ဇန်နဝါရီ ၁၅ ရက်က ပြုလုပ်သည့် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်အစည်းအဝေးကို သတင်းရယူနေသူများအား တွေ့ရစဉ်

ရခိုင်အကျပ်အတည်းကို ထပ်ဆင့်ဆိုးရွားတဲ့ ပုံဖော်မှုဖြစ်စေခဲ့တဲ့ မြောက်ဦးအဓိကရုဏ်းကြီးစိုးတဲ့ ဒီရက်သတ္တပတ်မှာ မြန်မာနိုင်ငံ အနာဂတ်နဲ့ ကိုက်ညီသင့်လျော်တဲ့ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေတစ်ရပ် ပေါ်ထွက်လာစေဖို့ ဘက်ပေါင်းစုံက နည်းလမ်းပေါင်းစုံနဲ့ ကြိုးစားနေတယ်လို့ ဒုတိယသမ္မတ ဦးဟင်နရီဗန်ထီးယူက ပြောကြားမှု ရှိခဲ့ပါတယ်။

အခြားသောတစ်ဖက်မှာ ဆိုရင်လည်း ၂၀၁၈-၂၀၁၉ ဘဏ္ဍာနှစ်ကို ဝန်ထမ်းအိမ်ရာနှစ်လို့ သတ်မှတ်ထားပြီး တစ်နိုင်ငံလုံးမှာ ဝန်ထမ်းအိမ်ရာတွေ တည်ဆောက်သွားမယ်လို့ ကျန်းမာရေးနဲ့ အားကစားဝန်ကြီးဌာနက ပြောကြားခဲ့သလို နေရာပြောင်း လူပြောင်းကစားတဲ့ ဝန်ကြီး အပြောင်းအလဲတွေလည်း ဆက်တိုက်ဖြစ်ပေါ်နေပြီး ဆောက်လုပ်ရေးဝန်ကြီးဌာန ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးအဖြစ် ဦးဟန်ဇော်ကို ခန့်အပ်ခဲ့ပါတယ်။

ဒီလိုဖြစ်စဉ်တွေ ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ အခြားတစ်ဖက်က စီးပွားရေးကဏ္ဍမှာဆိုရင် လက်ရှိအစိုးရဟာ ဘဏ္ဍာနှစ် ပြောင်းလဲထားတာကြောင့် ကြားကာလ ဘဏ္ဍာနှစ်တိုခြောက်လအတွက် ဘတ်ဂျက်တောင်းခံမှုတွေ၊ အမျိုးသားစီမံကိန်း ရေးဆွဲမှုတွေ၊ ဝန်ကြီးဌာနတွေရဲ့ အသုံးစရိတ်တွေအပြင် ပြည်ပကြွေးမြီ အစီရင်ခံစာတွေနဲ့ အဂတိလိုက်စားမှု တိုက်ဖျက်ရေး ကော်မရှင်သစ်ရဲ့ ပထမခြေလှမ်းအဖြစ် အဂတိလိုက်စားမှု တိုက်ဖျက်ရေး ဥပဒေမှာ ကျော်စောမှုတွေကို သတင်းပေးပို့မှုအဖြစ် လက်ခံမယ့်အချက်တွေပါတဲ့ အဂတိလိုက်စားမှု တိုက်ဖျက်ရေးဥပဒေကို စတုတ္ထအကြိမ် ပြင်ဆင်သည့် ဥပဒေကြမ်းကို ပြည်သူတွေ လေ့လာသိရှိ အကြံပြုနိုင်ဖို့ ထုတ်ပြန်မှုရှိခဲ့ပြီး ဒီအချက်တွေကို ဒီတစ်ပတ်ရဲ့ စီးပွားရေးသုံးသပ်ချက်မှာ ဖော်ပြလိုပါတယ်။

ပြည်ပကြွေးမြီ ဒေါ်လာနှစ်ဘီလျံကျော် ချေးမယ့် NLD အစိုးရ

ဦးသိန်းစိန်အစိုးရလက်ထက်ကနေ NLD အစိုးရကို နောက်ဆုံး လက်ဆင့်ကမ်းခဲ့တဲ့ ချေးငွေပမာဏဟာ ပြည်တွင်းကြွေးမြီ ကျပ် ၁၅၇၂၄ ဘီလျံနဲ့ ပြည်ပကြွေးမြီ ကျပ် ၁၂၂၄၆ ဘီလျံဖြစ်ပြီး စုစုပေါင်းဘီလျံ ၂၇၉၇၀ ကို လက်ဆင့်ကမ်းခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

အစိုးရတစ်ရပ်တက်လာတိုင်း လိုအပ်တဲ့ စီမံကိန်းတွေမှာရှိနေတဲ့ ငွေနဲ့ သုံးစွဲဖို့ မလောက်ငတာကြောင့် ထုံးစံအတိုင်းပဲ ဘတ်ဂျက်လိုငွေအတွက် ပြည်တွင်းပြည်ပ ကြွေးမြီတွေ ရယူခဲ့ရသလို စီမံကိန်းတွေ လုပ်ဆောင်ဖို့အတွက်လည်း ပြည်ပချေးငွေတွေ ရယူခဲ့ပါတယ်။

ဒီလိုရယူရာမှာဆိုရင် လက်ရှိအစိုးရရဲ့ ပထမဘဏ္ဍာနှစ်ဖြစ်တဲ့ ၂၀၁၆-၂၀၁၇ ဘဏ္ဍာနှစ်အတွင်း နိုင်ငံနှင့် အဖွဲ့အစည်း ငါးခုဆီကနေ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁ ဒသမ ၇၇ ဘီလျံတန်ဖိုးရှိ ချေးငွေစာချုပ် ၁၄ ခု ချုပ်ဆိုခဲ့ပြီး ၂၀၁၇-၂၀၁၈ ဘဏ္ဍာနှစ် ပထမခြောက်လပတ်မှာလည်း ထပ်မံပြီး ဒေါ်လာ ၁၂၂၀ ဒသမ ၁၆ သန်း ချေးယူဖို့ ညှိနှိုင်းထားပြီး စုစုပေါင်း ဒေါ်လာ ၂ ဒသမ ၃ ဘီလျံအထိ ချေးယူဖို့ ပြင်ဆင်ခဲ့တာ တွေ့ရပါတယ်။

အစိုးရတစ်ရပ်ဟာ ကိုယ်တာဝန်ယူရတဲ့ ကာလအတွင်းမှာ ငွေချေးယူတာ ထုံးစံလိုဖြစ်ပြီး အဲဒီငွေချေးယူမှုတွေကို နောက်ဆုံးပြန်ဆပ်ရတာကတော့ ပြည်သူပါ။ ငါးနှစ်သက်တမ်းပြီးရင် နောက်အစိုးရကို အကြွေးတွေ လက်ဆင့်ကမ်းပြီး မင်းတို့အစိုးရနဲ့ ပြည်သူတွေ ငါတို့ချေးထားတဲ့ ဒီငွေတွေ ဆပ်တော့ဆိုပြီး လက်လွှဲကြတာဖြစ်လို့ ဒီလိုချေးငွေတွေသာ ဆီးသီးဗန်းမှောက်ခဲ့ရင် တိုင်းပြည်ကပဲ ထပ်ဆင့်နစ်နာရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့်မို့လို့ အစိုးရတစ်ရပ်က လုပ်သွားခဲ့တဲ့ ချေးငွေရယူမှုတွေနဲ့ သုံးစွဲမှုတွေကို စနစ်တကျ ပြန်လည်စိစစ်ဖို့အတွက် လက်ရှိလွှတ်တော်က အဓိကကျသလို လက်ရှိအစိုးရရဲ့ ငွေချေးယူမှုတွေကို ထိန်းကွပ်ဖို့ကလည်း လက်ရှိ လွှတ်တော်ရဲ့ ကြပ်မတ်နိုင်မှုက အရေးပါပါတယ်။ ကိုယ့်ပါတီ၊ ကိုယ့်အစိုးရဆိုတဲ့ အခြေအနေ ငါးနှစ်သက်တမ်းနှစ်ခုစာ ရင်ဆိုင်နေကြရတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ကြွေးမြီကို ပြန်ကြည့်မယ်ဆိုရင် ၂၀၁၆ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာ ၃၁ ရက်အထိ ပြည်ပကြွေးမြီ ဒေါ်လာ သန်း ၉၀၀၀ နီးပါးရှိပြီး ၂၀၅၂-၂၀၅၃ ဘဏ္ဍာနှစ်အထိ နှစ်စဉ် ဒေါ်လာ သန်း ၁၀၀ ကနေ သန်း ၇၀၀ ကျော်အထိ ပြန်လည်ပေးဆပ်ရမယ့် အခြေအနေပါ။ လက်ရှိအခြေအနေမှာဆိုရင် တိုင်းပြည်ရဲ့ ကြွေးမြီ ပမာဏဟာ ဒေါ်လာ ၉ ဒသမ ၅ ဘီလျံအထိ ရှိနေပြီဖြစ်လို့ လက်ရှိအစိုးရလက်ထက် တစ်နှစ်ကျော်ကာလ ချေးယူမှုတွေနဲ့ ပေါင်းမယ်ဆိုရင် ပြည်ပကြွေးမြီ ၁၀ ဘီလျံကျော် ရောက်တော့မယ့် အခြေအနေပါ။ ဒီလိုအခြေအနေမျိုးမှာ ဆီးသီးဗန်းမှောက်ဖြစ်စဉ်တွေကို တတ်နိုင်သမျှ တင်းတင်းကျပ်ကျပ်စိစစ်မှ တိုင်းပြည်အတွက် ရလဒ်ကောင်းရမှာဖြစ်တာမို့ ပြည်ပကြွေးမြီသုံးစွဲမှုတွေကို စနစ်တကျ စောင့်ကြည့်ထိန်းချုပ် စစ်ဆေးပါလို့ပဲ တိုက်တွန်းလိုပါတယ်။

ခြောက်လဘတ်ဂျက် များလွန်းနေသလား

ဘတ်ဂျက်လိုငွေဆိုတဲ့ အခန်းကဏ္ဍကိုပြောတိုင်းမှာ လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်တွေရဲ့ စိစစ်ဖြတ်တောက်နိုင်စွမ်းဟာ အရေးပါပါတယ်။ ဝန်ကြီးဌာနတွေက မလိုအပ်တဲ့ စီမံကိန်းတွေ၊ ဧည့်ခံစရိတ်တွေ၊ မော်တော်ယာဉ် အအိုအဟောင်းတွေကို ဌာနအတွက် အသုံးမပြုဘဲ လုံးဝရပ်ထားပြီး ပြုပြင်စရိတ်ကို ကိုယ်ကျိုးသုံးနေတာတွေ၊ မလိုအပ်ဘဲ နှစ်စဉ်တင်ပြနေတဲ့ အသုံးစရိတ်တွေ အားလုံးကို စနစ်တကျ အသေးစိတ် လေ့လာဆန်းစစ်နိုင်တဲ့ စွမ်းရည်ရှိဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ ဒီလို စွမ်းရည်နည်းပါးတာနဲ့ တစ်ပြိုင်နက် တိုင်းပြည်မှာ မလိုလားအပ်တဲ့ ဘတ်ဂျက်လိုငွေတွေ ဖြစ်ပေါ်ရသလို ဝန်ကြီးဌာနတွေက အမှန်တကယ် မလုပ်ဆောင်နိုင်ဘဲ ဘတ်ဂျက်တွေ ငါ့လက်ထဲရောက်ရင် ပြီးတာပဲဆိုတဲ့ မူနဲ့သွားနေရင် နစ်နာရမှာက တိုင်းပြည်ပါ။

လက်ရှိအစိုးရရဲ့ သုံးနှစ်စာ ဘတ်ဂျက်ဟာ ပြုပြင်ပြီးဘတ်ဂျက် နှစ်ကြိမ်နဲ့ ထပ်တိုးဘတ်ဂျက်နှစ်ကြိမ် အပါအဝင် လိုငွေ ဘီလျံ ၁၀၀၀၀ လောက်ဖြစ်နေချိန်မှာ ၂၀၁၈ ခုနှစ် ခြောက်လဘတ်ဂျက်ဟာ ဘယ်လောက်အထိ လိုငွေဖြစ်လာမလဲဆိုတာ စိတ်ဝင်စားစရာဖြစ်သလို ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနက ကျပ် ၁၃၃၄ ဘီလျံကျော် တောင်းခံနေချိန်မှာ ပညာရေးဝန်ကြီးဌာနနဲ့ ကျန်းမာရေးနဲ့ အားကစားဝန်ကြီးဌာနနှစ်ခုရဲ့ တောင်းခံငွေက ကျပ် ဘီလျံ ၁၂၀၀ ကျော်ပဲ ရှိနေတာကြောင့် အနာဂတ်မှာ ပညာရေးနဲ့ တည်ဆောက်ရမယ့် မြန်မာနိုင်ငံအတွက် မေးခွန်းထုတ်သံတွေလည်း ညံခဲ့ပါတယ်။

အခြားတစ်ဖက်မှာဆိုရင်လည်း ပြည်ထောင်စုရွေးကောက်ပွဲ ကော်မရှင် ၂၀၁၈ ခုနှစ်အတွင်းမှာ ကျင်းပမယ့် ကြားဖြတ်ရွေးကောက်ပွဲ ရှစ်နေရာစာအတွက် ကျပ်သန်း ၁၆၀၀ ကျော် တောင်းခံခဲ့တာကြောင့် ဒီကိုယ်စားလှယ်တွေဟာ တိုင်းပြည်က လစာတွေ မပေးရခင်မှာကိုပဲ တစ်ဦးကို သန်း ၂၀၀ တန်နေပြီလို့ မေးငေါ့မှုတွေရှိခဲ့သလို ရှေ့က ကိုယ်စားလှယ်တွေထဲက မဲဆွယ်ချိန်ပဲ ပြည်သူကြားကိုရောက်ပြီး အနိုင်ရလို့ ကိုယ်စားလှယ်ဖြစ်တာနဲ့ ပြည်သူတွေဆီ ခြေဦးမလှည့်တော့တဲ့၊ အလုပ်မလုပ်တဲ့ ကိုယ်စားလှယ်တွေကို ဖြုတ်ချခွင့်ဆိုတဲ့ ပြည်သူ့အခွင့်အရေး ဆုံးရှုံးနေမှုအပေါ် မေးငေါ့သံ ညံခဲ့ပါတယ်။

ကျော်စောသတင်းပေးမှုတွေကို လက်ခံတော့မယ့် အဂတိလိုက်စားမှု တိုက်ဖျက်ရေး ဥပဒေပြင်ဆင်ချက်

ထိုင်းနိုင်ငံက ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးနဲ့ ဒုတိယဝန်ကြီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်ကြီး ပရာဝစ်ပေါင်ဆူဝမ်ရဲ့ ဘတ်ငွေသန်း ပေါင်းများစွာတန်တဲ့ နာရီနဲ့ စိန်လက်စွပ်ကို ၂၀၁၇ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာ ၄ ရက်က အစိုးရအဖွဲ့အစည်း အပြောင်းအလဲလုပ်ဖို့ ပထမဆုံး အစည်းအဝေးမှာ ဓာတ်ပုံမရိုက်မီ နေရောင်ကနေ ကာကွယ်ဖို့ လက်မြှောက်ရာက သတိပြုမိသွားရာက ဝေဖန်မှု မြင့်တက်လာပြီးနောက် ခြစားမှုတိုက်ဖျက်ရေးကော်မရှင် ဝင်ပါလာခဲ့ပြီး ဖြေရှင်းဖို့ ရက်ပေါင်း ၃၀ အချိန်ပေးမှု သတ်မှတ်ရက်စေ့ချိန်မှာ ဒုတိယဝန်ကြီးချုပ်ရဲ့ ဖြေရှင်းချက်ကို လက်မခံကြတာကြောင့် ခြစားမှုကော်မရှင်က စုံစမ်းစစ်ဆေးဖို့အထိ ဖြစ်လာခဲ့ပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ အခြားသောနိုင်ငံတွေမှာ ဆိုရင်လည်း ပိုင်ဆိုင်မှုနဲ့ မမျှတတဲ့၊ ရာထူးဝင်ငွေနဲ့ မဆီလျော်တဲ့ သုံးစွဲ၊ ဝတ်စားပုံမျိုးနဲ့ နိုင်ငံ့ဝန်ထမ်းတွေကို ပြည်သူတွေ ဝေဖန်ရုံနဲ့တင် သက်ဆိုင်ရာ အဂတိလိုက်စားမှု တိုက်ဖျက်ရေးကော်မရှင်က စုံစမ်းစစ်ဆေးပေမယ့် မြန်မာ့အဂတိလိုက်စားမှု တိုက်ဖျက်ရေးဥပဒေကတော့ လုပ်ပိုင်ခွင့် မည်မည်ရရ ပေးမထားတဲ့အတွက် အောင်မြင်အောင် လုပ်ဆောင်နိုင်မှု အားနည်းခဲ့သလို လက်ရှိမှာဆိုရင် အဂတိလိုက်စားကြောင်း ကျော်စောသတင်းတွေကို သတင်းပေးပို့ချက်အဖြစ် လက်ခံမယ့် အဂတိလိုက်စားမှု တိုက်ဖျက်ရေးဥပဒေကို စတုတ္ထအကြိမ်ပြင်ဆင်သည့် ဥပဒေကြမ်းဆိုပြီး ထုတ်ပြန်ခဲ့ပြီဖြစ်ပါတယ်။

“အဂတိလိုက်စားမှုရှိကြောင်း ကျော်စောသတင်း တစ်ရပ်ရပ်ကို ကော်မရှင်သည် သတင်းပေးပို့ချက်အဖြစ် သတ်မှတ်နိုင်သည်”၊ “အဂတိလိုက်စားမှုနှင့် စပ်လျဉ်း၍ဖြစ်စေ၊ လုပ်ပိုင်ခွင့်အာဏာရှိသူတစ်ဦးဦးက အဂတိလိုက်စားမှုဖြင့် ကြွယ်ဝချမ်းသာလာမှုနှင့် စပ်လျဉ်း၍ဖြစ်စေ၊ အဂတိလိုက်စားမှုကြောင့် နစ်နာသူက သတ်မှတ်ချက်များနှင့်အညီ ကော်မရှင်သို့ဖြစ်စေ၊ ကော်မရှင်ရုံးသို့ဖြစ်စေ၊ ဤဥပဒေအရ ဖွဲ့စည်းသော လုပ်ငန်းကော်မတီ၊ လုပ်ငန်းအဖွဲ့၊ ပဏာမစိစစ်ရေးအဖွဲ့နှင့် စုံစမ်းစစ်ဆေးရေးအဖွဲ့ တစ်ခုခုသို့ဖြစ်စေ၊ သက်ဆိုင်ရာ အစိုးရဌာန၊ အဖွဲ့အစည်း တစ်ခုခုသို့ဖြစ်စေ သတင်းပေးပို့ချက်နှင့် တိုင်တန်းချက်များကို ပေးပို့နိုင်သည်”၊ “အဂတိလိုက်စားမှုနှင့် စပ်လျဉ်း၍ဖြစ်စေ၊ လုပ်ပိုင်ခွင့်အာဏာရှိသူတစ်ဦးဦးက အဂတိလိုက်စားမှုဖြင့် ကြွယ်ဝချမ်းသာမှုနှင့် စပ်လျဉ်း၍ဖြစ်စေ၊ ကြွယ်ဝချမ်းသာလာကြောင်း ကျော်စောသတင်း တစ်ရပ်ရပ်ကို သိရှိရပါက ကော်မရှင်သည် သတင်းပေးပို့ချက်အဖြစ် သတ်မှတ်နိုင်သည်” ဆိုတဲ့အချက်တွေကို ဖြည့်စွက်ခဲ့တာကြောင့် အခြားသောနိုင်ငံတွေလိုမျိုး လာဘ်စားတဲ့နိုင်ငံ့ဝန်ထမ်းကို ရာထူး၊ လစာနဲ့ မလျော်ကန်တဲ့ ဝတ်စားဆင်ယင်ပုံနဲ့ အရေးယူတော့မှာလားဆိုတာ စောင့်ကြည့်ရမယ်ဆိုတဲ့ အနေအထား ဖြစ်လာပါတယ်။

ဒီလို အခြားသောနိုင်ငံတွေနည်းတူ လာဘ်စားတဲ့နိုင်ငံ့ဝန်ထမ်းကို ရာထူး၊ လစာနဲ့ မလျော်ကန်တဲ့ ဝတ်စားဆင်ယင်ပုံနဲ့ အရေးယူ ဆောင်ရွက်မယ်ဆိုတဲ့ ကျော်စောသတင်း အချက်အလက်ကို သတင်းပေးပို့ချက်အဖြစ် တစ်ဖက်မှာ လက်ခံမှာဖြစ်သလို အခြားတစ်ဖက်မှာလည်း ကျော်စောသတင်းအဖြစ် မမှန်သတင်းပေးသူတွေကို ခြောက်လထက်မပိုသော ထောင်ဒဏ်ချမှတ်ရမည့်အပြင် ငွေဒဏ်လည်း ချမှတ်နိုင်သည်လို့ ဥပဒေကြမ်းမှာ ဖော်ပြခဲ့တာကို တွေ့ရတာမို့ ဒီဥပဒေကြမ်းဟာ အချိန်ဘယ်လောက် ကြာနိုင်သလဲ၊ ဘယ်လိုပြင်ဆင်ချက်တွေ ရှိလာမလဲဆိုတာနဲ့ အဂတိလိုက်စားမှု အများဆုံး မြန်မာနိုင်ငံအတွက် အထိရောက်ဆုံး ပြင်ဆင်ချက် ဥပဒေတစ်ရပ် ဖြစ်လာမလားဆိုတာ စောင့်ကြည့်ချင်စရာပါလို့ ပြောကြားရင်း ဒီတစ်ပတ်ရဲ့ စီးပွားရေး သုံးသပ်ချက်ကို ရပ်နားလိုက်ပါတယ်။