ဟားမာ့စ်တို့၏ တိုက်ခိုက်မှုကြောင့်အထိနာခဲ့သော အစ္စရေးသည် ဂါဇာကမ်းမြောင်ဒေသတွင် လက်တုံ့ပြန်တိုက်ခိုက်မှုများလုပ်ဆောင်ခဲ့သည့် တစ်လကြာအချိန်အတွင်းပါ လက်စတိုင်းများနှင့် အစ္စရေးနှစ်ဘက်စလုံးတွင် နေထိုင်သူများ၏ဘဝများသည် ကျွမ်းထိုးမှောက်ခုံဖြစ်ခဲ့သည်။

အောက်တိုဘာ ၇ ရက်က ဟားမာ့စ်တို့သည် ဂါဇာကိုဖြတ်သန်း၍ ကစ်ဘ်ဘက်ဇင်နှင့် အစ္စရေးတောင်ပိုင်းဒေသများသို့ထိုး ဖောက်ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ခဲ့သည့်အတွက် အရပ်သားအများစုအပါအဝင် လူ ၁,၄၀၀ ခန့်သေဆုံးခဲ့သည့်ဖြစ်စဉ်သည်အစ္စရေးကို အလွန်ထိတ်လန့်သွားစေခဲ့သည်။

မီးလောင်ခံထားရပြီး ခန္ဓာကိုယ်အစိတ်အပိုင်းများ အပြတ်ပြတ်ဖြင့် အလောင်းများ၏ ဓာတ်ပုံများသည် ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အတွင်း နာဇီတို့က ဂျူးများကိုအစုလိုက်အပြုံလိုက်သတ်ဖြတ်မှု၏ ထိတ်လန့်ဖွယ်ကောင်းသော  နှိုင်းယှဉ်မှုများကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့ပြီးဟားမာ့စ်တို့က လူ ၂၄၀ ကျော်ကို ပြန်ပေးဆွဲမှုသည်နိုင်ငံရေးနှင့် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ မတည်ငြိမ်မှုများကို ဆက်လက်ဂယက်ရိုက်စေခဲ့သည်။

အစ္စရေးတို့က ဟားမာ့စ်ကို အမြစ်ဖြတ် ချေမှုန်းသွားမည်ဟု ကတိပြုခဲ့ပြီးနောက်ကမ္ဘာပေါ်တွင် လူဦးရေအသိပ်သည်းဆုံးနေရာများမှ တစ်ခုဖြစ်သော လူ ၂ ဒသမ ၄ သန်းနေထိုင်သည့် ဂါဇာသည် အစ္စရေးတို့၏လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုများနှင့် မြေပြင်တပ်ဖွဲ့များဖြင့် ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်မှုများကြောင့်  ကမ္ဘာပျက်သည့်ပမာစစ်တလင်းကြီးအဖြစ် ပြောင်းလဲသွားခဲ့သည်။

ဂါဇာရှိ ဟားမာ့စ်တို့၏ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက အစ္စရေးတို့၏တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် လူ ၁၀,၀၀၀ ကျော် သေဆုံးခဲ့ပြီး ၎င်းတို့ထဲမှ သုံးပုံနှစ်ပုံသည် အမျိုးသမီးများနှင့် ကလေးများဖြစ်ကာ အများစုသည် အရပ်သားများဖြစ်သည်ဟု ဆိုသည်။

ပါလက်စတိုင်းနေ့စဉ်သတင်းစာဖြစ်သည့် Al Quds တွင် “ဂါဇာဟာ အပြစ်မဲ့ပြည်သူထောင်ချီအတွက် သချႋုင်းမြေတစ်ခုဖြစ်လာပါတယ်”ဟု ဖော်ပြခဲ့သည်။

“ဒါက တကယ့်အဖြစ်မှန်ဆိုတာသေချာသိနိုင်ဖို့ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ်တောင် ပြန်လိမ်ဆွဲရမလို ဖြစ်နေပါတယ်”ဟု လက်ဝဲယိမ်းအစ္စရေးနေ့စဉ်သတင်းစာ Haaretz တွင် ယခုသီတင်းပတ်အတွင်း၌ ရေးသားခဲ့သည်။

“စစ်ပွဲကြောင့် ဖြစ်လာတဲ့ပြောင်းလဲမှုတွေကတော့ လူ့အသက်တွေ ဆုံးရှုံးတာ၊ထိခိုက်ပျက်စီးတာ၊ စိုးရိမ်သောကဖြစ်ပေါ်တာ၊  နိုင်ငံရေးလုပ်ငန်းစဉ်တွေအပေါ်သက်ရောက်စေတာနဲ့ ဖြစ်နိုင်သမျှဘက်စုံပေါင်းက  နိုင်ငံရေးလုပ်ရိုးလုပ်စဉ်ဟောင်းတွေ အကုန်လုံး ကျွမ်းထိုးမှောက်ခုံဖြစ်သွားခဲ့ပါတယ်”ဟု ဖော်ပြထားသည်။

စိုးရိမ်ဖွယ်အခြေအနေ

ဒေသတွင်း မတည်မငြိမ်ဖြစ်လာနိုင်သည့် အခြေအနေများအပေါ် စိုးရိမ်မှုများမြင့်တက်လာခဲ့သည်။ ဟားမာ့စ်နှင့် လက်ဘနွန်ရှိ ဟစ်ဇ်ဘိုလာတို့နှင့်မဟာမိတ်ဖြစ်သော အီရန်က အန္တရာယ်ရှိသော အခြေအနေသည် အထိန်းအကွပ်မဲ့၍ အရှေ့အလယ်ပိုင်းကိုစိုးရိမ်ဖွယ်အခြေအနေတစ်ခုအဖြစ် ပြောင်းလဲသွားစေနိုင်သည်ဟု သတိပေးထားသည်။

အီရန်နှင့်ဆက်နွှယ်မှုရှိသည့် အဖွဲ့အားလုံး၏ ခြိမ်းခြောက်မှုများသည် ထိုအဖွဲ့များအနေဖြင့် စစ်ပွဲတွင် ပါဝင်တိုက်ခိုက်ရမည်ဆိုသည့်ပုံစံ အတွက်မှားယွင်းစေနိုင်ခြင်း  သို့မဟုတ် ဒေသတွင်းစစ်ပွဲ ဖြစ်ပွားစေမည့် ထင် ကြေးပေးမှုများ မြင့်တက်လာစေနိုင်မည့် အခြေအနေအပေါ် အမေရိကန်အနေဖြင့် စိုးရိမ်ကြောင်း ပင်တဂွန်ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူတစ်ဦးက ပြောကြားခဲ့သည်။

အမေရိကန်စစ်ဘက်ဆိုင်ရာအကြံပေးများသည် အစ္စရေးတွင်ရှိနေပြီး အမေရိကန်   လေယာဉ်တင်သင်္ဘောအုပ်စုနှစ်စုကို မြေထဲပင်လယ်အရှေ့ပိုင်းသို့ စေလွှတ်ခဲ့သည်။

တင်းမာမှုများ မြင့်တက်နေချိန်တွင် အစ္စရေးစစ်တပ်က လက်ဘနွန်နှင့်ထိစပ်နေသော ၎င်း၏မြောက်ပိုင်းနယ်စပ်တွင် အသင့်အနေအထားပြင်ဆင်ထားသည်။

ဂါဇာစစ်ပွဲ အရှိန်ပြင်းထန်လျက်ရှိစဉ် တစ်လနီးပါးကြာ အသံတိတ်နေခဲ့သည့် ဟစ်ဇ်ဘိုလာအကြီးအကဲ  ဟာဆန်နာဆရယ် လာကလက်ဘနွန်နိုင်ငံသို့ စစ်ပွဲပျံ့နှံ့လာမည့် အခြေအနေအတွက် လုပ်စရာရှိသည့် အရာ အားလုံးကိုလုပ်ဆောင်သွားမည်ဟု သတိပေးခဲ့ပြီး တစ်ချိန်တည်းမှာပင် ယင်းစစ်ပွဲအတွက် အမေရိကန်ကို ပြစ်တင်ပြောကြားခဲ့သည်။

ပင်တဂွန်ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ဗိုလ်မှူးချုပ် ပက်ထရစ်ရိုင်ဒါက ၎င်းအနေဖြင့်ဟစ်ဇ်ဘိုလာတို့သည် တိုက်ပွဲကို အရှိန်မြှင့်တက်စေလိမ့်မည်ဟု မတွေးထင်မိကြောင်းနှင့် ပိုမိုကျယ်ပြန့်သော ဒေသတွင်းပဋိပက္ခတစ်ရပ်ကို ဟန့် တားနိုင်ကြောင်း ဘီဘီစီကို ပြောကြားခဲ့သည်။

သို့သော် အရှေ့အလယ်ပိုင်းဆက်ဆံရေးဆိုင်ရာ အစ္စရေးအထူးကျွမ်းကျင်သူ အဗီမီလာမဒ်က “ဟစ်ဇ်ဘိုလာဟာ အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသကို မီးတင်ရှို့နိုင်ပါတယ်”ဟု သတိပေးခဲ့သည်။

“သူတို့တွေ(ဟစ်ဇ်ဘိုလာ)ဆီမှာစစ်တပ်အရွယ်အစားဟာ ဟားမာ့စ်တွေထက် ၁၀ ဆ ပိုမိုများပြားစွာ ရှိပါတယ်။ဒါဟာ အစ္စရေးကို ဆိုးဆိုးရွားရွားအပျက်အစီးတွေ ဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်”ဟု ၎င်းက အေအက်ဖ်ပီသတင်းကို ပြောကြားခဲ့သည်။

အစ္စရေးစစ်တပ်က ၎င်းတို့အနေဖြင့် ၁၉၆၇ ခုနှစ်ကတည်းက သိမ်းပိုက်ထားသည့် အနောက်ဘက်ကမ်းခြေတွင် မည်သည့်ပဋိပက္ခကိုမဆို ရင်ဆိုင်ရန် အဆင်သင့်ပြင်ဆင်ထားကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

အစွန်းရောက်ခြင်း

အစ္စရေးသည် တစ်ချိန်က ၎င်း၏စစ်တပ်နှင့် ထောက်လှမ်းရေးစွမ်းရည်အတွက် ချီးကျူးခံခဲ့ရသော်လည်း အောက်တိုဘာ ၇ ရက် တိုက်ခိုက်မှုခံရမှု ဖြစ်ပွားအပြီး ယင်းဂုဏ်သိက္ခာ အကြီးအကျယ် ထိခိုက်ခဲ့ရသည်။

“ကျွန်မအိပ်မပျော်ပါဘူး”ဟု ကလေးသုံးယောက်မိခင်ဖြစ်ပြီး အရန်တပ်၏ ဒုဗိုလ်မှူးကြီး ဆာရစ်ဇီဟာဗီကပြောကြားခဲ့ပြီး သူသည် ဟစ်ဇ်ဘိုလာတို့က ဟားမာ့စ်တို့ကို အတုယူကာ မြောက်ဘက်ပိုင်းအတွင်းထိုး ဖောက်ဝင်ရောက်လာပြီး လူအစုလိုက်အပြုံ လိုက်သတ်ဖြတ်မည့်အရေးကို စိုးရိမ်လျက်ရှိသည်။

အစ္စရေးနိုင်ငံထူထောင်သည့် ၁၉၄၈ ခုနှစ်တွင် အသက်ရှစ်နှစ်အရွယ်ရှိပြီဖြစ်သည့် ဂါဇာဒေသခံ အိုမာအက်ရှာအတွက် မည်သည့်အန္တရာယ် ဆက်လက်ဖြစ်ပွားမည်ကို စိုးရိမ်လျက်ရှိသည်။

အက်ရှာက ယင်းအကြမ်းဖက်မှုသည် ဒုတိယမြောက် Nakba ဖြစ်ပေါ်လာစေရန် အကြောင်းအရင်းဖြစ်လာစေမည့် အပေါ်စိုးရိမ်လျက်ရှိပြီး ပါလက်စတိုင်း ၇၆၀,ဝဝဝခန့် နေအိမ်မှ ထွက်ပြေးရခြင်း သို့မဟုတ် နှင်ထုတ်ခံရခြင်းကြုံခဲ့ရသည့် ၁၉၄၈ ခုနှစ်မေ ၁၅ ရက်ကို ပါလက်စတိုင်းများက Nakba သို့မဟုတ် ကပ်ဘေးကျသည့်နေ့ဟုသတ်မှတ်ခဲ့ကြခြင်းအပေါ် ရည်ညွှန်းပြောဆိုခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

“အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးတောင်းဆိုတာဟာ ဟားမာ့စ်တွေကို အစ္စရေးထံလက်နက်ချဖို့ တောင်းဆိုမှုဖြစ်တယ်”ဟု ဝန်ကြီးချုပ် ဘန်ဂျမင်နေတန်ယာဟုက ယခုသီတင်းပတ်တွင်ပြောကြားခဲ့သည်။

“ဂါဇာဟာ ရန်သူအတွက် သချႋုင်းမြေဖြစ်လာစေရမယ်”ဟု ဟားမာ့စ်ပြောရေးဆို ခွင့်ရှိသူ အဘူအိုဘိုင်ဒါကကတိပြုခဲ့သည်။

ဂျေရုဆလင်မြို့ရှိ Hebrew တက္ကသိုလ် ဥပဒေဌာနမှဌာနမှူးဟောင်း ကလောက်ကလိန်းကမူ “ငြိမ်းချမ်းစွာ ပြေလည်မှုရနိုင်ခြေက အလှမ်းဝေးကွာလွန်းပါတယ်။ အပြုသဘောဆောင်တဲ့ရလဒ်တစ်ခုခုကို မမြင်မိဘူး”ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။

“အောက်တိုဘာ ၇ ရက်က ဖြစ်ပျက်ခဲ့တဲ့အဖြစ်အပျက်ဟာ ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက်  ပါဝင်ဆွေးနွေးသူမရှိလို့ ပြောပြောနေတဲ့အစ္စရေးကို ပိုမိုအားကောင်းလာစေခဲ့ပါတယ်”ဟု ၎င်းကပြောကြားခဲ့သည်။

အနောက်ဘက်ကမ်းခြေရှိ Bir Zeit တက္ကသိုလ်တွင် ပို့ချနေသည့် ပါလက်စတိုင်းဝန်ကြီးဟောင်း ဂါဆန်ခါတစ်က “ ပဋိပက္ခမှာ နှစ်ဘက်စလုံးက အစွန်းရောက်အမြင်တွေရှိနေတဲ့အတွက် ငြိမ်းချမ်းစွာ ဖြေရှင်းရေးဆိုတာကို ယုံကြည်မှုမရှိကြပါဘူး”ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။                                                         

Ref: AFP