(၂၇) နှစ်မြောက် ရှစ်လေးလုံး အရေးတော်ပုံကြီး အထိမ်းအမှတ်ကို ဟောင်ကောင်၊ မာဂရက် မင်းသမီးလမ်းရှိ အာရှလူ့အခွင့်အရေး ကော်မရှင် ရုံးခန်းလေးတွင် ကျွန်တော်နှင့် မိတ်ဆွေများ ကျင်းပခဲ့ကြသည်။ ထိုနေ့သည် ဟောင်ကောင်၏ နှစ် ၁၃၀ အတွင်း အပူဆုံး ၃၇ ရှိသည်ဟု ဆိုသည်။ပူပြင်း လောင်မြိုက်သည့် နေ့ခင်းတွင် “ပွင့်လင်းတက္ကသိုလ်” (Open University) စားသောက်ခန်း၌ အာရှလူ့အခွင့်အရေး ကော်မရှင် (AHRC) ၏ Torture Magazine အယ်ဒီတာ နီလန်သာ၊ ပါကစ္စတန် ရှေ့နေမလေး ဂျာယဘီးရား၊ နိုရိန်းနော်တို့နှင့် အထိမ်းအမှတ် နေ့လယ်စာစားပွဲ ကျင်းပခဲ့ကြသည်။ရှစ်လေးလုံး အရေးတော်ပုံကြီး၊ ဗမာပြည် သမိုင်းအကျဉ်းနှင့် အလားအလာကို အဆိုပါ လူငယ်လေးများအား ကျွန်တော် ရှင်းပြခဲ့သည်။ ပုံမှန်အားဖြင့် ကျွန်တော် မပြန်မီ AHRC ရုပ်သံလွှင့် အဖွဲ့နှင့် ကျွန်တော် တွေ့ဆုံမည်။ တရုတ်နိုင်ငံ လူ့အခွင့်အရေး ရှေ့နေ ၅၀ ကျော် ဖမ်းဆီးခံရပြီး နှစ်ယောက် ပျောက်ဆုံးနေမှုနှင့် ပတ်သက်၍ ဟောင်ကောင် ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီ ဥက္ကဋ္ဌ ပါလီမန်အမတ် မစ္စအမ်မလီလောင်နှင့် အဖွဲ့ဝင်များနှင့် တွေ့မည်၊ ဟောင်ကောင်၏ သူပုန် လွှတ်တော်အမတ်အဖြစ် နာမည်ကျော်သည့် “ဆံရှည်” Long Hair နှင့်တွေ့မည်၊ ဟောင်ကောင်ရုပ်သံ (RTHK) နှင့်တွေ့မည် စသည်..စသည်..။သို့ရာတွင် သြဂုတ် ၁၂ ရက်အပြီး၌ ဆွေးနွေးပွဲ၏ ဆုံချက် (Focal Point) နှင့် Agenda ပြောင်းသွားသည်။ အကြောင်းမူ မြန်မာနိုင်ငံ၌ “သန်းခေါင်ယံ နန်းတွင်း လုပ်ကြံမှုကြီး” ပေါ်ပေါက် လာသောကြောင့် ဖြစ်သည်။ သတင်းဌာနများ၊ အဖွဲ့အစည်းများအပြင် AHRC ရုံးဝန်ထမ်း တစ်ဖွဲ့လုံးကို ကျွန်တော် တရားဝင် တွေ့ဆုံရာတွင် မေးခွန်းများက ပလူပျံနေသည်။ “အာဏာသိမ်းတာလား” “ဘာဆက်ဖြစ်မလဲ” “ရွေးကောက်ပွဲ ဖြစ်ဦးမလား” “ရွေးကောက်ပွဲက လွတ်လပ်တရားမျှတမှု ရှိပါ့မလား” သူတို့နည်းတူ ဗမာပြည် အနာဂတ်အတွက် ကျွန်တော်လည်း စိုးရိမ်မိပါသည်။တိုင်းပြည်အတွက် အရေးကြီးသော အချိုးအကွေ့ တစ်ခုကို ကျွန်တော်တို့ ဖြတ်သန်း ကြရတော့မည်။ ဘယ်လို ဖြတ်သန်းကြမလဲ၊ ရွေးကောက်ပွဲ မတိုင်မီ ဘာတွေ ဖြစ်နေပြီလဲ၊ ဘာတွေ ဆက်ဖြစ်နိုင်သလဲ။ ရွေးကောက်ပွဲပြီးလျှင် ဘာတွေ ဆက်ဖြစ်နိုင်သလဲ။ ဤမေးခွန်းများကို ကျွန်တော်တို့ ပြည်သူများကိုယ်တိုင် ပါဝင်ဖြေဆို ကြရလိမ့်မည်။ကျွန်တော်သည် ရှေ့နေတစ်ဦးသာ ဖြစ်ပါသည်။ နိုင်ငံရေးသမား တစ်ဦးမဟုတ်ပါ။ မည်သည့် နိုင်ငံရေး ပါတီဝင်မှ မဟုတ်ပါ။ မျက်မှောက် ကမ္ဘာကြီးသည် နည်းပညာ တော်လှန်ရေးကြီးကြောင့် ကမ္ဘာ့ရွာအဖြစ် သက်ဆင်းသွားပြီး ကွေ့ကောက်သော နိုင်ငံတကာ ဆက်ဆံရေးများသည်လည်း ပိုမို ရှုပ်ထွေးလာ၏။ အဟုန်ပြင်းထန်စွာလည်း ပြောင်းလဲနေသည်။ ဤပြင်ပဖြစ်စဉ်များက ကျွန်တော်တို့ နိုင်ငံကိုလည်း ရိုက်ခတ်နေပါသည်။သံကန့်လာကာချ၊ တံခါးပိတ် တစ်ကိုယ်တည်း နေသည့် “ဧကစာဝါဒ” ခေတ်မစားတော့ပါ။ အုပ်စိုးသူက လက်အောက် ငယ်သားကို၊ ဖခင်က သားသမီးကို စိတ်ထင်တိုင်း ဖိနှိပ်ချုပ်ခြယ် ညှင်းပန်းခွင့် ရှိသည်ဟူသော “ကွန်ဖြူးရှပ်” အနွယ်ဝင်များ၏ အတွေးအခေါ်မှာလည်း သူတို့ လူ့အဖွဲ့အစည်းတွင်ပင် သက်တမ်း ကုန်သွားခဲ့ပါပြီ။ ကျွန်တော်တို့ အတွက်ကား “ပြည်သူသာ အမိ၊ ပြည်သူသာ အဖ” ပြည်သူ့ အကျိုးစီးပွားမှတစ်ပါး အခြားမရှိပြီ။ဤယုံကြည်မှုဖြင့် တစ်စိတ်ဝမ်း တစ်လက်ညီ ပြည်ရေးကို ပြိုင်တူချီကြရပါလိမ့်မည်။ ဤရွေးကောက်ပွဲသည် ပန်းတိုင် မဟုတ်ပါ။ ခရီးထောက် (Transit) သာ ဖြစ်ပါသည်။ ရှေ့ဆက်ရမည့် ခရီးကြမ်း၊ ခရီးရှည်ကြီး၏ ပထမခြေလှမ်း ဖြစ်ပါလိမ့်မည်။ သို့ရာတွင် ဤပထမခြေလှမ်းကို ကျွန်တော်တို့ အောင်အောင်မြင်မြင် လှမ်းရပါလိမ့်မည်။ ဘယ်လို လျှောက်လှမ်းကြမလဲ။ ဘယ်လို လျှောက်လှမ်းသင့်သလဲ။ဤမေးခွန်းကို မဖြေမီ မျက်မှောက် နိုင်ငံတကာ အခြေအနေ၊ ပြည်တွင်း အခြေအနေတို့၏ ပန်းစကြာ မှန်ပြောင်းအတွင်းမှ အရောင်များ၊ အရိပ်များ၊ ရနံ့များတို့ကို သမိုင်းဖြတ်ပိုင်း ပုံရိပ်နှင့် တစ်ပြေးညီ တင်ဆက်လိုက်သည်။မျက်မှောက် နိုင်ငံတကာ အခြေအနေ (စစ်၊ အမုန်းတရား အကြမ်းဖက်မှုနှင့် အမယ် ဘုတ်ကဲ့ သူ့ချည်ခင်)၂၁ ရာစုသစ် စသည်နှင့် ယဉ်သကို ဆိုသလိုပင် ကက်ရှ်မီးယား ဒေသမှ အမြောက်သံများ၊ ဟိမဝန္တာ တောင်တန်းပေါ်မှ အိန္ဒိယနှင့် ပါကစ္စတန် စစ်သည်များ၏ သွေးစက်များ၊ ယမ်းငွေ့စွဲ နှင်းပွင့်များဖြင့်  ရာစုသစ်ကိုဖွင့်လှစ်လိုက်သည်။ ကမ္ဘာကြီးသည် အမေရိကန် ပြည်ထောင်စု ကြီးစိုးသည့် “Unipolar” ခေတ်မှာပင် ရှိနေပါသည်။စစ်အေးတိုက်ပွဲကြီးအပြီး ဆိုဗီယက်ယူနီယံ ပြိုကွဲသွားပြီးနောက် Super Power အဆင့်မှ လျှောကျခဲ့သော ရုရှားနိုင်ငံသည် တဖြည်းဖြည်း နာလန်ထူလာ နေပေသည်။ လစ်ဟာသွားသော ပါဝါနေရာ (Power Vaccume) တွင် မက်ဝါဒအစား ဆင်းရဲသားများအတွက် အစားထိုးမည် ဟူသော (Islamic Fundamentalism) အစ္စလာမ် အခြေခံ ဝါဒီများ၏ အခြေအနေမှာလည်း ပိုမိုထွေပြား ရှုပ်ထွေးလာသည်။(၉/၁၁) ဖြစ်စဉ်ကြီးအပြီး ကမ္ဘာ့အကြမ်းဖက် ရန်သူအမှတ် (၁) ဟု သတ်မှတ် ခံရသည့် အယ်လ်ကေဒါများထက် ပိုမိုရက်စက်၊ ပိုမို အန္တရာယ်ကြီးသည့် ISIS များ ပေါ်ထွန်းလာခဲ့ပြီဖြစ်သည်။ ISIS များကို အယ်လ်ကေဒါ များကပင် လက်မခံနိုင်ကြပေ။ အာဖရိကတိုက်၏ ပြည်တွင်း စစ်မီးသည်လည်း ကျယ်ပြန့်သထက် ကျယ်ပြန့်လာနေသည်။ ဆီးရီးယား၏ အမြောက်သံများ ယမ်းခိုးနှင့် အပျက်အစီးပုံများ အကြားတွင် ပြည်တွင်းစစ်က ပိုမို ပြင်းထန်လာနေသည်။ရုရှားက မဟာမိတ်ဟောင်း အာဆတ်ဘက်မှ ဗြောင်ရပ်တည်သည်။ နိုင်ဂျီးရီးယားတွင် တက္ကသိုလ် ကျောင်းသူများကို ပြန်ပေးဆွဲထားသည့် ဘိုကိုဟာရမ် အစွန်းရောက် သူပုန်များ၏ ပြဿနာလည်း မငြိမ်းအေးသေး။ ဆော်ဒီ ခေါင်းဆောင်သည့် မဟာမိတ်များက ယီမင်ရှီ ဟူသီသူပုန်များကို လေကြောင်းမှ ဗုံးကြဲ တိုက်ခိုက်နေသည်။အာရပ်နွေဦး အစပျိုးခဲ့သည့် အီဂျစ်နိုင်ငံတွင် တစ်ကျော့ပြန် စစ်အာဏာရှင် အစိုးရ တက်လာပြီး ရွေးချယ်ခံ သမ္မတဟောင်း မော်စီမှာ သေဒဏ် ချမှတ်ခံထားရသည်။ ကာ့ဒ်သူပုန်များ အတွက်လည်း ခိုင်မာသော အာမခံချက် မရရှိသေး။အာရှတိုက်ဘက်ကြည့်လျှင် တောင်တရုတ် ပင်လယ်အရေးတွင် အာဆီယံနိုင်ငံများနှင့် တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံတို့ ထိပ်တိုက် ရင်ဆိုင်နေကြရသည်။ ပြေလည်မည် အရိပ်အယောင်ကား မရှိသေး။ သမ္မတရှီကျင်ပင်း လက်ထက်တွင် တရုတ်နိုင်ငံ၏ နိုင်ငံခြားရေး ပေါ်လစီမှာ တင်းမာလာသည်။ နိုင်ငံတကာ ကိစ္စရပ်များတွင် “လက်ရှောင်” သည့် ယခင် အခြေအနေမျိုး မဟုတ်တော့။ယခုနှစ် စက်တင်ဘာ ၃ ရက်တွင် တရုတ်ပြည် ပေကျင်းမြို့၊ တိန်အန်မင် ရင်ပြင်၌ ခမ်းနားကြီးကျယ်စွာ ကျင်းပခဲ့သည့် ဖက်ဆစ် တော်လှန်ရေးနှင့် ဒုတိယကမ္ဘာစစ် အောင်မြင်ခြင်း နှစ် ၇၀ ပြည့် အခမ်းအနားတွင် တရုတ်ပြည်က ၎င်း၏ စစ်စွမ်းပကားကို ခင်းကျင်း ပြသခဲ့သည်။ငြိမ်းချမ်းရေး လိုလားသဖြင့် အမြဲတမ်း တပ်မတော်မှ စစ်သည်အင်အား သုံးသိန်းအား လျှော့ချမည် ဖြစ်ကြောင်း သမ္မတ ရှီကျီပင်းက ကြေညာပြီး စစ်လက်နက် ပစ္စည်းသစ်များဖြစ်သော သင်္ဘောဖျက်ဒုံးကျည်၊ လေကြောင်း ကာကွယ်ရေး ဒုံးကျည်၊ လေယာဉ်တင် သင်္ဘောသုံး လေယာဉ်၊ တိုက်လေယာဉ် အမျိုးအစားသစ်၊ တာဝေးဗုံးကြဲ လေယာဉ်၊ ရှေ့ပြေးအချက်ပြ ညွှန်ကြားရေး ယန္တရား၊ ကြည်းတပ် တိုက်ခိုက်ရေး ရဟတ်ယာဉ် အသစ်နှင့် အဆင့်မြင့် ပင်မ စစ်မြေပြင်သုံး တင့်ကားတို့အပြင် တာဝေးနှင့် တာလတ်ပစ် ဒုံးကျည်များကို နိုင်ငံတကာ ခေါင်းဆောင်များ၏ ဗိုလ်ပုံအလယ်တွင် ပြသခဲ့သည်။ကိုရီးယား နှစ်နိုင်ငံ ဆက်ဆံရေးက သံသယများဖြင့် ပိုမို တင်းမာလာသည်။ မြောက်ကိုရီးယားက ဒုံးကျည်သစ် ပစ်လွင့်မည်ဟု ခြိမ်းခြောက်သည်။ တောင်ကိုးရီးယားနှင့် မိတ်ဆွေနိုင်ငံများ ပျာယာခတ်နေသည်။ ပြင်သစ် နိုင်ငံမှ မဂ္ဂဇင်း တစ်စောင်ကို အစ္စလာမ် အစွန်းရောက်များက အကြမ်းဖက် သတ်ဖြတ် တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ထိုင်းနိုင်ငံ ဘန်ကောက်တွင် ဘုရားကျောင်း တစ်ခုအနီး ဗုံးပေါက်ကွဲခဲ့ပြီး နိုင်ငံတောင်ပိုင်းတွင်လည်း ဗုံးခွဲမှုများ ပေါ်ပေါက်လာသည်။ ကမ္ဘာ့ သတင်းစာမျက်နှာတွင် နေ့စဉ်နှင့်အမျှ အကြမ်းဖက် တိုက်ခိုက်မှုများ၊ အသေခံ ဗုံးခွဲမှုများနှင့် ISIS တို့၏ သမိုင်းယဉ်ကျေးမှု အမွေအနှစ်များ ဖျက်ဆီးမှုနှင့် ခေါင်းဖြတ် ကွပ်မျက်မှုများက နေရာယူထားသည်။သို့ဖြစ်ရာ မျက်မှောက် ကမ္ဘာကြီး၏ တိမ်းညွတ်မှုသည် အကြမ်းဖက်ဝါဒ အမုန်းတရားနှင့် ခွဲခြားဆက်ဆံမှု ခေတ်ကြီးဟုပင် ဆိုရပါတော့မည်။ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံရေး မြင်ကွင်းတွင် အင်အားစုများသည် ပန်းစကြာ မှန်ပြောင်းတွင်းမှ ပန်းဝတ်မှုံများသဖွယ်၊ အဟောင်း ပြိုကွဲလိုက် အသစ်စုစည်းလိုက်ဖြင့် ရင်သပ်ရှုမော အံ့မခန်း၊ သမိုင်းနိဂုံး ချုပ်ပြီဟု ကယောင်ကတမ်း ဟစ်ေကြွေးခဲ့သူများမှာလည်း လူ့ဆက်ဆံရေး၏ အဆင်သစ်များ၊ ပဟေဠိ ဖြစ်ရပ်များကြောင့် နှုတ်ဆွံ့အ သွားခဲ့ကြပြီ။အင်ဒိုချိုင်းနားကုန်း မြေစိုင်ကြီး၏ နိုင်ငံကြီး နှစ်ခုကြားမှ နိုင်ငံငယ်လေးသာ ဖြစ်သော မြန်မာနိုင်ငံသည်လည်း အစဉ်အလာ ကမ္ဘာ့ခေါင်းဆောင် နိုင်ငံကြီးများ၏ ရေစီးကြောင်းတွင် ဘောင်ဘင်ခတ်ကာ ဦးတည်ရာအလိုက် မျောပါရသည်မှာ ဓမ္မတာပင် ဖြစ်ပါသည်။ဤတွင် မျက်မှောက် မြန်မာ့နိုင်ငံရေးအပေါ် သြဇာသက်ရောက်လျက်ရှိသော ဖိုခုံလောက်ဆိုင် ဆက်ဆံရေး (Tripartite Relation) အသွင်သစ်ကို ဆန်းစစ်ကြရပေမည်။အမေရိကန်၊ မြန်မာ၊ တရုတ် တြိကဋုတ် ဆက်ဆံရေးနဲ့ ပြည်ထဲအရေး ပေါက်နှင့် ကျေးတရုတ်နှင့် မြန်မာသည် နှစ်ပရိစ္ဆေဒ ရှည်ကြာသော သမိုင်းတင် ဆက်ဆံရေး ရှိခဲ့သည်။ ပုဂံမတိုင်မီ ပျူခေတ်ကတည်းက အစဦး ဆက်ဆံခဲ့ကြသော သမိုင်းအထောက်အထား ရှိသည်။ မြန်မာဘုရင်များ ဘုန်းမီးနေလ တောက်ပသော ခေတ်များက စစ်ပွဲကြီးများလည်း အကြိမ်ကြိမ် ဖြစ်ခဲ့သည်။၁၉၄၉ ခုနှစ်၊ တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတ နိုင်ငံသစ် ပေါ်ထွက်လာစဉ် အဦးအစ အသိအမှတ် ပြုခဲ့ကြသော နိုင်ငံများတွင် မြန်မာနိုင်ငံ ပါဝင်သည်။ ၁၉၅၅ ခုနှစ်၊ အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ ဘန်ဒေါင်းမြို့တွင် ကျင်းပခဲ့သော အာရှထိပ်သီး ခေါင်းဆောင်များ၏ ညီလာခံတွင် မြန်မာနိုင်ငံ ဝန်ကြီးချုပ် ဦးနုနှင့် တရုတ်ပြည်သူ့ သမ္မတနိုင်ငံ ဝန်ကြီးချုပ် ချူ အင်လိုင်းတို့ ခေါင်းဆောင်၍ ကမ္ဘာကျော် ငြိမ်းချမ်းစွာ အတူယှဉ်တွဲ နေထိုင်ရေးမူကြီး ငါးချက် ချမှတ်ခဲ့သည်။ကူမင်တန် တရုတ်ဖြူများကို တရုတ်ပြည်သူ့ လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော်နှင့်အတူ ဗမာ့တပ်မတော်က တိုက်ထုတ်ခဲ့သည်။ အစိုးရချင်း ရင်းနှီးစွာ ဆက်ဆံသည့်နည်းတူ တရုတ်ပြည် ကွန်မြူနစ်ပါတီ မြန်မာနိုင်ငံ အစိုးရ အဆက်ဆက်ကို လက်နက်ကိုင် ပုန်ကန်နေသည့် ဗမာပြည် ကွန်မြူနစ်ပါတီ အပါအဝင် တိုင်းရင်းသား အင်အားစုများနှင့် ချစ်ကြည် ရင်းနှီးမှု၊ ကူညီ ထောက်ပံ့မှု ရှိခဲ့သည်။၁၉၆၀ ခုနှစ် ၂၂  ကြိမ်မြောက် ဆိုဗီယက် ယူနီယံ ကွန်မြူနစ်ပါတီ ညီလာခံအပြီး တရုတ်-ဆိုဗီယက် သဘောကွဲခဲ့သည်။ စစ်နှင့် ငြိမ်းချမ်းရေး ပြဿနာ၊  စတာလင် ပြဿနာတို့ကြောင့် ကမ္ဘာ့ဆိုရှယ်လစ်ဂိုဏ်းကြီး ပြိုကွဲခဲ့သည်။ ထိုအကွဲအပြဲတွင် ဗမာပြည် ကွန်မြူနစ်ပါတီက တရုတ် ကွန်မြူနစ်ပါတီဘက်မှ ခိုင်ခိုင်မာမာ ရပ်တည်ခဲ့သည်။ အေဘီစီ သုံးနိုင်ငံ (Albania, Burma, China) ဟူသည့် အစု ဖြစ်လာသည်။ဗမာပြည် ကွန်မြူနစ်ပါတီ၏ နိုင်ငံရေး လမ်းစဉ်များသည် ထိုစဉ်က ဆိုရှယ်လစ် ဂိုဏ်းကြီး၏ ဦးဆောင်ပါတီများဖြစ်သော ဆိုဗီယက်နှင့် တရုတ်တို့၏ လမ်းစဉ်များကို ရောင်ပြန်ဟပ် ဖော်ပြချက်များ ဖြစ်သာဖြစ်သည်။ ၁၉၅၅ ခုနှစ် ပြည်တွင်းစစ် ရပ်စဲရေး၊ ပြည်တွင်း ငြိမ်းချမ်းရေး လမ်းစဉ်မှာ ထိုစဉ်က ဆိုဗီယက် ယူနီယံ၏ ကမ္ဘာ့ငြိမ်းချမ်းရေး လှုပ်ရှားမှု ထီးရိပ်အောက်မှ ဖြစ်သည်။တရုတ်ပြည်တွင် ယဉ်ကျေးမှု တော်လှန်ရေးကြီး ဖြစ်ပွားပြီးနောက် ဗမာပြည် ကွန်မြူနစ် ပါတီ၏ ၆၄ လမ်းစဉ် စစ်အနိုင်တိုက်ရေး၊ အာဏာသိမ်းရေး လမ်းစဉ်မှာ တရုတ်ပြည် ယဉ်ကျေးမှု တော်လှန်ရေး အတွေးအခေါ်ကို စုစည်း ဖော်ပြချက်ပင် ဖြစ်သည်။