ဆီးဂိမ်းစ်ပြိုင်ပွဲတွင် အမျိုးသား ဘောလုံးပြိုင်ပွဲကို ၁၉၅၉ ခုနှစ်ကတည်းက စတင်ထည့်သွင်း ကျင်းပခဲ့ပြီး (၂၉) ကြိမ်မြောက်အထိ အကြိမ်တိုင်း ပါဝင်ခဲ့သည်။ ဆီးဂိမ်းစ်ပြိုင်ပွဲ (အရှေ့တောင်အာရှ အားကစားပြိုင်ပွဲ) ကို ယခင်က အရှေ့တောင်အာရှ ကျွန်းဆွယ်ပြိုင်ပွဲ အမည်ဖြင့် ကျင်းပခဲ့ပြီး ၁၉၇၇ ခုနှစ်တွင် ဆီးဂိမ်းစ် အမည်ဖြင့် ပြောင်းလဲခဲ့သည်။ ၂၀၀၁ ခုနှစ်တွင် အသက် ၂၃ နှစ်အောက် ပြိုင်ပွဲအဖြစ် ပြောင်းလဲခဲ့ရာ အမျိုးသား ဘောလုံးပြိုင်ပွဲမှာ ခေတ်သုံးခေတ် ဖြတ်သန်းခဲ့ရပြီး ယခုနှစ်တွင် ယူ-၂၂ ပြိုင်ပွဲအဖြစ် ထပ်မံပြောင်းလဲမည်ဖြစ်ရာ စတုတ္ထခေတ်၏ ခေတ်သစ်တစ်ခုကို စတင်ကြုံတွေ့ရတော့မည် ဖြစ်သည်။ ဆီးဂိမ်းစ် အမျိုးသားဘောလုံးပြိုင်ပွဲ၏ ပထမခေတ်ဖြစ်သော အရှေ့တောင်အာရှ ကျွန်းဆွယ်ပြိုင်ပွဲ၊ ဒုတိယခေတ် ဖြစ်သော ဆီးဂိမ်းစ်ပြိုင်ပွဲ၊ တတိယခေတ် ဖြစ်သော ဆီးဂိမ်းစ် ယူ-၂၃ ပြိုင်ပွဲအကြောင်းများအား စုစည်း ဖော်ပြပေးလိုက်ပါသည်။

အရှေ့တောင်အာရှ ကျွန်းဆွယ်ပြိုင်ပွဲ (၁၉၅၉ - ၁၉၇၅)

၁၉၆၅ ပြိုင်ပွဲတွင် ပူးတွဲရွှေဆု ရခဲ့သည့် မြန်မာနှင့် ထိုင်း

အရှေ့တောင်အာရှ ကျွန်းဆွယ်အားကစားပြိုင်ပွဲ အမည်ဖြင့် ကျင်းပသည့် အမျိုးသား ဘောလုံးပြိုင်ပွဲတွင် ရှစ်ကြိမ် ကျင်းပနိုင်ခဲ့သည်။ အမျိုးသား ဘောလုံးပြိုင်ပွဲ၏ ခေတ်ဦးကာလတွင် အောင်မြင်မှုများနှင့် ကြီးစိုးနိုင်ခဲ့သည့် အသင်းမှာ မြန်မာအသင်းဖြစ်ပြီး ပူးတွဲချန်ပီယံ တစ်ကြိမ်အပါအဝင် ရွှေတံဆိပ်ဆုကို ငါးကြိမ်ဆက် ရယူနိုင်ခဲ့သည်။ မြန်မာအသင်းသည် ၁၉၆၅ ပြိုင်ပွဲတွင် ထိုင်းအသင်းနှင့် ပူးတွဲရွှေတံဆိပ် ရရှိခဲ့ပြီး ၁၉၆၇၊ ၁၉၆၉၊ ၁၉၇၁၊ ၁၉၇၃ ပြိုင်ပွဲတွင် ရွှေတံဆိပ် ရရှိခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ကျန်သုံးကြိမ်တွင် တောင်ဗီယက်နမ်၊ မလေးရှားနှင့် ထိုင်းအသင်းတို့က တစ်ကြိမ်စီ ဗိုလ်စွဲခဲ့သည်။ မြန်မာဘောလုံးအသင်း ရွှေတံဆိပ် ငါးကြိမ်ဆက် ရရှိခဲ့သည့် ကာလမှာ မြန်မာ့ဘောလုံး ရွှေခေတ်အချိန်ဖြစ်ပြီး အရှေ့တောင်အာရှအဆင့်သာမက အာရှအဆင့် ပြိုင်ပွဲများတွင်လည်း အောင်မြင်မှုများ ရယူနိုင်ခဲ့သည်။

ဆီးဂိမ်းစ်ပြိုင်ပွဲ (၁၉၇၇ - ၁၉၉၉)

၁၉၉၃ ပြိုင်ပွဲ ငွေဆုရခဲ့သည့် မြန်မာအသင်း

အရှေ့တောင်အာရှ အားကစားပြိုင်ပွဲအမည်သို့ ပြောင်းလဲခဲ့ပြီး လက်ရွေးစင်အဆင့် ပြိုင်ပွဲအဖြစ် ၁၉၉၉ ခုနှစ်အထိ ကျင်းပခဲ့သည်။ နှစ်ပေါင်း ၂၀ ကျော် ကာလအတွင်း ပြိုင်ပွဲအရေအတွက် (၁၂) ကြိမ် ကျင်းပခဲ့ပြီး ထိုင်းအသင်းက ချန်ပီယံဆု ခုနစ်ကြိမ်အထိ ရယူနိုင်ခဲ့သည်။ ကျန်ငါးကြိမ်တွင် မလေးရှားအသင်းက သုံးကြိမ်၊ အင်ဒိုနီးရှားအသင်းက နှစ်ကြိမ် ဗိုလ်စွဲခဲ့သည်။ အရှေ့တောင်အာရှ ကျွန်းဆွယ်ပြိုင်ပွဲ အမည်ဖြင့် ကျင်းပခဲ့သည့် ပြိုင်ပွဲများတွင် ရွှေတံဆိပ် ငါးကြိမ် ဆက်ရခဲ့သည့် မြန်မာအသင်းသည် ဆီးဂိမ်းစ်ပြိုင်ပွဲ အမည်ဖြင့် ပြောင်းလဲပြီးနောက်ပိုင်းတွင် ရွှေတံဆိပ် ရယူနိုင်ခြင်း မရှိတော့ဘဲ ဗိုလ်လုပွဲသို့လည်း တစ်ကြိမ်သာ တက်ရောက်နိုင်ခဲ့သည်။ နှစ်ပေါင်း ၂၀ အကြာ ၁၉၉၃ ဆီးဂိမ်းစ်ပြိုင်ပွဲတွင် ဗိုလ်လုပွဲသို့ တစ်ကျော့ပြန် တက်ရောက်နိုင်ခဲ့သော်လည်း ထိုင်းအသင်းကို (၃-၄) ဂိုးဖြင့် ရှုံးနိမ့်ကာ ငွေတံဆိပ်ဆုဖြင့် ကျေနပ်ခဲ့ရသည်။

ဆီးဂိမ်းစ် ယူ-၂၃ ပြိုင်ပွဲ (၂၀၀၁ - ၂၀၁၅)

ယူ-၂၃ အဖြစ် နောက်ဆုံး ကျင်းပခဲ့သည့် ၂၀၁၅ ပြိုင်ပွဲ ဗိုလ်လုပွဲ

ဆီးဂိမ်းစ်ပြိုင်ပွဲ ကျင်းပရေးကော်မတီသည် နိုင်ငံတကာ အိုလံပစ်ကော်မတီက ကျင်းပနေသည့် အိုလံပစ်ပြိုင်ပွဲနှင့် ချိတ်ဆက်မိစေရန်အတွက် ဆီးဂိမ်းစ်ပြိုင်ပွဲကို လက်ရွေးစင်အဆင့် ပြိုင်ပွဲမှ ယူ-၂၃ ပြိုင်ပွဲအဖြစ် ၂၀၀၁ ခုနှစ်တွင် ပြောင်းလဲ ကျင်းပခဲ့သည်။ ယူ-၂၃ ပြိုင်ပွဲအဖြစ် ၂၀၀၁ ခုနှစ်မှ ၂၀၁၅ ခုနှစ်အထိ ကျင်းပခဲ့ပြီး ရှစ်ကြိမ်တွင် ချန်ပီယံဆုရသည့် အသင်းနှစ်သင်းသာ ထွက်ပေါ်ခဲ့သည်။ ၁၉၇၅ နောက်ပိုင်း အရှေ့တောင်အာရှ ဘောလုံးလောကကို ကြီးစိုးလာသည့် ထိုင်းအသင်းသည် ဆီးဂိမ်းစ်ပြိုင်ပွဲတွင်လည်း အောင်မြင်မှု အစဉ်အလာကို ဆက်လက် ထိန်းသိမ်းနိုင်ခဲ့ပြီး ယူ-၂၃ ပြိုင်ပွဲအဖြစ် ကျင်းပသည့် ရှစ်ကြိမ်တွင် ခြောက်ကြိမ်အထိ ဗိုလ်စွဲခဲ့ကာ မလေးရှားအသင်းက ၂၀၀၉၊ ၂၀၁၁ တွင် ရွှေဆု ရယူနိုင်ခဲ့သည်။ နောက်ဆုံးကျင်းပသည့် ၂၀၁၅ ဆီးဂိမ်းစ်ပြိုင်ပွဲ ဗိုလ်လုပွဲတွင် ထိုင်းက မြန်မာကို (၃-ဝ) ဂိုးဖြင့် အနိုင်ရခဲ့သည်။