မြန်မာ-ထိုင်း နယ်စပ်စည်းခြား သောင် ရင်းမြစ် နှုတ်ခမ်းပေါ် မေးတင်တည်ရှိနေတဲ့ မြဝတီမြို့​ဟာ အနယ်နယ်အရပ်ရပ်က ​ရွှေ့ ပြောင်းသွားလာ​နေထိုင်သူတွေ၊ စီးပွား​ရေး လာ​ရောက်လုပ်ကိုင်စား​သောက်သူ​တွေရဲ့ ဘဝများစွာကို ထမ်းပိုးတဲ့နယ်စပ်မြို့​လေး ဖြစ်ပါတယ်။

ထိုင်းနိုင်ငံနဲ့ ကုန်သွယ်မှုအများဆုံး ပြုလုပ်​နေတဲ့ နယ်စပ်ကုန်သွယ်​ရေးစခန်းရှိတဲ့ စီးပွား​ရေးမြို့​၊ သောင်ရင်းမြစ်ကမ်းစပ်တစ် လျှောက် တရုတ်လူမျိုးတွေရဲ့ ကာစီနိုလောင်း ကစား၊ Online လောင်းကစားရုံတွေ၊ လမ်း ကြိုလမ်းကြားမှာ ဖွင့်လှစ်နေတဲ့ ဂိမ်းရုံတွေ၊ အာဝါဒေးလောင်းကစားပွဲတွေနဲ့ ဝေစည်နေ တဲ့မြို့ဆိုပေမဲ့ ဒုတိယမြောက် လျှပ်စစ်မီးပြတ် တောက်မှုဒဏ်ကို ပြည်သူတွေခံစားနေရတာ သုံးလကျော်လာပြီ ဖြစ်ပါတယ်။

ယခုဆိုရင် ကိုဗစ်လှိုင်းဂယက်ကြောင့် သုံးနှစ်နီးပါး ပိတ်ထားခဲ့ရတဲ့ အမှတ် (၁) ချစ်ကြည်ရေးတံတားကိုလည်း ပြန်လည်ဖွင့် လှစ်ခဲ့ပြီးဖြစ်ပါတယ်။ ထိုင်းနိုင်ငံဘက်သို့ ကူးလူးသွားလာစီးပွားရှာသူတွေ၊ အလည် အပတ်သွားသူတွေ၊ မြဝတီမြို့မှာ လာရောက် အခြေချ စီးပွားရှာစားသူတွေနဲ့ လူ​စည်ကား

သ​လောက် လျှပ်စစ်ဓာတ်အားလိုင်းပြတ်​တောက်မှု​ဒဏ်ကို ဒုတိယအကြိမ် နဖူး​တွေ့ဒူး​တွေ့ ကြုံဆုံနေရတာ ဖြစ်ပါတယ်။

မြဝတီမြို့နယ်၊ သင်္ကန်းညီနောင်ကျေး ရွာအနီး ဒေါနတောင်ခြေမှာရှိတဲ့ လျှပ်စစ် ဓာတ်အားခွဲရုံဟာ ဒီဇင်ဘာ ၁၆ ရက် နံနက် ၁ နာရီခန့်က ဓာတ်အားခွဲရုံရှိ ထရန်စဖော်မာ မီးလောင်မှုဖြစ်ပွားခဲ့ပါတယ်။ ထရန်စဖော်မာ မီးလောင်မှုကြောင့် မြဝတီ၊ ကော့ကရိတ်နဲ့ ကြာအင်းဆိပ်ကြီးမြို့နယ်တို့ ဓာတ်အားပြတ် တောက်မှု ဖြစ်ပွားနေတာပါ။

လျှပ်စစ်ဓာတ်အားခွဲရုံ မီးလောင်မှုဖြစ်စဉ်မှာ ထရန်စဖော်မာအကြီးတစ်လုံး မီး လောင်ကျွမ်းခဲ့ပြီး နောက်ထပ် ထရန်စဖော်မာ အကြီးနှစ်လုံး ထိခိုက်ပျက်စီးမှုများ ဖြစ်ပွားခဲ့ တယ်လို့သိရပါတယ်။ မြဝတီမြို့မှာ ကြုံတွေ့ နေရတဲ့ ယခုလျှပ်စစ်မီးပြတ်တောက်မှုဟာ ဒုတိယအကြိမ်ဖြစ်ပြီး ယခင် ကော့ကရိတ် မြို့နယ် ကော့နွဲကျေးရွာအနီးမှာ၂၀၂၂ ခုနှစ် သြဂုတ် ၂၀ ရက်က ဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ တိုက်ပွဲ ကြောင့် လျှပ်စစ်မီးတိုင် ကျိုးပြတ်စဉ်ကလည်း လျှပ်စစ်မီးပြတ်တောက်မှုဒဏ်ကို လနှင့်ချီ ကြုံခဲ့ရပြီဖြစ်ပါတယ်။

တစ်ခါသေဖူး ပျဉ်ဖိုးနားလည်ဆိုသူတွေ က ရှိစုမဲ့စုလေးနဲ့ ဆိုလာမီး တပ်ဆင်သုံးစွဲ လာကြပေမဲ့ အခြေခံလက်လုပ်လက်စား ပြည် သူအများစုကတော့ ဖုန်းအားသွင်းရဖို့ ပါ၀ါ ဘန့်၊ မီးအိမ်လေးတွေ အားသွင်းဖို့အတွက် ဌာနဆိုင်ရာ ရပ်ကွက်တာဝန်ရှိသူတွေ စီစဉ် ပေးတဲ့ စုရပ်တွေမှာ အချိန်ကုန်လူပန်း စုရုံး ကာ အားဖြည့်နေရပါတယ်။

ဓာတ်အားပြတ်တောက်မှု ဖြစ်နေတဲ့ မြ ဝတီမြို့ပေါ်က အသေးစား စက်မှုလုပ်ငန်း လုပ်ကိုင်သူတွေ၊ အထည်ချုပ်နှင့် လျှပ်စစ်သုံး အလုပ်ရုံတွေများစွာ ထိခိုက်လျက်ရှိတယ် လို့လည်း သိရပါတယ်။

အထည်ချုပ်စက်ရုံလုပ်ငန်း လုပ်ဆောင် နေသူတစ်ဦးက “လျှပ်စစ်မီးပြတ်တောက်နေ တာ သုံးလအတွင်းမှာ စက်ရုံလည်ပတ်ဖို့ အတော်လေးရုန်းကန်ရပါတယ်။ မီးစက်နဲ့ဆို တော့ ဆီဖိုးကမနည်းပါဘူး။ ကိုယ့်အလုပ် သမားတွေကိုလည်း အလုပ်လက်မဲ့မဖြစ် ချင်ဘူး။ တချို့ စက်ရုံလေးတွေကတော့ ပိတ် ထားတာတွေရှိပါတယ်။ မီးပြန်ရဖို့ကို မျှော် လင့်နေပါတယ်”လို့ ဆိုပါတယ်။

မြဝတီဒေသခံတစ်ဦးကလည်း “ယခင် လျှပ်စစ်မီးပြတ်တုန်းက အထည်ချုပ်စက်ရုံ အချို့လည်း ပိတ်သိမ်းခဲ့ရပါတယ်။ ငွေကြေး တတ်နိုင်သူတွေက မီးလင်းဖို့၊ ဖုန်းအားသွင်း ဖို့  ဆိုလာတွေတပ်ဆင်ကြပေမဲ့ ထမင်းချက် ဟင်းချက်ဖို့ ခက်ခဲခဲ့ကြတယ်။ မီးသွေးမီးဖို တွေကို အားကိုးခဲ့ရတယ်။ အခြေခံ လက် လုပ်လက်စားတွေကတော့ ဖုန်းအားသွင်းဖို့၊ ပါ၀ါဘန့်အားသွင်းဖို့အတွက် ရပ်ကွက်က စီစဉ်ထားတဲ့ စုရပ်တွေမှာ သွားပြီးသွင်းခဲ့ရ ပါတယ်”လို့ ဆိုပါတယ်။

တရုတ်လူမျိုးတွေရဲ့ တရားမဝင်လောင်း ကစား ဂိမ်းရုံတွေဝါးမျိုထားတဲ့ နယ်စပ်သောင် ရင်းကမ်းစပ်တစ်လျှောက်ရှိ အလုပ်ရုံ (လောင်းကစားဂိမ်းရုံ၊ နိုင်ငံတကာနဲ့ ချိတ် ဆက်လုပ်ကိုင်နေတဲ့ သညူငညန ါောန ရုံးတွေ ကတော့ ထိုင်းနိုင်ငံမှ သွယ်တန်းထားတဲ့ လျှပ် စစ်မီးကို အသုံးပြုတဲ့အတွက် မြဝတီမြို့ဟာ အလင်းတစ်ဝက် အမှောင်တစ်ဝက်ဖြစ်နေ တာပါ။

မြဝတီမြို့ဟာ ယခင်ဆယ်စုနှစ်ပေါင်း များစွာကပင် ထိုင်းလျှပ်စစ်မီးကို ဝယ်ယူသုံးစွဲ လာခဲ့တာပါ။ ယခင်အစိုးရလက်ထက်မှာ မြန်မာလျှပ်စစ်မီးကို မဝရေစာ ရရှိအောင် ဆောင်ရွက်ခဲ့တဲ့အတွက် ထိုင်းလျှပ်စစ်မီးလုပ် ငန်းက နောက်လှည့်ပြန်သွားခဲ့ရပါတယ်။ သို့ သော်လည်း လောင်းကစားဂိမ်းရုံတွေကတစ် ဆင့် စီးဝင်လာတဲ့ ထိုင်းလျှပ်စစ်မီးကို သက် ဆိုင်ရာဌာန အကြီးအကဲရုံးတွေမှာ သုံးစွဲနေ ကြပေမဲ့ ပြည်သူအများကတော့ မြန်မာလျှပ် စစ်မီးကို မျှော်လင့်နေကြရဆဲပါ။

နံနက်မိုးသောက် အလင်းမရောက်ခင် ဝေလီဝေလင်းအချိန်ကပင် အထုပ်က​လေး​တွေ ကိုယ်စီပိုက်ပြီး ​ခြေကျင်လျှောက်လာသူ​တွေ၊ ဆိုင်ကယ်နဲ့လာသူ​တွေဟာ မီးအားသွင်း တဲ့စုရပ်တွေဆီ  တစ်စတစ်စ စု​ဝေးလို့​ရောက် ရှိလာကြတယ်။ သူတို့လက်မှာ တယုတယ ​ထွေးပိုက်ယူ​ဆောင်လာကြတာက အားသွင်း မယ့် ပါ၀ါဘန့်​တွေ၊ အလင်းမီးသီး​တွေ၊ ဖုန်း​တွေပဲဖြစ်ပါတယ်။ သူတို့ လက်ထဲမှာကိုင်လာ တဲ့ မီးလုံး​ကလေးနဲ့ ပါ၀ါဘန့်ကို အားသွင်းမယ့် ပလပ်ပေါက်မှာ ထိုးပြီမှသာ သူတို့ရဲ့မျက်နှာ တွေက ပြုံးနိုင်တော့တယ်။

 “မီးပြတ်​နေတာ သုံးလကျော်ပြီ။ အ​ခြေ ခံလူတန်းစား​တွေ၊ လက်လုပ်လက်စား​တွေ၊ တစ်​နေ့လုပ်မှ တစ်​နေ့စားရသူ​တွေက ဒီ​နေ ရာ​လေးကိုပဲ အားထား​နေရပါတယ်။ အများ စုက မီးအတွက် ဆိုလာလည်း မဝယ်နိုင်၊ မီး စက်ဆိုတာ ​ဝေလာ​ဝေး၊ ဖုန်း​လေး​ပြောရဖို့၊ ညဘက်မှာ အလင်း​ရောင်​လေးရဖို့ မနက်က တည်းက အားသွင်းမယ့်​နေရာကိုလာရတာ၊ ကိုယ့်ပစ္စည်း​တွေ သူများနဲ့မမှားဖို့၊ မ​ပျောက်ဖို့ အနည်းဆုံး သုံးနာရီ​လောက်ထိုင်​စောင့်ကြ ရတာ​ပါ။ မိသားစုဝင်​ငွေမရှိရတဲ့အထဲ အလုပ် ပျက် အကိုင်ပျက်​ပေါ့ဗျာ။ လျှပ်စစ်မီးတစ်ခု ပြတ်​တောက်သွားတာ အ​ခြေခံလူတန်းစား လည်း သူ့အ​လျောက်အခက်အခဲဖြစ်သလို လျှပ်စစ်အသုံးပြုရတဲ့ လုပ်ငန်း​တွေလည်း အ​ တော်ထိခိုက်​နေတာပဲ​လေ၊၊ တချို့ဆို စက်ရုံ​တွေ ရပ်ပစ်လိုက်ရတယ်”လို့ မြဝတီမြို့ခံတစ် ဦးက ​ပြောပါတယ်။

မြဝတီမြို့​ပေါ်က  အ​ခြေခံလူတန်းစား လက်လုပ်လက်စား​တွေအ​နေနဲ့  ဖုန်းအား သွင်းရန်နဲ့ အလင်းရရှိ​ရေးအတွက် သက်ဆိုင် ရာ ရပ်ကွက်အလိုက်စီစဉ်ထား​တဲ့ ​နေရာ​တွေ မှာ လျှပ်စစ်အားသွင်း​နေကြရပါတယ်။

ဖုန်း၊ ပါ၀ါဘန့်၊ အိမ်သုံးမီးအိမ်များကို  မည်သူမဆို (အခမဲ့) အားသွင်းနိုင်ဖို့အတွက်  မြဝတီမြို့ အမှတ်(၅) ရပ်ကွက် ဖား​ခြောက်​ကောင်ဘုန်းကြီး​ကျောင်းအ​နောက် ၀ါး​တော လမ်းဆုံ၊ အမှတ် (၄) ရပ်ကွက် ​ရွှေမြင်းဝန် ဘုရားကြီးအ​ရှေ့ဘက်လမ်းဆုံ၊ အမှတ် (၄) ရပ်ကွက် အထက (၁) ​ကျောင်း​ရှေ့​​ထောင့် လမ်း​ဘေး၊ အမှတ်(၃) ရပ်ကွက် ကြံခင်းဘုန်း ကြီး​ကျောင်း​ရှေ့၊ အမှတ် (၄) ရပ်ကွက် မြို့ နယ်လျှပ်စစ်ရုံး​ရှေ့​၊ အမှတ် ၂ ရပ်ကွက် ယုဇန လမ်းတွေမှာ အခမဲ့ မီးအားလာသွင်းသူ​တွေနဲ့ ​ဝေစည်လို့​နေပါတယ်။

ယခင် ၂၀၂၂ ခုနှစ်  သြဂုတ် ၂၀ ရက်က ​ကော့ကရိတ်မြို့နယ် ကော့နွဲ့ကျေးရွာအနီးမှာ  ဖြစ်ပွားခဲ့​တဲ့ တိုက်ပွဲ​ကြောင့် လျှပ်စစ်တာဝါ တိုင်နှစ်ခု ကျိုးခဲ့ပါတယ်။ ​မော်လမြိုင်ဓာတ် အားခွဲစက်ရုံက သွယ်တန်းထားတဲ့ လျှပ်စစ် ဓာတ်အားလိုင်း တာဝါတိုင် ကျိုးသွားတဲ့ အတွက် မြဝတီမြို့နယ်၊ ​ကော့ကရိတ်မြို့နယ်၊ ကြာအင်းဆိပ်ကြီးမြို့နယ်​တွေမှာ လျှပ်စစ် ဓာတ်အား ပြတ်​တောက်​ခဲ့ပါတယ်။

ပျက်စီးသွား​တဲ့ လျှပ်စစ်တာဝါတိုင်​တွေ ကို မော်လမြိုင်မြို့က ကျွမ်းကျင်လျှပ်စစ်လုပ် သား​တွေနဲ့ ပြုပြင်ကြ​ပေမဲ့ လက်နက်ကိုင်​​တွေရဲ့ ပစ်ခတ်မှု​တွေ​ကြောင့် လျှပ်စစ်လုပ် သားနှစ်ဦး ​သေဆုံးခဲ့ပြီး ဒဏ်ရာရရှိသူ လေး ဦးအထိရှိခဲ့ပါတယ်။

ကရင်ပြည်နယ် မြဝတီမြို့မှာ ယခု တစ်ဖန် ဒုတိယမြောက် လျှပ်စစ်မီးပြတ် တောက်မှုမှာ သုံးလကျော်လာတဲ့အတွက် တစ်နိုင်တစ်ပိုင်ထုတ်လုပ်​နေ​တဲ့ အထည်ချုပ် လုပ်ငန်းစက်ရုံငယ် (အိမ်ရုံ) အများအပြား ပိတ်လိုက်ရပြီလို့လည်း ​ဒေသခံ​တွေဆီက သိရပါတယ်။

ယခင်က ထိုင်းနိုင်ငံ မဲ​ဆောက်ဘက်မှာ ဖွင့်လှစ်​ခဲ့ကြတဲ့ အထည်ချုပ်စက်ရုံ (အိမ်ရုံ) အချို့ဟာ မြဝတီမြို့သို့ ​ပြောင်း​ရွှေ့ဖွင့်လှစ် လာခဲ့ကြ​တာလည်းဖြစ်ပါတယ်။ အလုပ်ရုံ စက်ရုံငယ်​ပေါင်း ရာနှင့်ချီရှိပြီး ဒေသခံပြည် သူ ၅၀၀၀ ခန့်ကိုလည်း အလုပ်အကိုင်အခွင့် အလမ်း ရရှိ​စေခဲ့ပါတယ်။

ပြည်ပနိုင်ငံများသို့ သဘာဝဓာတ်ငွေ့ ရောင်းချနိုင်ပေမဲ့ ပြည်တွင်းမှာ လျှပ်စစ်ဓာတ် အား မလုံ​လောက်ခြင်း​ကြောင့် တစ်နိုင်ငံလုံး အတိုင်းအတာနဲ့ သုံးနာရီခြား လျှပ်စစ်မီးရရှိ စဉ်က မီးစက်နဲ့  စက်ရုံတွေ လည်ပတ်ခဲ့ကြ​ ပေမဲ့  ယခုအခါ လျှပ်စစ်မီး လုံးဝပြတ်​တောက် သွားတဲ့အတွက်  အချို​့သော အလုပ်ရုံ စက်ရုံ​တွေ ပိတ်လိုက်ရပြီလို့ ဆိုပါတယ်။

 “လျှပ်စစ်မီးပြတ်​တောက်နေတဲ့အတွက် ဆုံးရှုံးမှုထိခိုက်မှု​တွေ အများကြီးဖြစ်ပါတယ်။ အလုပ်လာအပ်ထားတာ​တွေကို သတ်မှတ် ရက်အတွင်း မ​ပေးနိုင်လို့ ကတိပျက်တာ​တွေ လည်းရှိတယ်။ ​ပြန်​​အလျော်ပေးရတာ​တွေ လည်းရှိတယ်။ ဘယ်သူ့​ကြောင့်ဖြစ်ဖြစ် ဒီလို မျိုး​တော့မကြိုက်ဘူး။ အကုန်ဒုက္ခ​ရောက်ရ တယ်” လို့ ကွန်ပျူတာဆိုင်လုပ်ငန်းလုပ်သူ တစ်ဦးက​ ဆိုပါတယ်။

​လက်ရှိမှာတော့ အချို့သောသူ​တွေက ​လျှပ်စစ်မီးအလင်းရရှိဖို့အ​ရေး ငွေ​ကြေးအ​မြောက်အမြား အကုန်ကျခံပြီး ဆိုလာပြား တွေ တပ်ဆင်​အသုံးပြုနေကြသလို တချို့​သော ဆိုင်ရာပိုင်ရာ​တွေကလည်း ထိုင်းနိုင်ငံ ဘက်ကလာတဲ့ လျှပ်စစ်မီးနဲ့ အိုကေမှာ စို​ပြည်နေပါတယ်။ ဒေသခံပြည်သူအများစုမှာ တော့ လျှပ်စစ်မီးကပေးတဲ့ သောကတွေနဲ့ မြန်မာ့လျှပ်စစ်မီး ဘယ်တော့ပြန်လာမလဲ မျှော်လင့်ရင်းနဲ့ပေါ့။