အကြမ်းဖက်မှုတန်ပြန်ချေမှုန်းရေး - ၂၀၂၂

အကြမ်းဖက်မှုတန်ပြန်ချေမှုန်းရေး - ၂၀၂၂
Photo: Getty Images
Photo: Getty Images
Published 19 December 2021
​​​​​​​မိုးဧအောင်

(World Politics Review ၌ ယခု ဆောင်းပါးကိုရေးသားသူ Colin P. Clarke သည် University of Pittsburgh’s Graduate School of Public and international Affairs(GSPIA) မှ Ph.D ရခဲ့ပြီး ပြည် တွင်းနှင့် နိုင်ငံဖြတ်ကျော် အကြမ်းဖက်ဝါဒ၊ နိုင်ငံတကာလုံခြုံရေးနှင့် ပထဝီနိုင်ငံရေး သုတေသီဖြစ်သည်။ လက်ရှိ The Soufan Group တွင် သုတေသနနှင့် မူဝါဒရေးရာ ဒါရိုက်တာအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်နေသည်။ အကြမ်းဖက်မှုတန်ပြန်ရေး နိုင်ငံတကာဗဟိုဌာန၏ ဂုဏ်ထူးဆောင်ပညာရှင်ဖြစ်ပြီး “ After the Caliphate: The Islamic State and the Future Terrorist Diaspora” စာအုပ်ကို မကြာမီက ရေးသားထုတ်ဝေ ထားသည်။ ဤဆောင်းပါးတွင် သူ မြင်သော ရှုထောင့်နှင့် သုံးသပ်ချက်များမှာ ထူးခြားလှပြီး အကြမ်းဖက်မှုတိုက်ဖျက်ရေး၌ ထည့်သွင်း စဉ်းစားထိုက်သော အကြောင်းတရားများ အဖြစ် ထင်ထင်ရှားရှား ဖတ်ရှုရပါလိမ့်မည်။)

ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကပ်ရောဂါသည် ဒုတိယ မြောက်နှစ်သို့ ကူးပြောင်းပြန့်ပွားလာသည် နှင့်အမျှ သူ့အာနိသင်က အကြမ်းဖက်တိုက် ခိုက်မှုများအပေါ် အပေါင်းလက္ခဏာသက်ရောက်မှုရှိကြောင်း မြင်သာထင်သာရှိပါ၏။ အကြမ်းဖက်မှုနှင့်ပတ်သက်သော ကုလသမဂ္ဂ၏ ၂၀၂၁ ခု၊ ဇူလိုင်လအစီရင်ခံစာ၌ “ပဋိပက္ခ ဖြစ်ပွားခြင်းမရှိသော အရပ်ဒေသများတွင် ခြိမ်းခြောက်မှုများမှာ ကျန်ရှိနေသည့်တိုင် ခရီးသွားလာရေး၊ ကွန်ရက်ချိတ်ဆက်ရေး၊ ဘဏ္ဍာရေးနှင့် အလားအလာရှိသော ပစ်မှတ်ရွေးချယ်ရေး ကန့်သတ်ချက်များကြောင့်” ဟု အစချီထားသည်။

မည်သို့ပင်ဆိုစေ အကြမ်းဖက်တိုက်ခိုက်မှုဟူသည် လူသားတို့၏ အခြားသော “လှုပ်ရှားခွင်” များနည်းတူ ကပ်ရောဂါကြောင့် ကန့်သတ်ထားခြင်းခံရစေကာမူ အပြီးသတ်ရပ် တန့်သွားခြင်းမရှိပါ။ ပြီးခဲ့သောနှစ်အတွင်း အရေးကြီးသည့် ဖြစ်ပေါ်တိုးတက်မှုအမျိုးမျိုးဖြင့် တရွေ့ရွေ့ ပုံပြောင်းလျက် ဆက်လက်ရှင် သန်နေဆဲဖြစ်သည်။ ကမ္ဘာအရပ်ရပ်သို့ ကပ်ရောဂါကာကွယ်ဆေးများ လွတ်လွတ်လပ်လပ်ဖြန့်ဖြူးမှုနှင့်အတူ လာမည့်နှစ်တွင် ပြန်လည်ခေါင်းထောင်ထလာမည့် အကြမ်းဖက်သမားများ၏ ကြံစည်တိုက်ခိုက်မှုများအတွက် တန်ပြန်ချေမှုန်းရေး ဆောင်ရွက်မည့်သူများ နှင့် လုံခြုံရေးတာဝန်ရှိသူများမှာ အဆင်သင့် မဖြစ်ကြသေးပါ။

ပြီးခဲ့သည့် ၂၀၂၁ ခုနှစ်အတွင်း အကြမ်းဖက်ဝါဒသည် မည်သို့မည်ပုံ၊ မည်သည့်နေရာဒေသ၌၊ မည်သို့သော အကြောင်းရင်းခံဖြင့် ပြောင်းလဲပေါ်ပေါက်ခဲ့ကြောင်း လေ့လာသုံးသပ်ခြင်းမှ ကနဦးခြေလှမ်း စ,ကြရမည်။ သို့မှ သာ ကပ်ရောဂါလွန်မြောက်ပြီး ပုံမှန်ပြန်ဖြစ်ချိန်တွင် အကြမ်းဖက်မှုကို ခြေရာကောက်ကာ “မုဆိုးစိုင်သင်” လက်တုံ့ပြန်နိုင်မည်ဖြစ် သည်။

၂၀၂၁ ခု၊ နှစ်ဦးအစကို အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည် ပြည်တွင်းအကြမ်းဖက်မှု ပြဿနာနှင့် ကန့်လန့်ကာဖွင့်ခဲ့လေသည်။ ဇန်နဝါရီ ၆ ရက်၊ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၏ ဥပဒေ ပြုမဏ္ဍိုင်တည်ရာ Capitol အဆောက်အအုံ ကို လူစုလူဝေးဖြင့် ပြင်းထန်စွာ ဝင်ရောက် တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြပြီး ထိုအကြမ်းဖက်မှု၌ ပါဝင်ခဲ့ သူ ၇၀၀ ခန့်မှာ ယခုအခါ ဥပဒေနှင့်အညီ ပြစ်ဒဏ်များ ချမှတ်ခံရပြီးဖြစ်သည်။ Capitol ပုန်ကန်သောင်းကျန်းမှုတွင် Oath Keepers၊ The Three Percenters နှင့် The Proud Boysအမည်ရ လက်ယာစွန်းအုပ်စုများ အဓိက ပါဝင်ခဲ့ကြပြီး တစ်လုံးတစ်စည်းတည်း အုပ်စု သို့မဟုတ် အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုအဖြစ် တွဲဖက်ပူးပေါင်းခဲ့ခြင်းမရှိဟု စစ်ဆေးတွေ့ရှိရ သည်။ ထိုဖြစ်ရပ်ကြောင့် ဘိုင်ဒင်အစိုးရသည် ပြည်တွင်းအကြမ်းဖက်မှုအပေါ် တုံ့ပြန်ရေး မဟာဗျူဟာတစ်ရပ် ချမှတ်ကာ အကြမ်းဖက်မှုများ အခြေတည်ပြန့်ပွားမှုမရှိစေရန် မှန်ကန်စွာ ချဉ်းကပ်ခဲ့သည်။ သို့သော် ယခုထိ မရှင်းလင်းသောအချက်မှာ အစိုးရနှင့်အာဏာပိုင်ကို ဆန့်ကျင်လိုသော အစွန်းရောက် ယုံ ကြည်မှုမျိုးရှိသူ တစ်ဦးချင်းအပေါ်၊ လက်ယာစွန်း အတွေးအခေါ် ရာဇဝင်ရှိသူတစ်ဦးချင်း အပေါ် အမေရိကန်အစိုးရက မည်သို့သော မဟာဗျူဟာ ကျင့်သုံးသွားမည်ဟု တိတိကျကျ ချမှတ်ထားပုံမျိုးကို မတွေ့ရခြင်း ဖြစ်သည်။

နိုင်ငံတကာမျက်နှာစာကို ကြည့်လိုက်လျှင် မြေထဲပင်လယ်အရှေ့ပိုင်းဒေသ အစ္စလာမ်နိုင်ငံများ၌ အကြမ်းဖက်မှု လျော့ကျခဲ့ပြီး အာဖရိက ဆာဟာရနိုင်ငံအချို့နှင့် တောင် အာရှဒေသတွင် အကြမ်းဖက်အုပ်စုများ ပေါင်းစည်းမိလာကြသည်။ အနောက် အာဖရိက အစ္စလာမ္မစ်နိုင်ငံတော် (The Islamic State  West Africa Privince-ISWAP) အိုင်အက်စ်အဖွဲ့သည် ဆာဟာရနှင့် ဆူဒန်နိုင်ငံအကြား ကျယ်ပြန့်သောနယ်မြေကို စိုးမိုးထိန်းချုပ်နိုင်ရန် ဆက်လက်ကြိုးပမ်းကာ ဒုက္ခပေးနေဆဲဖြစ်သည်။ အနောက်အာဖရိက ကိုကြည့်လျှင် ဒေသအနှံ့ အကြမ်းဖက်မှုများမှာ မီးလောင်ရာလေပင့် ဖြစ်နေသည်။ ဂျီဟဒ် အုပ်စုများသည် ရင်းမြစ်များ ဖြည့်တင်းခြင်း၊ တိုက်ခိုက်ရေးသမားသစ်များ စုဆောင်းခြင်း၊ ဘဏ္ဍာရန်ပုံငွေများ တောင့်တင်းခိုင်မာစေရန် ကြိုးပမ်းခြင်းတို့ကို လုပ်ဆောင်လျက်ရှိသည်။ အာဖရိကတိုက်၏ ကျန်တစ်ဖက်ခြမ်းကို ကြည့်ပါက အယ်လ်ရှာဘက်များသည် ဆိုမာလီယာကို မတည်မငြိမ်ဖြစ်စေကာ ဒေသတွင်း ခြိမ်းခြောက်မှုအဆင့်အထိ တိုးလာနေသည်။ အယ်လ်ကေဒါနှင့် အဆက်အစပ်ရှိသော ဂျီဟဒ်များ၏အုပ်စုသည် မိုဂါဒေရှူးမြို့တော်ကို အ့ံအားသင့်ဖွယ် တိုက်ခိုက်နေဆဲဖြစ်ပြီး ယခု နှစ်ပိုင်းအတွင်း အင်အားပိုမိုတောင့်တင်းလာ ခဲ့သည်။ “ရာဇဝတ်ဘေး ပြေးလွတ်သူ” ချင်း ရရှိလာသော ငွေကြေးများကြောင့် အယ်လ်ရှာဘက်အုပ်စုသည် ဆိုမာလီယာတွင် “ရှဲဒိုး အစိုးရ” ထူထောင်နိုင်ရေးအထိ ခြေလှမ်းကျဲ လာသည်။ တစ်ချိန်တည်း၌ မိုဇမ်ဘစ်နှင့် ကွန်ဂိုရှိ ဂျီဟဒ်အုပ်စုများသည် ဗဟိုအာဖရိက အစ္စလာမ္မစ်နိုင်ငံတော် (The Islamic State  West Africa Privince-ISWAP) အိုင်အက်စ်အဖွဲ့နှင့် ပေါင်းစည်းသွားကြပြီး အကြမ်းဖက်တိုက်ခိုက်ရေး စွမ်းဆောင်ရည်များ မြင့်မားလာကာ နယ်မြေဖြတ်ကျော်လျက် တန်ဇန်နီးယားနှင့် ယူဂန္ဓာသို့တိုင် ဝင်မွှေလျက်ရှိသည်။

ယခုနှစ်အတွင်း အထူးခြားဆုံးဖြစ်ရပ်မှာ တာလီဘန်တို့ အာဖဂန်နစ္စတန်ကို ပြန်လည် သိမ်းပိုက်သွားနိုင်ခြင်းဖြစ်ပြီး ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ဂျီဟဒ်လှုပ်ရှားမှု၏ အရေးကြီးသော အချိုးအကွေ့လည်း ဖြစ်သည်။ သြဂုတ်လအတွင်း ကဘူးလ်ကို တာလီဘန်တို့ ထိန်းချုပ်နိုင်သည့်အခါ ဆီးရီးယားမှသည် အာဖရိကအထိ ကမ္ဘာအနှံ့ရှိ ဂျီဟဒ်များက တာလီဘန်တို့ကို ချီးကျူးခဲ့သည်။ တာလီဘန်တို့၏ မယိမ်းမယိုင် စွဲမြဲခိုင်မာမှုနှင့် မဟာဗျူဟာမြောက် စိတ်ရှည်ပုံကို လေးစားမဆုံး ဖြစ်နေကြသည်။ ကနဦး ရည်မှန်းချက်အရ အကြမ်းဖက်သူများ၏ တိုင်းပြည်အဖြစ် အပြတ်အသတ် ချေမှုန်းရန် စစ်ဆင်နွှဲခဲ့သော အမေရိကန်ပြည်ထောင် စုသည် နှစ် ၂၀ လွန်မြောက်သောအခါ ၂၀၁၂ ခုနှစ်က ပြည်ပအကြမ်းဖက်အဖွဲ့အစည်းဟု သတ်မှတ်ကြေငြာခဲ့သော ဟက်ကွာနီကွန်ရက်အပါအဝင် တာလီဘန်အုပ်စုကို အာဖဂန်နစ္စတန်အား ထိန်းချုပ်ခွင့်ပြန်ပေးခဲ့ရ၏။ တာလီဘန်နှင့် ဟက်ကွာနီ အုပ်စုနှစ်ခုလုံးသည် အယ်လ်ကေဒါနှင့် မဟာမိတ်များအဖြစ် ဆက်လက်တည်တ့ံလျက် သူ၏ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာကွန်ရက်မှာ ဒေသအလိုက်ဂိုဏ်းကွဲများ စွာနှင့် ပေါင်းစည်းရှင်သန်နေဆဲ ဖြစ်သည်။

ထိုဖြစ်စဉ်များအတွင်း အာဖဂန်နစ္စတန်အခြေစိုက် ခိုရာဇန် အစ္စလာမ္မစ်နိုင်ငံတော် (The Islamic State Khorasan-ISK) သည် ပြန်လည်ရှင်သန်လာခဲ့ပြီး သြဂုတ်လ ကုန်ပိုင်းတွင် ကဘူးလေဆိပ်၌ အသေခံဗုံးခွဲ ခဲ့၍ အမေရိကန်စစ်မှုထမ်း ၁၃ ဦး၊ အာဖဂန်နိုင်ငံသား ဒါဇင်နှင့်ချီကာ သေဆုံးခဲ့ရ၏။ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၊ ကာကွယ်ရေး ဝန်ကြီးဌာနမှ စစ်ဘက်အရာရှိကြီးများက လာမည့်နှစ်တွင် အယ်လ်ကေဒါရော ISK နှစ်ဖွဲ့လုံး၏ တိုက်ခိုက်မှုအန္တရာယ် အလားအလာရှိကြောင်း လူသိရှင်ကြား ထုတ်ဖော်ပြော ကြားထားသည်။ အကြမ်းဖက်အုပ်စုနှစ်ခုသည် သူတို့၏ကွန်ရက်များကို ပြန်လည်တည်ဆောက်ကာ အာဖဂန်နစ္စတန်နိုင်ငံ၏ပြင်ပ၌ တိုက်ခိုက်မှုများပြုလုပ်ရန် အခွင့်အလမ်း ရှာဖွေနေကြသည်။

ထိုအခြေအနေများကို အကြောင်းပြုလျက် ဘိုင်ဒင်အစိုးရသည် အကြမ်းဖက်မှုတန် ပြန်ချေမှုန်းနိုင်ရေးအတွက် စိန်ခေါ်မှုများစွာ ရင်ဆိုင်နေရသည်။ ပြည်တွင်းရော ပြည်ပပါ သတိပြုရန်လိုအပ်သကဲ့သို့ လက်ရှိဆောင် ရွက်ချက်များကိုလည်း “ကာလံ ဒေသံ” နှင့်အညီ ပြန်လည်ချိန်ဆရမည်။

အမေရိကန်နိုင်ငံအတွင်း ပြည်တွင်း အကြမ်းဖက်မှုကို တုံ့ပြန်နိုင်မည့် မဟာဗျူဟာ အသစ်ကို အစိုးရက ဖော်ထုတ်ရာတွင် ကွန်ဂရက်၌ကြားနာခြင်းကို တွန်းအားပေးရမည်။ ထိုသို့ကြားနာရာတွင် ပြည်တွင်းအစွန်းရောက်များနှင့် ပြည်တွင်းအကြမ်းဖက်ဝါဒအပေါ် ကျွမ်းကျင်သူတို့၏ အချေအတင်ဆွေးနွေး ချက်များကို ပေါ်ထွက်လာစေခြင်းဖြင့် ပြည်တွင်းအကြမ်းဖက်မှု၏အုတ်မြစ်ကို တူးဆွနိုင်မည်။ ဥပဒေသစ်ပြုရာတွင် ထောက်ခံချက်ရာ၊ ကန့်ကွက်ချက်ပါ စီစီညံညံထွက်ပေါ်လာမည်မှာ သေချာပေါက်ဖြစ်ပြီး ကွန်ဂရက်၏ စိစစ်မှုကို ခံယူလျက် ပြည်သူပြည်သားများကို အစိုးရက ပွင့်လင်းမြင်သာစွာ အသိပေး သွားရန် လိုအပ်ပါသည်။

ဘိုင်ဒင်အစိုးရအနေနှင့် ကမ္ဘာ့အင်အားကြီးပြိုင်ပွဲ၌ မျက်နှာပန်းလှစေရန် ကောင်းမွန်စွာပြင်ဆင်လျက် ပြန်လည်သုံးသပ်မှု ပြုရပါလိမ့်မည်။ အမေရိကန်စစ်တပ်များ အာဖဂန်နစ္စတန်မှ ပြန်လည်ဆုတ်ခွာရန် ထောက်ခံမှုပြုခဲ့သော သမ္မတ ဂျိုးဘိုင်ဒင်၏ အကြောင်းပြချက်များစွာထဲမှ တစ်ချက်မှာ တရုတ်နှင့် ရုရှားကို ပြိုင်ဆိုင်ရာတွင် ပိုမိုနီးကပ်စွာအာရုံ စိုက်နိုင်ရေးအတွက်ဟု ဆိုပါသည်။ ထိုအချက်သည် နှစ်ခုထဲက တစ်ခုမှ ရွေးရန်မလိုချိန်၌ တစ်ခုခုကို ရွေးချယ်မိသည့် အမေရိက၏အမှား ဖြစ်ခဲ့၏။ သာဓကဆောင်ရသော် အာ ဖရိကတိုက်၊ ဆာဟာရနိုင်ငံများ၌ ပြုမူဆောင်ရွက်သကဲ့သို့ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုအနေ နှင့် သက်ဆိုင်ရာနိုင်ငံများကို ကာကွယ်ရေးအကူအညီနှင့် ဘဏ္ဍာရေးအထောက်အပ့ံပေးကာ လက်တွဲထားခြင်းဖြင့် အကြမ်းဖက်မှု တန်ပြန်ချေမှုန်းရေးအတွက် အရေးပါသော အခန်းကဏ္ဍကို ယူထားနိုင်သည်။ တစ်ချိန် တည်းတွင် သက်ဆိုင်ရာနိုင်ငံအလိုက် ၀ါရှင်တန်၏သြဇာကို ထူထောင်ထားခြင်းဖြင့် မော်စကိုနှင့် ဘေဂျင်းကို ပခုံးချင်းယှဉ်ရမည်။ သက်ဆိုင်ရာနိုင်ငံအလိုက် အောက်ခြေမှစ၍ စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုကို ဆောင်ကြဉ်း မပေးနိုင်သည့်တိုင် လုံခြုံရေးဘက်၌ ပိုမိုအားဖြည့်ကာ လက်တွဲဖက်ဆက်ဆံရေးကို နက်ရှိုင်းစွာ ဖော်ဆောင်ရမည်။

ထို့ပြင် အတိတ်ကိုပြန်လှန်ရသော် ၉/၁၁ တိုက်ခိုက်ခံရပြီးနောက်ပိုင်း အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုရှိ ပြည်သူတို့၏ဆန္ဒနှင့် အညီ စစ်ရေးအရ ကျူးကျော်စွက်ဖက်မှုကို နားလည်ပေးနိုင်ပါသည်။ အမေရိကန်စစ်တပ် များ ပြည်ပ၌ အခြေစိုက်နေချိန်အတွင်း အမိမြေလုံခြုံရေးက ပိုမိုစိတ်ချရပါ၏။ သို့သော် ပြည်ပနိုင်ငံများနှင့် စစ်ရေးအရ ပတ်သက်ရာဝယ် ထောက်လှမ်းရေး၊ စုံစမ်းစစ်ဆေးရေးနှင့် ရန်သူ့သတင်း ကင်းထောက်ခြင်းဆိုသော ပုံသဏ္ဌာန်မျိုးစုံ သုံးနိုင်ပါသည်။ မဟာမိတ်များ၊ လက်တွဲဖက်နိုင်ငံများနှင့် အုပ်ချုပ်ရေးစနစ် တိုးတက်လာစေရေး၊ အင်စတီကျူးရှင်းများ ထွန်းကားလာအောင် တည်ဆောက်ရေးတို့ကို လည်း ပြုပေးနိုင်ပါသည်။ အဆိုပါ ကာလရှည် ထူထောင်မှုများသည် ငွေကုန်ကြေးကျများ၍ အချိန်ယူရသကဲ့သို့ အောင်မြင်ရန်လည်း ကံသေ ကံမ ပြောမရပါ။ သို့သော် အရွေ့ကို ချက်ချင်းမမြင်ရသော ဤပုံစံမျိုး ထူထောင်ပေးခြင်းများက အောက်ခြေလူတန်းစားတို့၏ အစွန်းရောက်သောင်းကျန်းမှုများကို အကာအ ကွယ်ပြုနိုင်ရုံမျှမက သက်ဆိုင်ရာနိုင်ငံများ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာသည်နှင့်အတူ သူတို့ကိုယ် သူတို့ ကာကွယ်နိုင်စွမ်းပါ မြင့်မားလာပါသည်။

၂၀၂၂ ခုနှစ်တွင် အကြမ်းဖက်မှုပေါ် ထွက်လာနိုင်သော ပထဝီနိုင်ငံရေးအခင်းအကျင်းများ ထုနှင့်ထည်နှင့် တည်ရှိနေပြီး အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုအနေနှင့် လာလတ္တံ့သော ဆိုးကျိုးများအတွက် ကြိုတင်ကာကွယ်ထား သင့်သည်။ ရုရှားနှင့် ယူကရိန်းအကြား တင်းမာမှုများ ကျယ်ပြန့်ပြင်းထန်လာခဲ့သော် လူဖြူ လူမျိုးကြီးဝါဒနှင့် နာဇီလက်သစ်များ တိုက်ပွဲကြားသို့ အရောက်လှမ်းကာ တစ်စခန်းထလာကြပါလိမ့်မည်။ ၂၀၁၄ ခုနှစ်၊ ယူကရိန်း အရှေ့ပိုင်း၌ တိုက်ပွဲအရှိန် အမြင့်ဆုံးဖြစ်ချိန်က ထိုဖြစ်စဉ်မျိုး ပေါ်ပေါက်ခဲ့၏။ လူမျိုးစုအခြေပြု၊ မျိုးနွယ်သက်ဆင်းမှုအခြေပြု အစွန်းရောက်ဝါဒီများ၏ မီးမွှေးလာမည့် အန္တရာယ်ကို တားဆီးနိုင်ရန်အတွက် သူတို့၏ အရင်းအမြစ်၊ ဆက်သွယ်ရေးကွန်ရက်များကို ဖြိုခွဲဖြတ်တောက်ထားနိုင်ရပါမည်။

မခြွင်းမချန် ဖော်ပြရသော် အာဖဂန်နစ္စတန်က အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုကို ခြိမ်းခြောက်နေသည့်ကိစ္စအတွက် တုံ့ပြန်ရန် နည်းလမ်းများ ရှိနေသည်။ မိုးကုပ်စက်ဝိုင်းကို ကျော်လွန်လျက် ISK နှင့် အခြားအကြမ်းဖက် အုပ်စုများကို တုံ့ပြန်တိုက်ခိုက်ရာ၌ အမေရိကန်၏ ချဉ်းကပ်ပုံချို့ယွင်းခဲ့သော အထောက်အထားများစွာကြောင့် အာဖဂန်နိုင်ငံသားများ ဖမ်းဆီးသတ်ဖြတ်ခံခဲ့ရ၏။ မြေပြင်ထောက်လှမ်းပေးနိုင်မည့် လူအင်အား မရှိသရွေ့ အမေရိကန်တို့အနေနှင့် ထိရောက်သော စစ်ဆင်ရေး ဆင်နွှဲနိုင်ရန် အလွန်ခက်ခဲပါလိမ့်မည်။ သို့ဖြစ်၍ ၀ါရှင်တန်သည် ပါကစ္စတန် ကဲ့သို့ “ကိုယ့်လူ သူ့ဘက်သား” မဟာမိတ်မျိုး ကို  မှီခိုရပါမည်။ အမေရိက၏အကျိုးစီးပွားပါ သကဲ့သို့ အကြမ်းဖက်မှု တန်ပြန်ချေမှုန်းရေး အတွက်ပါ မလွဲမသွေ အသုံးချရပါမည်။ ထိုသို့ နည်းလမ်းပေါင်းစုံ သုံးခြင်းအားဖြင့် အာဖဂန်မှထွက်ပေါ်လာနိုင်သော ကြောက်ရွံ့မှု များကို လျော့ပါးသက်သာစေရန်သာ ဆောင်ရွက်နိုင်ပြီး အတွင်းထိ ထဲထဲဝင်ဝင် လက်တစ်ဆုံးမနှိုက်နိုင်တော့ပါ။

ယခုတင်ပြခဲ့သော အချက်အလက်များကို အရေးတကြီး ဖြည့်ဆည်းပြီးနောက် ပြည်တွင်းရေးရာအနေနှင့် ၂၀၂၂ ခုနှစ် နွေရာသီဆိုလျှင် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည် ကပ်ရောဂါဘေးမှကင်းလွတ်ကာ မူလအခြေအနေသို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိရန် နီးစပ်နေပါပြီ။ ထိုအခါ အကြမ်းဖက်သမားတို့၏ ပစ်မှတ် ဖြစ်လာနိုင်သော လူအများအပြားစုဝေးရာ ကပွဲရုံများနှင့် အားကစားပွဲများကို ကြိုတင်ကာကွယ်ရေးစီမံချက်များ ပြုလုပ်ရမည်။ ဤသို့ နဂိုအခြေအနေ ပြန်လည်ရောက်ရှိခြင်း နှင့်အတူ အကြမ်းဖက်တိုက်ခိုက်မှုမှ အကာအ ကွယ်ပြုပေးခြင်းသည် ထိပ်တန်းဦးစားပေး အဆင့်ဖြစ်ရမည်။

ဘိုင်ဒင်အစိုးရအနေနှင့် ကပ်ရောဂါလွန်မြောက်ချိန် ကမ္ဘာကြီး၌ အကြမ်းဖက်ဝါဒသည် မည်သို့ပုံပြောင်း၍ ခေါင်းထောင်ထလာ မည်ကို လေ့လာကာ စတင်ပြင်ဆင်ရန် လိုအပ်လျက်ရှိသည်။ ဤသို့ဆောင်ရွက်ခြင်း အားဖြင့် ပြီးဆုံးခဲ့သော အာဖဂန်နစ္စတန် စစ်ပွဲကို တရားကျနေရုံမျှတွင် ရပ်မနေဘဲ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၏ အကြမ်းဖက်မှု တန်ပြန်ချေမှုန်းရေးဆိုင်ရာ ရပ်တည်ချက်ကို ပကတိအခြေအနေနှင့် လိုက်လျောညီထွေ ဖြစ်အောင် ပြန်လည်အားထုတ်ရပါမည်။ အကြမ်းဖက်အုပ်စုများ နောက်ထပ်တစ်ဖန် ရှင်သန်မှုကို ခွင့်မပြုဘဲ တိုက်ခိုက်လာနိုင်မှုများကို ကိုယ်တိုင်ကာကွယ်ရန် ပြင်ဆင်ရပါမည်။ ထိုသို့မဟုတ်ဘဲ အကြမ်းဖက်ခြိမ်း ခြောက်မှုတို့မည်သည် အချိန်တန်လျှင် အငွေ့ ပြန်ပျောက်ကွယ်သွားမည်ဟုထင်မှတ်ကာ မိမိကိုယ်မိမိ လှည့်စားထားလျှင်ဖြစ်စေ၊ ဖြစ်တန်ရာသော အလားအလာများကို မတွေးဆဘဲ စီမံချက်ရေးဆွဲရန် ပျက်ကွက် ခဲ့လျှင်ဖြစ် စေ၊ ၂၀၀၁ ခုနှစ် စက်တင်ဘာ ၁၁ ရက်ကဲ့သို့ သော ကြေကွဲဖွယ်အဖြစ်ဆိုးက နောက်ထပ် တစ်ဖန် ပြန်လာပါလိမ့်မည်