နံနက် ၀၃းဝ၀ နာရီတွင် ကတ္တရာလမ်းပေါ် ကြိုဆိုပွေ့ဖက်ခြင်း၊ ဂုဏ်ပြုတပ်ဖွဲ့များ ခင်းကျင်းထားခြင်း၊ ပြုံးယန်းမြို့လယ်တွင် ကင်ဂျုံအွန်နှင့် ဗလာဒီမာပူတင်တို့၏ ကြီး မားသော ရုပ်ပုံလွှာများ တွဲလောင်းချိတ်ဆွဲ ထားခြင်း အစရှိသည့် အရာအားလုံးသည် အနောက်နိုင်ငံများ စိုးရိမ်မှုဖြစ်စေရန် တမင် ဒီဇိုင်းထုတ်ထားခြင်း ဖြစ်၏။

မစ္စတာပူတင်၏ ၂၀၀၀ ပြည့်နှစ် နောက်ပိုင်း ပြုံယန်းသို့ ပထမဆုံးခရီးစဉ် သည် ရုရှားနှင့် မြောက်ကိုရီးယားတို့၏ ချစ်ကြည်ရင်းနှီးမှုကို ပြောင်မြောက်စွာ ထုတ်ဖော်ပြသရန် အခွင့်အရေးဖြစ်သည်။ ရုရှား၏ ယူကရိန်းကို ကျူးကျော်မှုအား မစ္စတာ ကင်က “အပြည့်အဝ ထောက်ခံကြောင်း” ကြွေးကြော်ခဲ့ပြီး သူတို့လုပ်ခဲ့သမျှကို အမွှမ်း တင်ခဲ့သည်။

ဆိုးလ်၊ တိုကျို၊ ၀ါရှင်တန်နှင့် ဘရပ်ဆဲလ်တို့သည် ယင်းစကားလုံးများထဲတွင် လည်းကောင်း၊ စင်မြင့်ထက် စီမံသည့် အ စည်းအဝေးတွင်လည်းကောင်း ကြီးစွာသော အန္တရာယ်ကို တွေ့ရလိမ့်မည်ဖြစ်သည်။ သို့ သော် ခေါင်းဆောင်နှစ်ဦးအနေဖြင့် “ပုလင်း နှင့် ဘူးဆို့ကဲ့သို့” တစ်ဦးကိုတစ်ဦး လိုအပ် နေသည်ဟု ခံစားရခြင်းက အဓိကအချက် ဖြစ်သည်။ မစ္စတာပူတင်သည် စစ်ပွဲကို ဆက် လက်တိုက်ခိုက်ရန် လက်နက်ခဲယမ်းမီး ကျောက်များ အသည်းအသန် လိုအပ်နေပြီး မြောက်ကိုရီးယားက ငွေကြေးလိုအပ်နေ သည်။

သို့သော်လည်း ဒေသတွင်း၏ အမှန် တကယ် ပါ၀ါသည် ပြုံယန်း မဟုတ်သကဲ့သို့ ဖြစ်ချင်၍လည်း မရပါ။ မစ္စတာပူတင်နှင့် မစ္စတာကင်တို့သည် တရုတ်နိုင်ငံ၏ တံခါးဝ အပေါ် တည်မှီနေကြရပြီး ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့ ခံထားရသော ယင်းအစိုးရနှစ်ရပ်စလုံးအ တွက် ကုန်သွယ်ရေးနှင့် သြဇာအာဏာ နှစ် ရပ်စလုံး၏ အရေးပါသော ရင်းမြစ်ဖြစ်သည့် ပေကျင်းကို ဒေါထွက်အောင် မလုပ်မိရန် သတိထားနေရမည်ဖြစ်သည်။

မစ္စတာပူတင်က မစ္စတာကင်နှင့် သူ၏ “ခိုင်မြဲသော ချစ်ကြည်ရင်းနှီးမှု”ကို ဟစ် ကြွေးနေစဉ်မှာပင် ယင်းသည် အကန့်အ သတ်ရှိကြောင်း သိထားရမည်ဖြစ်သည်။ ယင်းအကန့်အသတ်မှာ တရုတ်သမ္မတ ရှီ ကျင်ပင်း ဖြစ်၏။

■ ပေကျင်းက သတိထားစောင့်ကြည့်နေ

သူ၏ မဟာမိတ်နှစ်နိုင်ငံအကြား ကြီး ထွားလာနေသည့် မဟာမိတ်ဆက်ဆံရေးကို မစ္စတာ ရှီက သဘောမကျသည့် လက္ခဏာအချို့ ရှိနေသည်။ မေလတွင် သမ္မတရှီနှင့် တွေ့ဆုံပြီးနောက် ပြုံယန်းသို့ တိုက်ရိုက်သွားရောက်ခြင်းမပြုရန် ပေကျင်းက သမ္မတ ပူတင်အား တိုက်တွန်းခဲ့သည်ဟု သတင်းများက ဖော်ပြသည်။ ယင်းခရီးစဉ်တွင် ထည့်သွင်းလိုက်သည့် မြောက်ကိုရီးယား၏ အမြင် ကို တရုတ်အာဏာပိုင်များက ကြိုက်ကြပုံ မပေါ်ပေ။

မော်စကိုအား ထောက်ပံ့မှုကို ဖြတ် တောက်ရန်နှင့် ယူကရိန်းစစ်ပွဲကို အရှိန်မြင့် စေသည့် အစိတ်အပိုင်းများ ရောင်းချခြင်းကို ရပ်တန့်ရန် အမေရိကန်နှင့် ဥရောပတို့၏ အထိုက်အလျောက် ဖိအားပေးမှုအား မစ္စ တာ ရှီ ခံနေရပြီဖြစ်သည်။

၎င်းအပြင် ယင်းသတိပေးချက်များကို သူ လျစ်လျူရှု၍ မရနိုင်ပေ။ ကမ္ဘာက တရုတ် စျေးကွက်ကို လိုအပ်သကဲ့သို့ ပေကျင်းသည် လည်း နှေးကွေးနေသော ကြီးထွားမှုကို တိုက်ဖျက်ကာ ကမ္ဘာ့ဒုတိယအကြီးဆုံး စီး ပွားရေးနိုင်ငံအဖြစ် ဆက်လက်ရပ်တည်ရန် အတွက် နိုင်ငံခြားခရီးသွားများနှင့် ရင်းနှီး မြှုပ်နှံမှုများ လိုအပ်နေသည်။ ယခုအခါ ဥ ရောပနိုင်ငံအချို့မှ ဧည့်သည်များကိုသာမက ထိုင်းနှင့် သြစတြေးလျတို့မှ ခရီးသွားများ ကိုပါ ဗီဇာကင်းလွတ်ခွင့်ပေးထားသည်။ ၎င်း အပြင် သူ၏ပန်ဒါများကိုလည်း နိုင်ငံခြား တိရိစ္ဆာန်ရုံများသို့ တစ်ဖန် ပြန်ပို့ထားသည်။

ပိုမိုကြီးမားသော ကမ္ဘာ့အခန်းကဏ္ဍကိုရယူပြီး အမေရိကန်ကို စိန်ခေါ်လိုသည့် တရုတ်၏ ရည်မှန်းချက်ကြီးသော ခေါင်း ဆောင် အတွက် သဘောထားအမြင်များက အရေးကြီးသည်။ သူသည် အပယ်ခံ မဖြစ် ချင်သကဲ့သို့ အနောက်နိုင်ငံများ၏ ဖိအား အသစ်ကိုလည်း ရင်မဆိုင်လိုပါ။ တစ်ချိန် တည်းမှာပင် သူသည် မော်စကိုနှင့် သူ၏ ဆက်ဆံရေးကို ချိန်ဆနေရဆဲဖြစ်သည်။

သူက ယူကရိန်းကို ကျူးကျော်မှုအား ပြစ်တင်ရှုတ်ချခြင်း မရှိသော်လည်း ယခု အထိ ရုရှားအတွက် စစ်ရေးအကူအညီများ မယ်မယ်ရရ ပေးအပ်ခြင်း မရှိသေးပေ။ ၎င်းင်း အပြင် မေလက တွေ့ဆုံမှုအတွင်း သူ၏ သတိထားပြောဆိုမှုသည် မစ္စတာပူတင်၏ ရှီနှင့်ပတ်သက်သော ထူးထူးခြားခြား ချီးကျူး စကားများနှင့် ဆန့်ကျင်ဘက်ပင် ဖြစ်နေ သေးသည်။

          ယခုအချိန်အထိ တရုတ်နိုင်ငံသည် မစ္စတာကင်၏ နျူကလီးယားလက်နက် ရရှိ ရေးမြှင့်တင်ရန် ကြိုးပမ်းမှုများကို နိုင်ငံရေး အရ ကာကွယ်ပေးထားပြီး ကုလသမဂ္ဂတွင် အမေရိကန် ဦးဆောင်သော ပိတ်ဆို့မှုများကို အကြိမ်ကြိမ် ဟန့်တားပေးထားသည်။

          သို့သော် မစ္စတာရှီသည် ရဲဆေးတင် ထားသည့် ကင်ဂျုံအွန်၏ ပရိတ်သတ်ကား မဟုတ်ပေ။

          ပြုံယန်း၏ လက်နက်စမ်းသပ်မှုများက ဂျပန်နှင့် တောင်ကိုရီးယားတို့အား ၎င်းင်းတို့၏ ခါးသီးသောသမိုင်းကြောင်းကို ဘေးဖယ်ကာ အမေရိကန်နှင့် ကာကွယ်ရေးဆိုင်ရာ သ ဘောတူညီချက်ကို လက်မှတ်ရေးထိုးစေခဲ့ သည်။ ၎င်းင်းအပြင် တင်းမာမှုများ မြင့်တက် လာသည့်အခါ ပစိဖိတ်ရေပြင်တွင် အမေရိ ကန် စစ်သင်္ဘောများ ပိုမိုများပြားစွာ ချထား မှုက မစ္စတာရှီအား “အရှေ့အာရှနေတိုး”အပေါ် စိုးရိမ်မှုဖြစ်လာစေသည်။

          ပေကျင်း၏ သဘောမကျမှုက မြောက် ကိုရီးယားကို နည်းပညာများ ပိုမိုရောင်းချ ရေး၌ ရုရှားအား ပြန်လည်စဉ်းစားရန် တွန်း အားပေးနိုင်သည်။ ယင်းဖြစ်နိုင်ခြေသည် အမေရိကန်၏ အကြီးမားဆုံးစိုးရိမ်မှုတစ်ခု လည်း ဖြစ်သည်။

NK News ၏ ဒါရိုက်တာ အင်ဒရေ လန်ကော့ဗ်က “ရုရှားက မြောက်ကိုရီးယား ကို စစ်ရေးနည်းပညာ အမြောက်အမြား ပေး မယ်လို့ မမျှော်လင့်ပါဘူး”ဟု ဆိုသည်။

          ဤသို့ဆိုလျှင် ရုရှားသည် အနာဂတ် အတွက် ဖြစ်နိုင်ခြေရှိသော ပြဿနာများကို များစွာရယူခြင်း၊ ဖန်တီးခြင်းတို့ ပြုလုပ် လိမ့်မည် မဟုတ်ဟု သူက ယုံကြည်သည်။

          မြောက်ကိုးရီးယားအမြောက်များသည် မစ္စတာပူတင်၏ စစ်ပွဲအားထုတ်မှုအတွက် “လက်ခုတ်ထဲမှ ရေအဖြစ်” ရှိနေသော်လည်း ယင်းအတွက် ဒုံးကျည်နည်းပညာကို လဲ လှယ်ခြင်းသည် ကြီးမားသော အပေးအယူ တစ်ရပ် အတိအကျ မဟုတ်ပေ။

          ၎င်းင်းအပြင် ရုရှား၏ ရေနံနှင့် သဘာဝ ဓာတ်ငွေ့ကို ဝယ်ယူနေသည့် တရုတ်နိုင်ငံ အား ဒေါသထွက်စေရန် မသင့်ကြောင်း မစ္စတာပူတင်က သဘောပေါက်ပြီး သူ့အား အထီးကျန်အောင် လုပ်ထားသည့် ကမ္ဘာ တွင် အရေးပါသော မဟာမိတ်အဖြစ် ဆက် လက်ရှိနေစေပေလိမ့်မည်။

          ပြုံယန်းသည် တရုတ်အား ပို၍ပင် လို အပ်ပါသေးသည်။ တရုတ်သည် မစ္စတာကင် သွားရောက်လည်ပတ်သည့် တစ်ခုတည်း သော နိုင်ငံလည်းဖြစ်သည်။ မည်သည့် နေရာမဆိုရှိ မြောက်ကိုရီးယား ရေနံ၏ လေး ပုံတစ်ပုံမှ ထက်ဝက်ကြားသည် ရုရှားမှ လာ သော်လည်း ယင်းလုပ်ငန်း၏ ရာခိုင်နှုန်း ၈၀ သည် တရုတ်နိုင်ငံနှင့် သက်ဆိုင်သည်။ လေ့ လာသူတစ်ဦးက တရုတ်-မြောက်ကိုရီးယား ဆက်ဆံရေးကို ဆက်လက်တောက်လောင် နေစေသည့် ဆီမီးခွက်တစ်ခုအဖြစ်ပင် ဖော် ပြခဲ့ဖူးသည်။

          အတိုချုပ်ပြောရလျှင် မစ္စတာပူတင်နှင့် မစ္စတာကင်တို့သည် မဟာမိတ်များအဖြစ် ထွက်ပေါ်လာရန် ကြိုးစားကြသော်လည်း တရုတ်နှင့် သူတို့၏ ဆက်ဆံရေးကသာ သူ တို့နှစ်ဘက်ကြား ဆက်ဆံရေးထက် ပို၍ အရေးကြီးသည် ဆိုခြင်းပင်ဖြစ်၏။

တရုတ်ကို အဆုံးရှုံးမခံနိုင်လောက်အောင်

လွန်စွာအရေးကြီး

          “အရင်းရှင်နယ်ချဲ့အနောက်တိုင်း” ကို တိုက်ထုတ်ရန် ကတိပြုခဲ့ကြသော်လည်း ဤ သည်မှာ စစ်အတွင်း မိတ်ဖက်သဘောသာ ဖြစ်သည်။ ယင်းသည် ဖွံ့ဖြိုးလာသော်လည်း ၎င်းင်းတို့သည် သူတို့၏ မိတ်ဖက်ဆက်ဆံရေး ကို “မဟာမိတ်” အဆင့်သို့ အဆင့်မြှင့်တင် လိုက်သည့်တိုင် အပေးအယူသဘောဆောင် ပုံရသည်။

          မစ္စတာပူတင်နှင့် မစ္စတာကင်တို့ တွေ့ ဆုံမှု၌ ကြေညာခဲ့သည့် နှစ်နိုင်ငံအကြား အ ထင်ကြီးလောက်စရာကောင်းသော ဘက်စုံ မဟာဗျူဟာမြောက် မိတ်ဖက်ဆက်ဆံရေး သဘောတူညီချက်သည် ပြုံယန်းအနေဖြင့် လက်နက်ခဲယမ်းမီးကျောက်များ ဆက်လက် ထောက်ပံ့ပေးနိုင်ရန် အာမခံချက် မရှိပါ။

          ကင်ဂျုံအွန်သည် တောင်ကိုရီးယားနှင့် နယ်စပ်ရှိ စစ်မဲ့ဇုန် (DMZ) ကို ထိန်းသိမ်းရန် ၎င်းင်းကိုယ်ပိုင် ရှေ့မျက်နှာစာတစ်ခုရှိရာ သူ ကိုယ်တိုင်အတွက် ထောက်ပံ့မှုများ လိုအပ် နေသည်။ ရုရှားနှင့် မြောက်ကိုရီးယားတို့ သည် ကွဲပြားခြားနားသော လည်ပတ်မှုစနစ် များကို အသုံးပြုသည်ဟုလည်း လေ့လာသူ များက ယုံကြည်ကြပြီး မြောက်ကိုရီးယားက အရည်အသွေးနိမ့်ကျပြီး ဟောင်းနွမ်းလာ နေပြီဖြစ်သည်ဟု ဆိုသည်။

          ထို့ထက် ပိုအရေးကြီးသည်မှာ ရုရှား နှင့် မြောက်ကိုရီးယားတို့သည် ၎င်းင်းတို့၏ ဆက်ဆံရေးကို ဆယ်စုနှစ်များစွာ ဦးစားပေး လုပ်ဆောင်ခဲ့ခြင်း မရှိမှုဖြစ်သည်။ အနောက် နိုင်ငံများနှင့် ချစ်ကြည်ရင်းနှီးခဲ့စဉ်က မစ္စ တာပူတင်သည် ပြုံယန်းကို ဒဏ်ခတ်ပိတ် ဆို့မှု နှစ်ကြိမ်ချမှတ်ခဲ့ဖူးပြီး မြောက်ကိုရီး ယားကို သူ၏နျူကလီးယားအစီအစဉ် စွန့် လွှတ်ရေးအတွက် စည်းရုံးရန် အမေရိကန်၊ တရုတ်၊ တောင်ကိုရီးယား၊ ဂျပန်တို့နှင့် ပူး ပေါင်းခဲ့ဖူးသည်။

          ကင်ဂျုံအွန်သည် ၂၀၁၈ ခုနှစ်တွင် သံ တမန်ရေးရာ ထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲအတွက် လျှပ်တစ်ပြက် စွန့်စားခဲ့ချိန်က ဗလာဒီမာ ပူတင်နှင့် တစ်ကြိမ်သာ တွေ့ဆုံခဲ့ဖူးသည်။ ထိုအချိန်က မစ္စတာကင်၏ ကျယ်ပြောသော အပြုံးများ၊ ပွေ့ဖက်ခြင်းများနှင့် လက်ဆွဲနှုတ် ဆက်ခြင်းများမှာ တောင်ကိုရီးယားသမ္မတ မွန်းဂျေအင်းအတွက် ဖြစ်သည်။ ၎င်းင်းတို့ သုံး ကြိမ်တိုင်တိုင် တွေ့ဆုံခဲ့သည်။

          သူသည် ထိုစဉ်က အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရန့်နှင့် သုံးကြိမ်တွေ့ဆုံမှုမတိုင်မီ “မေတ္တာစာများ” ဖလှယ်ခဲ့ကြသည်။ သူ တစ် ချိန်က “သူငယ်ပြန်နေသူ”ဟု ခေါ်ခဲ့ဖူးသော လူသည် ရုတ်တရက် “အထူး”ပုဂ္ဂိုလ် ဖြစ် လာခဲ့သည်။ သူသည် သူတွေ့ဖူးသမျှထဲ ပထမဆုံး နိုင်ငံတကာ ခေါင်းဆောင်ဖြစ် သည့် မစ္စတာရှီနှင့်လည်း ထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲ သုံးကြိမ် ပြုလုပ်ခဲ့သည်။

          ထို့ကြောင့် မစ္စတာပူတင်သည် ပါတီ အတွက် အသစ်အဆန်း ဖြစ်နေသည်။ မစ္စ တာကင်က နှင်းဆီပန်းများနှင့် ကော်ဇောနီ များ လမ်းများပေါ်ခင်းထားချိန် ယခုအထိ သူသည်နှစ်လိုဖွယ်ဖြစ်မလာခဲ့သေးပေ။ “တ ရားမျှတမှုအား အပြန်အလှန်လေးစားမှုအ ပေါ် အခြေခံသော အစွန်းပေါင်းစုံကမ္ဘာ့အခင်းအကျင်းတစ်ရပ် တည်ဆောက်ရေးကို ဟန့်တားရေး” အနောက်တိုင်း၏ ရည်မှန်း ချက်များကို ပြတ်ပြတ်သားသားဆန့်ကျင်ရန် ဘုံအကျိုးစီးပွားများကို မြောက်ကိုရီးယား နိုင်ငံပိုင် သတင်းစာရှိ ရုရှားခေါင်းဆောင်၏ ကော်လံက မီးမောင်းထိုးပြထားသည်။

          သို့သော် နှေးကွေးနေသည့် တရုတ်စီး ပွားရေးကို “ခုန်ပျံကျော်လွှားကာ ဖွံ့ဖြိုးစေ သည်” ဟု ချီးကျူးနေစဉ် “ညီအစ်ကို” ကဲ့သို့ ရင်းနှီးသူဟု သူက ကြေညာခဲ့သည့် ရှီကျင် ပင်းအပေါ် မြှောက်ပင့်ပေးမှုမျိုး ပျောက်ဆုံး လျက် ရှိသည်။ သူ့မိသားစုသည် မန်ဒရင်း ဘာသာစကားကို သင်ယူနေကြသည်ဟုပင် သူက ပြောခဲ့သေးသည်။

          ပြုံယန်းတွင် သူ လုပ်ခဲ့သကဲ့သို့ နာရီ ပေါင်းများစွာကြာ စောင့်ရလောက်အောင် နောက်ကျမှ ရောက်လာခြင်းမျိုးကို သမ္မတ ရှီအား သူ လုပ်ရဲမည်မဟုတ်သည်မှာ သေ ချာပါသည်။ ကားပေါ်သို့ မည်သူ ဦးစွာ တက်သင့်သည်ကို သူတို့ ငြင်းခုံနေသည့် အဆင်မပြေသော အခိုက်အတန့်ကို အကဲ ဖြတ်ကြည့်ပါက မည်သူက ပို၍အရေးကြီး သော လက်တွဲဖော်ဖြစ်သည်ကို သူတို့ တွက် ချက်ထားသည့်ပုံလည်း မပေါ်ပေ။

          သူတို့နှစ်ဦးစလုံးသည် တရုတ်နှင့် ဆို ပါက အသနားခံနေရသူများသာ ဖြစ်သည်။ တရုတ်မပါပါက သူတို့နှင့် သူတို့၏ အစိုးရ အဖွဲ့များ ရုန်းကန်ရမည်သာ ဖြစ်ပေသည်။