မြန်မာနိုင်ငံမှ သွေးထွက်သံယို နိုင်ငံရေးအကျပ်အတည်းကို ဖြေရှင်းရန်နှင့် အာဆီယံအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံအချို့က တရုတ်နိုင်ငံနှင့် တောင်တရုတ်ပင်လယ်အတွင်း နယ်မြေပိုင်ဆိုင်မှု အငြင်းပွားနေသည့် တင်းမာမှုများကို ဖြေရှင်းရန် ဖိအားများကြား အရှေ့တောင်အာရှ၏ ထိပ်တန်းသံတမန်များသည် အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံတွင် ဇူလိုင် ၁၁ ရက်က စုဝေးခဲ့ကြသည်။

အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံများအသင်း (အာဆီယံ)၏ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးများ အစည်းအဝေးသည် အာဆီယံဒေသတွင်း အပြင်းထန်ဆုံးသော စိန်ခေါ်မှုများကို ကိုင်တွယ်ရာတွင် အစုအဖွဲ့၏ ယုံကြည်စိတ်ချရမှုနှင့် စည်းလုံးညီညွတ်မှုအပေါ် သံသယများတိုးကာ ထွက်ပေါ်လာနေသည်။

၎င်းတို့အထဲမှ အဓိကအချက်မှာ မြန်မာနိုင်ငံအတွက် ၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် တပ်မတော်က နိုင်ငံတော်အာဏာကို ထိန်းသိမ်းခဲ့ပြီးနောက် နစကနှင့် သဘောတူထားသည့် အာဆီယံငြိမ်းချမ်းရေးအစီအစဉ်တွင် အဓိပ္ပာယ်ပြည့်ဝသော လုပ်ငန်းစဉ်များ ကင်းမဲ့နေခြင်းဖြစ်သည်။

သဘောထားကွဲလွဲမှုများကို တပ်မတော်က နှိမ်နင်းမှုအတွင်း လူပေါင်း ၃၄၀၀ ကျော် သေဆုံးပြီး ၂၂၀၀၀ နီးပါး ဖမ်းဆီးခံခဲ့ရကြောင်း ဇွန်လတွင် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည့် ကုလသမဂ္ဂအစီရင်ခံစာအရ သိရသည်။

ကုလသမဂ္ဂလူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ မဟာမင်းကြီး ဗော်လ်ကာတက်ခ်သည် နိုင်ငံတကာရာဇဝတ်ခုံရုံးသို့ လွှဲပြောင်းပေးရန်နှင့် နစကအစိုးရထံ လက်နက်များ ထောက်ပံ့ပေးနေသည့် နိုင်ငံများကို ရပ်တန့်ပေးရန် မကြာသေးမီက ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေးကောင်စီအား တိုက်တွန်းခဲ့သည်။

အာဆီယံသည် ယခုသီတင်းပတ်အတွင်း ဂျကာတာတွင် ပြုလုပ်သည့် အဆင့်မြင့်အစည်းအဝေးကဲ့သို့ပင် မြန်မာနိုင်ငံ၏ နစကခေါင်းဆောင်များကို တက်ရောက်ခြင်းမပြုရန် တားမြစ်ထားသော်လည်း ယခုနှစ်တွင် အဖွဲ့၏ ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် ဆောင်ရွက်သော အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံက နစကအစိုးရနှင့်လည်းကောင်း၊ နောက်ကွယ်ရှိ အတိုက်အခံအုပ်စုများနှင့်လည်းကောင်း အပြင်းအထန် စေ့စပ်ဆွေးနွေးနေသည်။

သို့သော် အားလုံးပါဝင်နိုင်သည့် ဆွေးနွေးပွဲများ ဖန်တီးရန် ကြိုးပမ်းမှုများမှာ အလွတ်သဘော ဆွေးနွေးပွဲများ စတင်ရန်ပင် ဘက်အသီးသီးက တင်ပြသော အခြေအနေရပ်များကြောင့်  ရှုပ်ထွေးနေကြောင်း အဆိုပါကြိုးပမ်းအားထုတ်မှုများနှင့် ရင်းနှီးသည့် သတင်းရင်းမြစ်နှစ်ခုက ဆိုသည်။

“ဘက်အသီးသီးက ယူထားတဲ့ ချဉ်းကပ်မှုက သုညချည်း ပေါင်းထည့်နေသမျှတော့ ရေရှည်ခံတဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးရဖို့က ဘယ်တော့မှ အောင်မြင်မှာ မဟုတ်ပါဘူး” ဟု အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ရက်နိုမာဆူဒီက လွန်ခဲ့သည့် သီတင်းပတ်က ကြိုးပမ်းခဲ့မှုနှင့်ပတ်သက်၍ ပြောကြားခဲ့သည်။

အင်ဒိုနီးရှားသည် ကာလကြာရှည်စွာ ရပ်တန့်နေသော တောင်တရုတ်ပင်လယ်တွင်း ကျင့်ဝတ်ဆိုင်ရာ ဆွေးနွေးပွဲများကို အရှိန်မြှင့်ရန် ယခုသီတင်းပတ်ဖိုရမ်အတွင်း ကြိုးပမ်းလျက်သည်။ ဆွေးနွေးပွဲများသည် မဟာဗျူဟာမြောက် ရေကြောင်းလမ်းတွင် လွတ်လပ်စွာသွားလာခွင့်နှင့် ဖြတ်ကျော် ပျံသန်းခွင့်ဆိုင်ရာ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းများ ချမှတ်ရန် အာဆီယံအဖွဲ့နှင့် တရုတ်နိုင်ငံတို့က ၂၀၀၂ ခုနှစ် ကတိကဝတ်ကို ဆက်လက်ဆောင်ရွက်မည်ဖြစ်သည်။

တောင်တရုတ်ပင်လယ်ကို ဖြတ်ကျော်ပြုလုပ်သည့် နှစ်စဉ်ကုန်သွယ်မှုသည် အမေရိကန်ဒေါ်လာ သုံးထရီလျံကျော် ရှိပြီး တရုတ်နှင့် ဖိလစ်ပိုင်၊ ဗီယက်နမ်၊ မလေးရှားနှင့် ဘရူနိုင်းတို့သည် နယ်မြေပိုင်ဆိုင်မှု အငြင်းပွားနေသည့်အတွက် ထိပ်တိုက်ရင်ဆိုင်မှုများ ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။

အာဆီယံသည် အာဆီယံဒေသတွင်း ဖိုရမ်နှင့် အရှေ့အာရှ ထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲတို့ကိုလည်း ယခုသီတင်းပတ်နှောင်းပိုင်းတွင် ကျင်းပမည်ဖြစ်ပြီး အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး အန်တိုနီဘလင်ကန်နှင့် ရုရှားနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဆာဂေးလာရော့ဗ်တို့ နှစ်ဦးစလုံး တက်ရောက်မည်ဖြစ်သည်။

Ref:Reuters