးခဲ့သော မြစ်ကြီးမစ္စစ္စပီအကြောင်းကို ထည့်ထားလား ကျွန်တော်မသိပါ။ ဆရာရေးခဲ့သော မြစ်ကြီးမစ္စစ္စပီအကြောင်းသာ အမှာစာအနေဖြင့်ပါလျှင် ထိုစာအုပ်က အလွန်ပြီး ပြည့်စုံသွားမည်ဟု ကျွန်တော်ထင်သည်။

မြစ်များကို စိတ်ဝင်စားသူတစ်ယောက်အတွက် စာဖတ်ရင်း လိုချင်သည့်အခွင့်အရေးက မြစ်ထဲ တကယ်ရောက်သွားသလို ခံစားရပြီး မြစ်၏ရင်ခွင်ထဲ နီးကပ်စွာတိုးဝင်လိုခြင်း ဖြစ်သည်။ ထိုအခွင့်အရေးကို မြစ်ကြီးမစ္စစ္စပီ စာအုပ်က ကျွန်တော့်ကို ရက်ရောစွာပေးခဲ့သည်။ မြစ်ကြောင်းနှင့်အတူ မြစ်ဘေးက ဘဝများကို သိခွင့်ပေးခဲ့သော မြစ်ကြီးမစ္စစ္စပီ စာအုပ်လို မြန်မာပြည်က မြစ်များအကြောင်း၊ မြစ်ဘေးက ဘဝများကြောင်း ရေးဖွဲ့ထားသည့် စာအုပ်များများထွက်လာဖို့ ကျွန်တော် မျှော်လင့်ချင်ပါသည်။

Day-5

ဂျူး - ကျွန်မဖတ်ခဲ့သော စာအုပ်များ

ကျွန်တော် စာစဖတ်သည့်အချိန်တွင် မဂ္ဂဇင်းများထဲမှာ စာရေးဆရာများရေးကြသော စာအုပ်အကြောင်း ဆောင်းပါးများနှင့် စာပေဆောင်းပါးများကို ဖတ်ရသည်။ ထိုဆောင်းပါးများကို ကျွန်တော် တတ်နိုင်သရွေ့ လိုက်ရှာဖတ်ဖြစ်သည်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ ကိုယ်နှစ်သက်သော၊ စာဖတ်သက်ရင့်သော စာရေးဆရာများက ဘာစာအုပ်တွေ ကြိုက်ကြသလဲ၊ ဘာစာအုပ်တွေ ဖတ်လေ့ရှိသလဲ၊ ဘာစာအုပ်တွေက သူတို့ရဲ့ စာပေဖန်တီးမှုကို အထောက်အပံ့ဖြစ်စေသလဲ၊ စာပေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး စာရေးဆရာများရဲ့အမြင် ဘယ်လိုရှိသလဲ ကျွန်တော်စိတ်ဝင်စား၍ ဖြစ်သည်။ ထိုသို့ ဆောင်းပါးများဖတ်ရင်း စာရေးဆရာများညွှန်းဆိုသော စာအုပ်များကို တသီးတသန့် ရှာဖတ်ဖြစ်သည်။ ကိုယ့်ဘာသာ ကိုယ်လည်း နှစ်သက်ရာစာအုပ်များကို ရှာဖတ်ဖြစ်ပါသည်။

အိမ်က စာအုပ်အငှားဆိုင်မှာ ဂျူး၏ ကျွန်မဖတ်ခဲ့သောစာအုပ်များ ရှိခဲ့ဖူးသည်။ သို့သော် ကျွန်တော် မဖတ်ရသေးခင် စာအုပ်က ပျောက်သွားခဲ့သည်။ အသစ်ပြန်ဝယ်လို့လည်း မရပါ။ ကံကောင်းချင်တော့ ထိုစာအုပ်အဟောင်းကို စာအုပ်အငှားဆိုင်တစ်ဆိုင်က ကျွန်တော် ပြန်ဝယ်၍ရခဲ့သည်။ ယခုအချိန်အထိလည်း စျေးကွက်တွင်မရှိသော ရှားပါးစာအုပ်ဖြစ်သည်။ ထိုစာအုပ်တွင် မြန်မာစာအုပ်အနည်းငယ် ပါဝင်သည်။ နိုင်ငံတကာစာအုပ်အများစု ပါဝင်သည်။ ဝတ္ထုတို၊ ဝတ္ထုနှင့် ပြဇာတ်များကို ဆရာမက ပြန်ခံစားရေးဖွဲ့ထားပြီး သုံးသပ်ထားပါသည်။ ဆရာမနှစ်သက်သော စာအုပ်များနှင့်ပတ်သက်၍ ဆရာမ၏ခံစားမှုနှင့်အမြင်ကို ထိုစာအုပ်ထဲမှာ ပြည့်စုံစွာသိရသည်။ စာအုပ်အကြောင်း ဆောင်းပါးများဖြစ်သော်လည်း ရသပါသော ဆောင်းပါးများ ဖြစ်ကြသည်။

အဲသည်အချိန်မှာ ကျွန်တော် ဘာသာပြန်စာအုပ်များ ဖတ်နေပြီဖြစ်သည်။ ဆရာမ ဆောင်းပါးများ ဖတ်ပြီးချိန်မှာ နိုင်ငံတကာက စာအုပ်များအပေါ် စိတ်ဝင်စားမှု သိသိသာသာပိုလာခဲ့သည်။ ထိုစာအုပ်က ကျွန်တော့်အပေါ် ဘယ်လောက် လွှမ်းမိုးခဲ့သလဲဆိုလျှင် စာအုပ်ထဲမှာ ဆရာမခံစားရေးခဲ့သော စာအုပ်များကို အပြင်မှာတွေ့ပါက ဒါ ကျွန်မဖတ်ခဲ့သော စာအုပ်များထဲကပဲဟု တွေးမိသည်အထိ ဖြစ်ပါသည်။ ထိုစာအုပ်ထဲက ဝတ္ထု သို့မဟုတ် ပြဇာတ်ကို ရုပ်ရှင်အဖြစ် ရိုက်ကူးသော ဇာတ်ကားများ ကြည့်တော့မည်ဆိုလျှင် ဆရာမဘယ်လိုရေးခဲ့သလဲ ပြန်ဖတ်ပြီးမှ ကြည့်သည်။ ပြီးတော့ ထိုစာအုပ်ကို သတိရတိုင်း ကောက်ဖတ်သည်။

ကျွန်မ ဖတ်ခဲ့သောစာအုပ်များကို ၁၉၉၉ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလတွင် ထုတ်ဝေခဲ့သည် ဖြစ်၍ ထိုစာအုပ်ထဲမှ ဆောင်းပါးများကို ၂၀၀၀ ပြည့်နှစ်ရှေ့ပိုင်းတွင် ဆရာမရေးဖြစ်ခဲ့သော ဆောင်းပါးများဟု ယူဆနိုင်ပါသည်။ ၂၀၀၀ ပြည့်နှစ် နောက်ပိုင်းဖြစ်မည် ထင်ပါသည်။ ဆရာမက ကလျာမဂ္ဂဇင်းမှာ စာအုပ်များနှင့် ကျွန်မဘဝခရီးမှစာအုပ်များ ခေါင်းစဉ်များအောက်မှာ စာအုပ်ခံစားမှုဆောင်းပါးများ ဆက်ရေးပါသည်။ ကျွန်တော် လစဉ် စောင့်ဖတ်ခဲ့ပြီး ထိုဆောင်းပါးများကို ဖိုင်တွဲထားပါသည်။ စာအုပ်အဖြစ် ထုတ်ဝေခြင်း မရှိသေးပါ။ ပြီးတော့ ကလျာမဂ္ဂဇင်းတွင် မောင်သာနိုးရေးသော နိုင်ငံတကာစာအုပ်ခံစားမှု ဆောင်းပါးများကိုလည်း လစဉ်စောင့်ဖတ်ခဲ့သည်။ ထိုဆောင်းပါးများကိုလည်း ကျွန်တော် ဖိုင်တွဲထားပါသည်။ စာအုပ်အဖြစ် ထုတ်ဝေခြင်း မရှိသေးပါ။

ကျွန်မဖတ်ခဲ့သောစာအုပ်များ စာအုပ် နောက်ကျောဖုံးတွင် ဆရာမရေးထားသော အောက်ပါစာသားများ ပါရှိသည်။

စာအုပ်တွေဖတ်တိုင်း ဝတ္ထုရေးချင်စိတ်နှင့် ဝတ္ထုရေးရမှာ ကြောက်သောစိတ်သည် အမြဲတွဲနေတတ်၏။ ဝတ္ထုရေးချင်စိတ်မှာ အားကျစိတ်ကိုအခြေခံပြီး ရေးရမှာ ကြောက်သောစိတ်မှာ ရှက်ရွံ့အားငယ်စိတ်ကို အခြေခံပါသည်။ စာရေးသူတိုင်းသည် ကိုယ့်သမိုင်းကို ကိုယ်တိုင်ရေးနေသူများဖြစ်သောကြောင့် တာဝန်အလွန်ကြီးပါသည်။ ထိုတာဝန်ကို ကျွန်မတို့သည် ဂုဏ်သိက္ခာဖြင့်ရင်းရမည်။ ထိုဂုဏ်သိက္ခာကိုလည်း ကျွန်မတို့ဖတ်သော စာအုပ်များက ပေးအပ်ပါလိမ့်မည်။

ဆရာမအယူအဆကို ကျွန်တော်လက်ခံပါသည်။ ပြီးတော့ လက်ရှိအချိန်မှာ တွေးနေမိသည်က ကျွန်တော်၏  စာရေးခြင်းခရီးက တစ်ချိန်မှာ ရပ်တန့်သွားချင် သွားနိုင်သော်လည်း စာဖတ်ခြင်းခရီးက ဆက်သွားနေလိမ့်မည်ဟု။

Day-6

မြင့်သန်း - အလ်ဘတ်ကမူး လက်ရွေးစင်

(Albert Camus-Selected Works of Albert Camus)

ကျွန်တော်က မူးစာအုပ်တွေထဲမှာ စဖတ်ဖြစ်သောစာအုပ်က ထင်လင်းဘာသာပြန်သော စည်းအပြင်ကလူ ဖြစ်သည်။ ဖတ်ဖြစ်ခဲ့သည်မှာ ကြာပါပြီ။ တစ်ခါမျှ သိကျွမ်းခြင်းမရှိသလို၊ ရန်ငြိုးရန်စလည်း မရှိသော လူတစ်ယောက်ကို သတ်မိသွားသော မားဆိုး ဟူသော လူတစ်ယောက်ကို စည်းအပြင်ကလူမှာ တွေ့ခဲ့ရသည်။ ထိုသို့ဖြစ်စေခဲ့သော တွန်းအားများအပေါ် သူ့တုံ့ပြန်မှုကို ကျွန်တော် အံ့သြတုန်လှုပ်မိပါသည်။ စိတ်ရောဂါသည် မဟုတ်သော လူတစ်ယောက်က အခြားတစ်ယောက်ကို အကြောင်းမဲ့သတ်ခဲ့ခြင်းအတွက် မေးခွန်းတွေ ထုတ်မိခဲ့သည်။ ပြီးတော့ သူ့ရဲ့ ဖြစ်တည်မှုနှင့် ပတ်သက်ပြီး အဓိပ္ပာယ်မဲ့ဖြစ်နေပုံကို လိုက်ပါခံစားရင်း စိတ်တွေမွန်းကျပ်ခဲ့ရသည်။

နောက်ထပ်ဖတ်ဖြစ်သော ကမူး၏ဝတ္ထုက ပလိပ်ဖြစ်ပါသည်။ ထင်လင်းပဲ ဘာသာပြန်ခြင်းဖြစ်သည်။ ပြင်သစ်ပြည်ကို အုပ်စိုးခဲ့သော နာဇီတို့အား ပလိပ်ရောဂါနှင့် ပုံဆောင်တင်စားထားသည်ဟု ဆိုပါသည်။ ကမူးရေးဖွဲ့ထားသော ကပ်ကာလမြင်ကွင်းများက ပီပြင်လွန်းသည့်အပြင် မြန်မာနိုင်ငံတွင် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ဝင်ရောက်နေသည့် ပထမလှိုင်းကာလမှာဖတ်ခဲ့ရခြင်း ဖြစ်၍လည်း စိတ်ထဲမှာ ပိုပြီးထိထိခိုက်ခိုက် ဖြစ်ရသည်။ ကပ်ကာလများ၏မြင်ကွင်းများက ခြားနားချင် ခြားနားမည်။ ဒါပေမဲ့ ခံစားရတဲ့ မွန်းကျပ်မှု၊ စိုးရိမ်ထိတ်လန့်မှု၊ စိတ်မသက်သာ ဝမ်းနည်းကြေကွဲရမှုများက ဘာများခြားနားလို့လဲ။ ပလိပ်ကို ကပ်ကာလ၏အရောင်များ၊ အရိပ်များကျ ရောက်နေသည့် ပတ်ဝန်းကျင်မှာ ဖတ်ခဲ့ရခြင်းဖြစ်၍လည်း ဖတ်နေစဉ်တစ်လျှောက်လုံး စိတ်ပင်ပန်းခဲ့ရသည်။

မြင့်သန်းဘာသာပြန်သော အလ်ဘတ်က မူး၏ဝတ္ထုတိုများ (Exile and the Kingdom) စာအုပ်ကိုတော့ ပထမအကြိမ်ထုတ်ကတည်းက ကျွန်တော့်တွင်ရှိသော်လည်း ရှေ့ပိုင်းနားဖတ်ပြီး ဆက်မဖတ်ဖြစ်ခဲ့။ နှစ်တွေ ကြာပြီးနောက် ထိုဝတ္ထုတိုစာအုပ်ကိုပဲ ဒုတိယအကြိမ် ပြန်ထုတ်ဝေသည့်အခါမှပဲ ဒုတိယအကြိမ်ထုတ်ကို ဝယ်ယူဖတ်ဖြစ်တော့သည်။ ဒုတိယအကြိမ်ထုတ်တွင် ပထမအကြိမ်တုန်းက ဖြုတ်ပယ်ခံရသည့် ပြောင်းလဲသွားသူ ဝတ္ထုတိုနှင့်အတူ အက်ဆေး ငါးပုဒ်နှင့် အင်တာဗျူး နှစ်ပုဒ် ဖြည့်စွက်ထားသည်ကို တွေ့ရပါသည်။ အက်ဆေးငါးပုဒ်က နှစ်သက်စဖွယ်ကောင်းသလို အင်တာဗျူးမှတစ်ဆင့်သိရသော ကမူး၏ သဘောထားအမြင်များကလည်း စိတ်ဝင်စားဖို့ ကောင်းပါသည်။

ဤဝတ္ထုတိုများ (Exile and the Kingdom) ကို ပညာရှင်များက လူ့အဖွဲ့အစည်း သို့မဟုတ် နေရာရပ်ဝန်းတစ်ခုအတွင်း အံဝင်ခွင်ကျမရှိ နိုင်သူများဟု မြင်ကြသည်ဟု ဆိုပါသည်။ တကယ်တော့ လူ့အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုမှာ အံဝင်ခွင်ကျဖြစ်ဖို့ ဆိုသည်မှာ လွယ်ကူလှသည် မဟုတ်ပါ။ နှစ်ဦးနှစ်ဖက် အမှန်၊ အမှားကြောင့်ဖြစ်စေ၊ မတူညီမှုများကြောင့် ဖြစ်စေ၊ ကွဲပြားသော တန်ဖိုးထားမှုများကြောင့်ဖြစ်စေ ကွာဟချက်များရှိနိုင်သလို တစ်ခါတလေ ကိုယ့်စိတ်ခံစားမှုသက်သက်အရ ကိုယ်နေထိုင်သည့် လူ့အဖွဲ့အစည်းနှင့်သဟဇာတ မဖြစ်ဘဲ ခြားနားမှုတစ်ခုလည်း ရှိနေနိုင်သည် မဟုတ်လား။ The Adulterous Woman တွင် ကမူးဖော်ထုတ်ခဲ့သော လူ၏ဖြစ်နေခြင်း အတွင်းမှ မတူညီနိုင်မှုများနှင့် မျှော်လင့်ခြင်း၏ မရေရာမှုများအကြောင်းကို ကျွန်တော် နားလည်သည်။ ပြီးတော့ ဇာတ်ကောင် အမျိုးသမီး ဂျနင်း ခံစားနေရသည့် မျှော်လင့်ချက်မဲ့မှု၊ နွေးထွေးလိမ့်မည်ဟု ထင်မှတ်ခဲ့သော နေရာ၏စိမ်းသက်မှု၊ နေရာသစ်နှင့် အံဝင်ခွင်ကျ မဖြစ်နိုင်မှုတို့ကို ကျွန်တော်ခံစား၍ ရသည်။ ကမူး၏စာများထဲမှ လက်လှမ်းမီသမျှ ရှာဖွေဖတ်ဖြစ်ခဲ့သော စာအုပ်သုံးအုပ်ဖြစ်ပြီး ထပ်ဖတ်ရမည့်၊ ထပ်လေ့လာရမည့်စာအုပ်များလည်း ဖြစ်ပါသည်။

Day-7

တင်မောင်မြင့် - ခေတ်ဦးအင်ပရက်ရှင်းနစ်များ

(Guy Jennings- The Impressionists)

ကျွန်တော့်ကို ပန်းချီတွေအကြောင်း စိတ်ဝင်စားအောင် ပြုလုပ်ပေးခဲ့သည့် ပထမဆုံးစာအုပ်က ဂျူး၏ ချစ်သူရေးတဲ့ကျွန်မရဲ့ ညတွေ ဝတ္ထုစာအုပ်ဖြစ်သည်။ ဆရာမက ဇာတ်လမ်းကို အခန်းစဉ်ခွဲရာတွင် အခန်းတစ်ခန်း၏အစတွင် ပန်းချီကားတစ်ချပ်ထည့်ထားကာ အခန်းခေါင်းစဉ်များကို ထိုပန်းချီနှင့် ဝတ္ထုဇာတ်ကြောင်းအပေါ် ခံစားမှုဆင့်ပွားပြီး အမည်များပေးထားခဲ့သည်။ ပြီးတော့ အခန်းများတွင် သက်ဆိုင်ရာပန်းချီနှင့်ဆက်စပ်ပြီး ဇာတ်ကောင်၏ခံစားမှုများကိုလည်း ထည့်ရေးထားသည်။ ကျွန်တော် ပန်းချီဆရာအကြောင်း စာအုပ်များထဲမှာ ပထမဆုံးဖတ်ဖူးသောစာအုပ်မှာ မောင်ထွန်းသူဘာသာပြန်သည့် ပန်းချီဆရာ ဗင်းဆင့်ဗန်ဂိုးအကြောင်း ရေးထားသည့် ရမ္မက်မီးဖြစ်ပါသည်။

မဂ္ဂဇင်းများတွင် ပန်းချီဆရာများနှင့် ပတ်သက်သောစာများကို ရှာဖွေဖတ်ချိန်တွင် ကျွန်တော် လစဉ်စောင့်ဖတ်ဖြစ်သည်က နွယ်နီမဂ္ဂဇင်းတွင်ဖော်ပြသည့် တင်မောင်မြင့် ဘာသာပြန်သော အင်ပရက်ရှင်းနစ်ပန်းချီ ဆရာများ၏ ဘဝပုံကြမ်းများနှင့် ပန်ချီကားများအကြောင်း ဖြစ်ပါသည်။ ၂၀၀၆ ခုနှစ် ခန့်က ဖြစ်လိမ့်မည်ထင်ပါသည်။ ဆရာက တစ်လတွင် ပန်းချီဆရာတစ်ယောက်အကြောင်း ရေးပါသည်။ ပန်းချီကားများကိုလည်း ထည့်သွင်းဖော်ပြထားပါသည်။ ထိုစာများကို ထုံးစံအတိုင်း ဖိုင်တွဲထားခဲ့သည်။ ယခုစာအုပ်မှာ ထိုစာများကိုစုစည်းပြီး ခေတ်ဦးအင်ပရက်ရှင်းနစ်များအမည်ဖြင့် ထုတ်ဝေထားခြင်းဖြစ်သည်။ ပန်းချီဆရာ ၁၈ ဦး၏ ဘဝပုံကြမ်းများနှင့် ပန်းချီကားများအကြောင်း ဖြစ်ပါသည်။

ကျွန်တော်၏ပန်းချီနှင့်ပတ်သက်သော စိတ်ဝင်စားမှုကို ရုပ်ရှင်ဆီရောက်ရှိသွားအောင် ပြုလုပ်ပေးခဲ့သည့် ရုပ်ရှင်ခံစားမှု ဆောင်းပါးနှစ်ပုဒ်ရှိသည်။ ပထမတစ်ပုဒ်က Frida ရုပ်ရှင်ကားအကြောင်း ဆောင်းပါးဖြစ်သည်။ အမှတ်မမှားလျှင် ထိုဆောင်းပါးရေးသူသည် ဆရာကြည်ရွှန်းဖြစ်လိမ့်မည်ဟု ကျွန်တော် ထင်သည်။ ကျွန်တော့်မှာရှိသည့် ဆရာ၏ ရုပ်ရှင်ခံစားမှု ဆောင်းပါးစာအုပ် သုံးအုပ်တွင် ထိုဆောင်းပါးမပါဝင်ပါ။ Frida က မက္ကဆီကန်လူမျိုး ဆူရီရယ်လစ်ပန်းချီဆရာမ ဖရီဒါခါလိုအကြောင်း ဖြစ်ပါသည်။ ဒုတိယ တစ်ပုဒ်က Girl with a Pearl Earring ရုပ်ရှင်ကားအကြောင်း ဆောင်းပါးဖြစ်သည်။ ဆရာကြည်ရွှန်း ရေးပါသည်။ ဒတ်ချ်ပန်းချီ ဆရာ ဗာမီးယားရေးဆွဲခဲ့သော Girl with a Pearl Earring ပန်းချီကားဖြစ်ပေါ်လာပုံကို ရိုက်ပြထားသော ဇာတ်ကားဖြစ်သည်။ ထိုပန်းချီကားထဲမှ ပုလဲနားဆွဲနှင့် ကောင်မလေးသည် ဗာမီးယားအိမ်မှ အိမ်အကူကောင်မလေး ဖြစ်သည်။

ထိုသို့ပန်းချီနှင့်ပတ်သက်၍ ဆင့်ကဲဖြစ်ပေါ်လာသော စိတ်ဝင်စားမှုများက ကျွန်တော် ရုပ်ရှင်ခံစားမှုဆောင်းပါးများ ရေးဖြစ်ခဲ့ချိန်မှာ ပန်းချီနှင့်ပတ်သက်သည့် ရုပ်ရှင်နှစ်ကားအား ခံစားရေးဖြစ်သည်အထိ ဖြစ်စေခဲ့သည်။ ပထမ တစ်ကားက The Danish Girl ဖြစ်သည်။ ပန်းချီအဆွဲခံမည့် မော်ဒယ် မိန်းကလေး မလာသည့်နေ့မှာ ပန်းချီဆရာမက သူမ ယောကျ်ားပန်းချီဆရာအား မိန်းမလိုဝတ်ဆင်စေကာ ပန်းချီဆွဲရာမှအစပြု၍ ယခင်ကတည်းက မိန်းမစိတ်ဝင်စပြုနေသော ယောကျ်ားက လိင်ပြောင်းခွဲစိတ်မှုပြုသည်အထိ ပြောင်းလဲသွားသောအခါ တစ်ယောက်တည်း ကျန်ရစ်ခဲ့ရသည့် ပန်းချီဆရာမဂါဒါ အကြောင်းဖြစ်သည်။ နောက်တစ်ကားကတော့ Big Eyes ဖြစ်သည်။ မျက်လုံးကြီးနှင့် လူပုံများဆွဲသော ပန်းချီဆရာမမာ ဂရက်ကဲန်းအကြောင်း ဖြစ်ပါသည်။ Big Eyes တွင် ကိုယ်ဖန်တီးထားသော အနုပညာလက်ရာ တစ်ခုကို ကိုယ့်အမည်ဖြင့်ချပြခွင့်မရဘဲ နာကျင်ကြေကွဲစွာဖြင့် ပန်းချီများ ရေးဆွဲနေရရှာသော မာဂရက်၊ နောက်ဆုံးမှာတော့ တရားခွင်တွင် သူမ ရေးဆွဲသောပန်းချီကားများကို သူ့အမည်ခံရောင်းနေသော ယောကျာ်းနှင့် ဘယ်သူက ပန်းချီရေးဆွဲခဲ့သူ အမှန်လဲ ဖြေရှင်းခဲ့သော မာဂရက်ကို တွေ့မြင်နိုင်ပါသည်။

ကျွန်တော်သည် ပန်းချီနှင့် ပတ်သက်ပြီး ရုပ်ရှင်ကားနှစ်ကားရေးရရုံဖြင့်လည်း ကျေနပ်တင်းတိမ်မှု မရနိုင်ခဲ့ပါ။ သည်တော့ ဗန်ဂိုးနှင့်ပတ်သက်သော ခံစားမှုစာစုကို သေဆုံးခြင်းကို ငြင်းဆန်သော အနုပညာအမည်ဖြင့် ရေးခဲ့သည်။ ပြီးတော့ ပန်းချီအငွေ့အသက်ပါသော ဝတ္ထုတိုတစ်ပုဒ်ကို နောက်ဆုံးပန်းချီအမည်ဖြင့် ရေးခဲ့ပါသည်။

ပန်းချီနှင့်ပတ်သက်သော စိတ်ဝင်စားမှုက ကျွန်တော့်မှာ ယခုတိုင်ရှိနေဆဲ။ ပန်းချီတော့ မဆွဲတတ်ပါ။ စာရေးချင်စိတ်ပေါ်လာသည့်အခါအတိုင်း ပန်းချီနှင့်ဆက်နွှယ်သော အရေးအသားတစ်ခု ဖြစ်လာသည်လည်း မဟုတ်ပါ။ သို့သော် ဤစာလေးပုဒ် ရေးပြီးရုံ မျှဖြင့်လည်း ပန်းချီနှင့်ပတ်သက်သော စာရေး ချင်စိတ်ပြည့်ဝသွားပြီဟုလည်း မဆိုနိုင်။ သည်တော့ တစ်ချိန်ချိန်မှာ ကျွန်တော် စာတစ်ပုဒ်ရေးဖြစ်သည့်အခါ စာထဲမှာပန်းချီအငွေ့အသက်တွေ ဘယ်လောက်အတိုင်းအတာအထိ ထည့်သွင်းဖြစ်မလဲဆိုသည်ကိုလည်း သေချာစွာမပြောနိုင်သေးပါ။

ကျွန်တော် အခြားသူများကို Book Challenge မဖိတ်ခေါ်ခဲ့သည့်အတွက် စာဖတ်ခြင်းကွန်ရက်တစ်ခုဖြစ်အောင် ဆောင်ရွက်နိုင်ခြင်းမရှိခဲ့ဟု ထင်သည်။ ပြီးတော့ ကျွန်တော်တင်သည့် Post ကို တွေ့ခဲ့ရသူများက အဲသည်စာအုပ်နှင့်ပတ်သက်ပြီး သူတို့မိတ်ဆွေများနှင့် ဆက်လက်ပြောဖြစ်ကြသလား ကျွန်တော်မသိနိုင်။ အနည်းဆုံး ကျွန်တော်က သူတို့ကို စာအုပ်သတင်းစကားပါးလိုက်နိုင်ရဲ့လားပင် ကျွန်တော်မပြောနိုင်။ သေချာသည်ကတော့ Book Challenge မှာ ပါဝင်ဖြစ်သည့်အတွက် စာဖတ်ခြင်းကွန်ရက်က သူ့အထဲသက်ဆင်းသွားအောင် ကျွန်တော့်ကို မိမိရရ ဖမ်းနိုင်ခဲ့သည်။ ထိုသို့ အဖမ်းခံရခြင်းကို ကျွန်တော် ပျော်ပါသည်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ စာအုပ်များပြန်ရှာရင်း စာဖတ်လိုခြင်း Motivation တွေ ပိုရလာသလို ပြန်ဖတ်ရမည့် စာအုပ်များကိုလည်း ရွေးချယ်ဖြစ်ခဲ့ပြီး သည်စာအုပ်ဖတ်ပြီးရင် ဟိုစာအုပ်တွေ ဆက်စပ်ဖတ်သွားရမည်ဟူသော စာဖတ်ခြင်း အစီအစဉ်အသစ်များ ရေးဆွဲနိုင်ခဲ့၍ ဖြစ်ပါသည်။

Book Challenge ခေါင်းစဉ်အောက်မှာ ကျွန်တော်ရေးဖြစ်သော စာများက တကယ်တော့ စာအုပ်များ နှင့်ပတ်သက်သော အမှတ်တရများကို တတ်နိုင်သရွေ့ ပြန်သိမ်းဆည်းရန် ကြိုးစားနေသူတစ်ယောက်၏ အမှတ်ရချက်များဟု ဆိုနိုင်လိမ့်မည်ထင်ပါသည်။