ကရင်မလင်နန်းတော်နှင့် မျက်နှာချင်းဆိုင်ရှိ ပြပွဲခန်းမတစ်ခုတွင် ဗလာဒီမာပူတင် စင်မြင့်ပေါ်သို့ တက်လာခဲ့သည်။

မတ်တတ်ရပ်လျက် လှိုက်လှိုက်လှဲလှဲ လက်ခုပ်တီး သြဘာပေးကြသည်။

ယင်းသည် အံ့သြစရာမရှိပါ။ ဖိတ်ကြားထားသည့် ဧည့်သည်များဖြစ်ကြသော ရုရှားအနုပညာရှင်အများစုသည် မတ်လသမ္မတရွေးကောက်ပွဲ၌ သမ္မတပူတင်၏ သမ္မတလောင်းအဖြစ် ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်မှုကို တရားဝင် ထောက်ခံအားပေးနေကြသည်။

ကရင်မလင်ခေါင်းဆောင်သည် ပဥ္စမသက်တမ်းအတွက် အရွေးခံမည်ဖြစ်သည်။ ယင်းကို ‌ဤနေရာမှ ပရိသတ်များကလည်း သဘောတွေ့ မနောခွေ့လျက်ရှိလေ၏။

“ပူတင်ဟာ ထူးကဲတဲ့ ခေါင်းဆောင်ပါ။ အရဲရင့်ဆုံးနဲ့ ပညာအရှိဆုံး ပုဂ္ဂိုလ်ပါ”ဟု ရုပ်ရှင်ဒါရိုက်တာ အင်ဒရေ ကွန်ချာလက်ဗ် စကီးက ဆိုသည်။

“ရုရှားပြည်သူတွေအနေနဲ့ သူတို့ရဲ့ သမ္မတကို ထောက်ခံဖို့ ဘယ်တုန်းကမှ ခုလိုစည်းစည်းလုံးလုံး မရှိခဲ့ကြပါဘူး”ဟု အဆိုတော် နာဒက်ဒါဘက်ကီနာက ပြောကြားခဲ့သည်။ “ဒါကို တားဆီးဖို့ ကြိုးစားတဲ့သူတိုင်း ကျရှုံးလိမ့်မယ်”ဟုလည်း ဆိုသည်။

ယခုပွဲနောက်ကွယ်မှ စိတ်ကူး(နှင့် ဤနာမည်ကျော်ကြားသူများ၏ ပံ့ပိုးကူညီမှု)သည် ကိုယ်စားလှယ်လောင်း ပူတင်အနေဖြင့် သူ၏ကိုယ်ပိုင်လိဂ်တစ်ခုထဲရှိနေသည့် သဘောဖြစ်သည်။ “ပူတင့်ပရီးမီးယားလိဂ်”ဟု ဆိုရပေမည်။

သတိပြုရမည်မှာ ယင်းသည် သူဖန်တီးထားသည့် လိဂ်ဖြစ်ပြီး သူတာဝန်ယူထားသည့် လိဂ်လည်း ဖြစ်နေခြင်းပင်။ ရုရှား၏ နိုင်ငံရေးစနစ်သည် မစ္စတာပူတင်၏ နိုင်ငံရေးစနစ်ဖြစ်သည်။ သူ၏ ဂိမ်းစည်းမျဉ်းများ နှင့် သူ၏ရွေးကောက်ပွဲလည်း ဖြစ်သည်။ မစ္စတာပူတင်ကို အသံအထွက်ဆုံး ဝေဖန်သူများသည် ကာလအတန်ကြာကတည်းက တန်းဆင်းခဲ့ရပြီးဖြစ်၏။

၎င်းတို့သည် ပြည်နှင်ဒဏ်ခံရ သို့မဟုတ် ထောင်ထဲတွင် ရှိနေကြသည်။ ယင်းက ဤနေရာတွင် ရွေးကောက်ပွဲကို ကြိုတင်ခန့်မှန်းရလွယ်သွားစေသည်။

ယင်းကဲ့သို့ အစဉ်တစိုက် ဖြစ်ခဲ့သည်ကား မဟုတ်။

လွန်ခဲ့သော နှစ် ၃၀ က မော်စကိုရှိ ရုရှားတီဗွီ၏ ပထမဆုံးရွေးကောက်ပွဲည ရလဒ်အစီအစဉ်များကား အမှတ်ရစရာပင်။ ယင်းသည် ပါလီမန်ရွေးကောက်ပွဲအတွက်ဖြစ်သည်။ မည်သူက အနိုင်ရမည်ဆိုသည်ကို အရိပ်အယောင်မျှ မှန်းမရ။

နိုင်ငံရေးဟောကိန်းထုတ်ရန် လုပ်ခဲ့ကြသည့် ဗေဒင်ဆရာများကိုလည်း မေ့နိုင်ဖွယ်မရှိပါ။ လွန်ခဲ့သည့် ဆယ်စုနှစ်သုံးခုက ရုရှားလူမျိုးများအနေဖြင့် ဒီမိုကရေစီ၊ လွတ်လပ်မှုနှင့် သူတို့နိုင်ငံ၏ အနာဂတ်နှင့်ပတ်သက်၍ သူတို့အမြင်၌ ကြယ်ပွင့်များရှိခဲ့သည်။

ယနေ့ ရုရှားရွေးကောက်ပွဲအတွက်မူ ဗေဒင်ဆရာများမလိုအပ်ပါ။ ၂၀၂၄ သမ္မတရွေးကောက်ပွဲမည်ကဲ့သို့ အဆုံးသတ်မည်ကို ယခုပင် ပြောပြနိုင်ပါသည်။ ဗလာဒီမာပူတင် အပြတ်အသတ် အနိုင်ရရှိမည်သာဖြစ်၏။

ယင်းကဲ့သို့ ယုံကြည်မှုကို ဖြစ်စေသည့် အကြောင်းရင်းများ ရှိသည်။

ပထမအချက်အနေဖြင့် မဲစာရင်းတွင် ၎င်း၏အမည်တစ်ခုတည်း မဟုတ်သော်လည်း မစ္စတာပူတင်၏ စိန်ခေါ်သူများတွင် အကျဉ်းချခံထားရသော အတိုက်အခံခေါင်းဆောင် အလက်ဆေးနာဗာညီကဲ့သို့သော မဟာပြိုင်ဘက်များ ပါဝင်မည်မဟုတ်ပေ။ ပူတင်-နာဗာညီ ကဲ့သို့သော ပြိုင်ပွဲမျိုးကို ပူတင်၏ ပရီးမီးယားလိဂ်က ခွင့်ပြုမည် မဟုတ်ပါ။

မှန်ပါသည်။ နောက်ထပ် ကရင်မလင်ကို ဝေဖန်သူ ဘောရစ် နာဒက်ဒင်ကို မဲစာရင်းတွင် ပါဝင်ရန် တွန်းအားပေးနေကြသည်။ သို့သော် မစ္စတာနာဒက်ဒင်သည် မစ္စတာ နာဗာညီ မဟုတ်ပါ။ သူသည် ပူတင်အ ပေါ် သူ၏ဝေဖန်မှုများကို ဂရုတစိုက် ချိန်ညှိထားသူ ဖြစ်သည်။ သူသည် သမ္မတ၏ အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့အတွင်း အဆက်အသွယ်ရှိသည်ဟုလည်း ယုံကြည်ရသည်။

အကယ်၍ သူသာ ဝင်ရောက်အရွေးခံပါကလည်း မစ္စတာပူတင်၏ အကျိုးစီးပွားအတွက် ပိုမိုအရေးပါသော စိန်ခေါ်သူအား ရင်ဆိုင်ရန်ကရင်မလင်က ဆုံးဖြတ်ခဲ့ခြင်းကြောင့်သာ ဖြစ်လိမ့်မည်။

ဒုတိယအချက်အနေဖြင့် ရုရှားတွင်ကရင်မလင်သည် ရုပ်မြင်သံကြားကို ထိန်းချုပ်ထားသည်။ မစ္စတာပူတင်သည် များပြားလှသော ထုတ်လွှင့်ချိန်ကို လက်ခံရရှိထားပြီး ထိုစဉ်အတွင်း များစွာချီးကျူးခံရပြီး ဝေဖန်ခံရမှုကား ရှားရှားပါးပါးပင်။ ယင်းသည် ပြန်လည်အရွေးခံရန် ကြိုးစားနေချိန်တွင် အသာ စီးရရှိထားခြင်းမျိုးဖြစ်သည်။

၎င်းအပြင် မစ္စတာပူတင်အနေဖြင့် ရလဒ်ကောင်းရန် အခြားအကြောင်းရင်းများလည်း ရှိသေးသည်။

“ရွေးကောက်ပွဲ ဝင်ပြိုင်ဖို့ ခင်ဗျားရဲ့ဆုံးဖြတ်ချက်ကို ကျွန်တော်တို့အားလုံး ထောက်ခံပါတယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ ကျွန်တော်မှတ်မိသလောက်က ခင်ဗျားပဲအာဏာရှိနေခဲ့တာကိုး”ဟု မစ္စတာပူတင်၏ နှစ်ကုန်ပိုင်း သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲတွင် ငယ်ရွယ်သည့် ရုရှားရုပ်သံသတင်းထောက် အလက်ဇန်းဒါးက ပြောကြားခဲ့သည်။

 ကရင်မလင်၌ အခြားမည်သူ့ကိုမျှ စိတ်ကူးမရနိုင်သည့် အလက်ဇန်းဒါးကဲ့သို့သော ရုရှားနိုင်ငံသား များစွာရှိသည်။ သူတို့သည် မစ္စတာပူတင်ကို ကြည်ညိုသောကြောင့်မဟုတ်ပါ။ သူတို့သည် အခြားရွေးချယ်စရာ မရှိဟုသာ မြင်ကြခြင်းဖြစ်သည်။ “ကောင်းပြီလေ၊ ပူတင် မဟုတ်ရင်ဘယ်သူလဲ”ဟု လူများ ပြောလေ့ရှိကြသည်။

ကရင်မလင်က ယင်းကို ကြံစည်စီမံခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ရာစုနှစ်တစ်ခု၏ လေးပုံတစ်ပုံနီးပါးရုရှားသမ္မတ သို့မဟုတ် ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် အုပ်ချုပ်ခဲ့သူအား စိန်ခေါ်နိုင်သည့် အလားအလာရှိသူများအားလုံးကို ဖယ်ရှားပစ်ရန်နိုင်ငံရေးအခင်း အကျင်းအား ဖော်ဆောင်ခဲ့သည်။ ယင်းကဲ့သို့ ပြုလုပ်ခြင်းအားဖြင့် “ဒါဆို ဘယ်သူလဲ” ဟူသည့် မေးခွန်းကလေးကို အဖြေမရှိ‌ရေးသေချာစေခဲ့သည်။

မော်စကိုမြို့မှ မိုင် ၁၄၀ (၂၂၅ ကီလို မီတာ) ကွာဝေးသော အာဇက်မြို့ရှိ ပြည်သူများက ရွေးကောက်ပွဲအတွက် ၎င်းတို့၏ မျှော်လင့်ချက်များအကြောင်း ပြောဆိုသော အခါလူအများက ခေါင်းဆောင်မပြောင်းလဲသည့် အပြောင်းအလဲကိုသာ လိုလားပုံရကြောင်း ပြသခဲ့ကြသည်။

“အခုက တုံ့ဆိုင်းနေသေးတာမို့ အခြေအနေတွေ ပိုကောင်းလာမယ်လို့ မျှော်လင့်ပါတယ်”ဟု အီလျာဟု ခေါ်သောလူငယ်တစ်ဦးက ဆိုသည်။ “ဒါပေမဲ့ ခင်ဗျားလူသစ်ကို ရွေးလိုက်ရင် အဲဒီလူက အစိုးရရဲ့ဝန်ထုပ်ဝန်ပိုး ကို မခံနိုင်ဘူး။ ပူတင်လိုအတွေ့အကြုံရှိတဲ့ သူတစ်ယောက်ကတော့ အခုကျွန်တော်တို့ ခက်ခဲတဲ့ အခြေအနေ ရင်ဆိုင်နေရတာတောင် တိုင်းပြည်ကို ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်အောင်လုပ်နိုင်တယ်”ဟု သူကပြောသည်။

ပင်စင်စား လီဒီယာက “ကျွန်တော် ရွေးကောက်ပွဲအတွက်မျှော်လင့်ချက်ကြီးကြီး မားမားရှိတယ်။ စစ်ပွဲတွေ ပြီးဆုံးပြီး စီးပွားရေး တိုးတက်လာမယ်လို့ ကျွန်တော်မျှော်လင့်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ပူတင်ကို ကျွန်တော် လေးစားပါတယ်”ဟု ဆိုသည်။

“သူ့အလုပ်ကို လုပ်နိုင်တဲ့သူတစ်ယောက်မှ မရှိဘူးလား”ဟု မေးသည့်အခါ “လောလောဆယ်တော့ မရှိဘူး”ဟု လီဒီယာက ပြန်ဖြေသည်။

“ပူတင်အနေနဲ့ နောက်ပိုင်းမှာ လူရှာတွေ့ကောင်းတွေ့ပါလိမ့်မယ်။ ဒါပေမဲ့ သူအာဏာရလာဖို့ အချိန်အကြာကြီး လိုဦးမယ်ထင်တယ်”ဟုလည်း ဆိုသည်။

ယူကရိန်းစစ်ပွဲနှင့် ရုရှား၏ စစ်ရေးဆိုင်ရာ ဆုံးရှုံးမှုများရှိနေလျက်နှင့်ပင် ရုရှားသမ္မတနှင့် စစ်ဦးစီးချုပ်အပေါ် စိတ်ပျက်မှုများ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ပျံ့နှံ့နေပုံမပေါ်ပေ။

အပြည့်အဝကျူးကျော်မှုကို စတင်ရန်မှာ မစ္စတာပူတင်၏ ဆုံးဖြတ်ချက်ဖြစ်သည်။ သို့သော်အချို့သော ရုရှားနိုင်ငံသားများက စစ်ဖြစ်ချိန်တွင် သူ၏ရည်ရွယ်ချက် သို့မဟုတ် အကျိုးဆက်များကို မေးခွန်းမထုတ်ဘဲ ၎င်းတို့၏ ခေါင်းဆောင်အားကျောထောက်နောက်ခံပြုပေးရန်မှာ ၎င်းတို့၏ တာဝန်ဖြစ်သည်ဟု ယုံကြည်ကြသည်။ အခြားသူများကမူ စစ်ပွဲကို စတင်ခဲ့သူမှာ ရုရှားမဟုတ်ဘဲ အနောက်တိုင်းဖြစ်သည်ဟူသော တရားဝင်ဇာတ်ကြောင်း။ အစားထိုးအမှန်တရားကို လက်ခံကြသည်။

ကရင်မလင်၏ အပြောင်းအလဲကို မြင်ချင်သော အာဇက်မြို့မှ အမျိုးသမီးတစ်ဦးကို တွေ့ရသည်။ တီဗွီသတင်းထောက်ဟောင်းနှင့် ဒေသဆိုင်ရာဥပဒေပြုအမတ်ဖြစ်သော ယေကက်တီရီနာ ဒန့်ဆိုဗာသည် မကြာသေးမီက သူကိုယ်တိုင် သမ္မတအဖြစ် ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်ရန် ကြိုးစားခဲ့သည်။ သူက ယူကရိန်း ငြိမ်းချမ်းရေး၊ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားများလွှတ်ပေးရေးနှင့် လူသားဆန်သော ရုရှားဖြစ်ရေးတို့ကို တောင်းဆိုခဲ့သည်။

ရုရှား၏ ဗဟိုရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်က သူ၏ စာရွက်စာတမ်းများမှ အမှားအယွင်းများကို ကိုးကား၍ သူ၏ အမည်စာရင်း တင်သွင်းမှုကို လက်ခံရန်ငြင်းဆိုခဲ့သည်။

“ဒီက နိုင်ငံရေးစနစ်က ကျွန်မကို တခြားဂြိုဟ်ကအရာလို့ မြင်ပြီး ကျွန်မနဲ့ပတ်သက်လို့ ဘာလုပ်ရမှန်းမသိဘူး”ဟု မစ္စဒန့် ဆိုဗာကပြောသည်။ “ကျွန်မက ကောင်းကင်ကနေ ကျလာတဲ့အတွက် စနစ်က ကျွန်မဘယ်သူလဲဆိုတာ နားမလည်ဘူး။ ဒါကြောင့်ကျွန်မကို အန္တရာယ်ကင်းအောင်ထားဖို့ ဆုံး ဖြတ်ခဲ့တာ”ဟုလည်း သူကဆိုသည်။

ယခုအခါ သူက ပါတီအသစ်ထောင်ရန် ကြိုးစားနေသည်။

“ကျွန်မတို့က ဘာကိုမှ တရားမဝင်မလုပ်ဘူး။ ဥပဒေနဲ့အညီပဲဆောင်ရွက်တာ။ ကြောက်တာကတော့ အကြောက်တရား လွှမ်းမိုးနေလို့မဖြစ်ဘူး။ ကိုယ်လုပ်နေတာတွေကို ကိုယ်ယုံကြည်တယ်။ ဒီဆုံးဖြတ်ချက်က အကြောက်တရားကို ဒုတိယနေရာကိုပို့လိုက်တယ်“ဟု သူက ဆိုသည်။

ပူတင်၏ မဲဆွယ်စည်းရုံးရေးပွဲသို့ ပြန်သွားသည့်အခါ RT ၏ အယ်ဒီတာချုပ် မာဂရစ်တာ ဆိုင်မွန်ယန်နှင့် စကားပြောဖြစ်သည်။

“ရာစုနှစ်တစ်ခုရဲ့ လေးပုံတစ်ပုံထက်ပိုပြီး အာဏာရှိတဲ့ ခေါင်းဆောင်တစ်ဦးအနေနဲ့ အပြန်အလှန်ထိန်းကျောင်းမှုမရှိတာ အန္တရာယ်ရှိတယ် မဟုတ်လား”ဟု မေးခွန်းထုတ်ခဲ့သည်။

“ဒါက နှစ်ပေါင်းများစွာ ဖြန့်ချိလာခဲ့တဲ့ ဂါထာတစ်ခုပဲ။ တကယ်လို့ လူတစ်ယောက်ဟာ အချိန်အကြာကြီး အာဏာယူထားရင် လေးနှစ်တစ်ကြိမ်ခေါင်းဆောင်တစ်ဦး ပြောင်းလဲတာထက်ပိုပြီးဆိုးရွားလိိမ့်မယ်လို့ မဆိုနိုင်ဘူး။ ကမ္ဘောဒီးယားမှာပိုပေါ့ဟာ သုံးနှစ်အတွင်း သူ့နိုင်ငံလူဦးရေရဲ့ သုံးပုံတစ်ပုံကို ပျက်သုဉ်းစေခဲ့တယ်လေ”ဟု သူက ပြန်ဖြေသည်။

နှစ်သိမ့်စရာ အတွေးတစ်ခု ဖြစ်ပါ၏။

Ref: BBC