၁၉၄၅ ခုနှစ်တွင် နာဇီဂျာမနီတို့ လက်နက်ချသည့်အထိမ်းအမှတ် အောင်ပွဲနေ့၊ ဥရောပ၏အောင်ပွဲနေ့အဖြစ် မေလ ၉ ရက်တွင် မော်စကိုမြို့တော်ရှိရင်ပြင်နီတွင် စစ်ရေး ပြချီတက်မှုနှင့် ရုရှားတနံတလျားရှိမြို့ကြီးများတွင် အခမ်းအနားကျင်းပမှုများကို မြင်တွေ့ရ မည်ဖြစ်သည်။

ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကြီးပြီးဆုံးသည့် အောင်ပွဲနေ့ဟုဆိုခြင်းထက် သမ္မတဗလာ ဒီမာပူတင်လက်ထက်တွင် မေ ၉ ရက်၌ကျ ရောက်သည့် Victory Day သည် စစ်အင်အားကိုပြသည့်နေ့ ၊ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အတွင်း အသက်ပေးခဲ့ရမှုများကို အမှတ်ရစေမည့်နေ့တစ်နေ့ ဖြစ်လာခဲ့သည်။ စစ်ပွဲများထဲတွင် အကြီးဆုံးစစ်ပွဲဖြစ်ပြီး ရုရှားတို့က ‘မဟာမျိုး ချစ်စစ်ပွဲ’ဟုခေါ်ခဲ့သည့် ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အတွင်း ဆိုဗီယက်ပြည်သူ  ၂၇ သန်းကျော် သေဆုံးခဲ့ရသည်။

အောင်ပွဲနေ့ နီးကပ်လာသော်လည်း အိမ်နီးချင်းယူကရိန်းနိုင်ငံကို စစ်ဆင်နွှဲနေမှုတွင် ရုရှားအတွက် အောင်ပွဲခံစရာ စစ်မှန်သည့်စစ်ပွဲအောင်နိုင်မှုမျိုး မရသေးပေ။

ယခုနှစ်ကျရောက်သည့် ၇၇ ကြိမ် မြောက်အောင်ပွဲနေ့တွင် ယူကရိန်းစစ်ပွဲ၌ အဓိကနေရာမှပါဝင်ခဲ့သည့် တပ်ရင်းများက ထိပ်ပိုင်းပုဂ္ဂိုလ်များနှင့် သမ္မတတို့ရှေ့မှောက်တွင် ချီတက်အင်အားပြမည်ဖြစ်သည်။ သမ္မတပူတင်၏မိန့်ခွန်းကလည်း ရင်ပြင်နီ အနှံ့ပဲ့တင်ထပ်နေလိမ့်မည်ဖြစ်ပြီး နောက်ထပ်မည်သည့်အရာကို မျှော်လင့်ထားရမည် ဆိုသည်ကို ထိုမိန့်ခွန်းမှတစ်ဆင့် ခန့်မှန်းလေ့ရှိကြသည်။ ရုရှားခေါင်းဆောင်သည် ထို အခိုက်အတန့်ကိုအသုံးချကာ ၎င်း၏ရည်ရွယ်ချက်များကို လှစ်ဟပြတတ်သည်။

ဆိုဗီယက်ခေတ်က အောင်ပွဲနေ့ ချီတက်မှုကို ရံဖန်ရံခါသာပြုလုပ်ခဲ့ပြီး ၂၀၀၈ ခုနှစ် ရောက်မှ  ဗလာဒီမာပူတင်က စစ်လက်နက်အင်အားကိုပြသကာ ထိုနေ့ကို နှစ်စဉ်ကျင်းပလာတော့သည်။

ရုရှား၏ပုံရိပ်သည် အဓိကအားဖြင့် အောင်ပွဲနေ့နှင့် ဆက်စပ်ဖန်တီးထားပြီး ကျောင်းဖတ်စာများနှင့် သမိုင်းစာအုပ်များတွင် ဥရောပကို စစ်အတွင်းမှလွတ်မြောက်စေသူအဖြစ် ရုရှားနိုင်ငံကို အသားပေး ဖော်ပြခဲ့သည်။

မေ ၉ ရက်တွင် ယူကရိန်းနိုင်ငံအပေါ် မီးကုန်ယမ်းကုန်စစ်ပွဲကို ရုရှားဘက်ကကြေညာလိမ့်မည်ဟု သတင်းများထွက်နေပြီး ရုရှားဘက်ကမူ ငြင်းဆိုထားသည်။ အောင်ပွဲနေ့ကိုအသုံးချကာ စစ်ရှိန်မြှင့်ရန် ပူတင်က ကြေညာလာနိုင်သည်ဟု အနောက်အုပ်စု၏ခန့်မှန်းချက်ကို ရုရှားကငြင်းထားပြီး ရုရှားစစ် တပ်သည် ၎င်းတို့၏စစ်ရေးဆောင်ရွက်မှုများကို  ရက်စွဲအတိအကျဖြင့် လိုက်ညှိနေမည် မဟုတ်ဟု နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဆာဂေးလက် ရော့ဗ်က တုံ့ပြန်ထားသည်။

ယခုထိလည်း ရုရှားက ဖေဖော်ဝါရီ ၂၄ ရက်ကစတင်လိုက်သည့် ၎င်းတို့၏ကျူးကျော်မှုကို ကျူးကျော်စစ်ဟုမသတ်မှတ်၊ နာဇီရှင်းလင်းရေး အထူးစစ်ဆင်ရေးတစ်ရပ်အဖြစ်သာ သုံးနှုန်းခဲ့သည်။ ၂၀၁၄ ခုနှစ်က ခရိုင်းမီးယားကျွန်းဆွယ်ကို ရုရှားတို့ ချဉ်းနင်းသိမ်းပိုက်လိုက်ပြီးနောက် ဗလာဒီမာပူတင်သည် ရင်ပြင်နီတွင် ဖက်ဆစ်ဝါဒကိုအောင်နိုင်သည့်အကြောင်း မိန့်ခွန်းပြောကာ အောင်ပွဲနေ့ကို ဆင်နွှဲခဲ့သည်။

ယခုနှစ်အောင်ပွဲနေ့၏ အဓိကရည်ရွယ်ချက်က ဖေဖော်ဝါရီကတည်းကရသင့်ခဲ့သည့် (သို့မဟုတ်) အတွက်မှားခဲ့သည့် အောင်ပွဲကို ကြေညာရန်ဖြစ်သည်။

ရုရှားမြို့ကြီးများနှင့် ဒေသအလိုက်မြို့တော်များတွင်  အောင်ပွဲနေ့သင်္ကေတဆိုင်းဘုတ်များ တွေ့နိုင်ပြီး ပုံမှန်အားဖြင့်ထိုဆိုင်းဘုတ်များတွင်  ၉ မေ ၁၉၄၅ ဟုဖော်ပြလေ့ရှိသော်လည်း ယခုနှစ်တွင် ၁၉၄၅၊ ၂၀၂၂ ဟု ဖော်ပြထားသည့်အတွက် နာဇီများကိုထပ်ပြီး ရင်ဆိုင်နေသည်ဆိုသည့်အသိကို ရုရှားက ပေးချင်နေသည်ဟု ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာရေးအုပ်စု Riddle Russia ပူးတွဲတည်ထောင်သူ အိုဂါ အိုင်းရစ်ဆိုဗာက ပြောသည်။ Victory Day မှပေးလိုသည့် မက်ဆေ့အများစုက ရုရှားပြည် သူများကိုရည်ရွယ်သည်ဟုလည်း ၎င်းကဆိုသည်။ 

ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကာလက  နာဇီဇာတ်လမ်းကို ရုရှားအစိုးရက အသုံးချခြင်းဖြင့်  ပြည်သူများအကြား ပြင်းထန်သည့်ခံစားချက်များ နိုးကြွလာစေနိုင်သည်။ အကြောင်းမူကား  ရုရှားပြည်သူအများစု၏ ချစ်သူခင်သူများသည် ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အတွင်း သေကျေဒုက္ခ ရောက်ခဲ့သောကြောင့်ဖြစ်သည်။

ယူကရိန်းအစိုးရကိုဖြုတ်ချပြီး အောင်ပွဲခံရန်အလှမ်းဝေးနေသေးသည့် ရုရှားသည် မာရီယူပိုမြို့သိမ်းအောင်ပွဲအတွက် အရင်ကြိုးပမ်းရပေဦးမည်။ လုံခြုံရေးအန္တရာယ်ကြောင့် မာရီယူပိုတွင် အောင်ပွဲနေ့အခမ်းအနားတော့ ပြုလုပ်မည်မဟုတ်ပေ။

ထိုဒေသရှိရုရှားကိုုယ်စားလှယ်ခေါင်းဆောင် ဒီနစ်ပူရှီလင်က မာရီယူပိုသည် ဒွန်း ညက်စ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းဖြစ်လာတော့မှ အောင်ပွဲနေ့အခမ်းအနား လုပ်မည်ဟုဆိုသည်။

လက်ရှိယူကရိန်းနိုင်ငံတောင်ပိုင်းရှိ မာရီယူပို၏ နေရာအားလုံးနီးပါးသည် ရုရှား ၏ထိန်းချုပ်မှုအောက်တွင်ရှိပြီး ယူကရိန်းဘက်က မြို့၏သံမဏိစက်ရုံ အဇော့ဗ်စတယ်ကိုသာ ထိန်းထားနိုင်တော့သည်။

ရုရှားမီဒီယာများတွင်ဖော်ပြရန် ပွဲလမ်းသဘင်များတော့ရှိပေလိမ့်မည်။ မေ ၉ ရက် အမီ မာရီယူပိုသို့ ရုရှားဝါဒဖြန့်ချိရေးသမား၊ ရုပ်သံအစီအစဉ်တင်ဆက်သူ ဗလာဒီမာဆလပ်ရော့ဗ်ဆိုသူ ရောက်လာခဲ့ပြီး  ရုရှားအစိုးရ ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့လည်း လာသွားပြီ ဖြစ်သည်။

ရင်ပြင်နီချီတက်မှုကလည်း မျက်စိပသာဒရှိလှပြီး အထူးသဖြင့် စစ်လက်နက််ပိုင်းပြသမှုတွင်ဖြစ်သည်။ ထိုနေ့သည် ရုရှားအစိုးရ အတွက် နောက်ဆုံးပေါ်လက်နက်များကို ထုတ်ဖော်အင်အားပြခွင့် ရသည့်နေ့လည်းဖြစ်သည်။

၂၀၁၅ ခုနှစ်၊ အောင်ပွဲနေ့ကျင်းပခဲ့စဉ်က အာမာတာတီ-၁၄ တင့်ကားမှာ အာရုံစိုက် အခံရဆုံးဖြစ်ခဲ့သည်။သို့သော်ယူကရိန်းစစ်ပွဲတွင် ၎င်းမပါဝင်ခဲ့ခြင်းမှာ သိသာနေခဲ့သည်။ အကြောင်းကား ၎င်းသည် ရှေ့တန်းအတွက် အသင့်မဖြစ်သေးပေ။ ယူကရိန်းအဆိုအရ စစ်မြေပြင်တွင် (အဆင့်မြင့်မြင့်မဟုတ်သည့်) ရုရှားတင့်ကား ၁,၀၀၀ ကျော်ကို ၎င်းတို့ဖျက် ဆီးနိုင်ခဲ့သည်။

၂၀၂၁ ခုနှစ်ကျင်းပမှုနှင့် ယှဉ်လျှင် ယခု နှစ်တွင် စစ်လက်နက်ပိုင်းရော၊ စစ်သည်အင် အားပါ နည်းသွားနိုင်ပြီး စစ်သည်အင်အား ၁၀,၀၀၀ နှင့် စစ်လက်နက် ၁၂၉ ခု ပြသဖွယ် ရှိသည်ဟု ဘီဘီစီိလေ့လာတွေ့ရှိချက် တစ်ရပ်တွင်တွေ့ရသည်။ လေကြောင်းပြသမှုက ယခင်အတိုင်းပင် ကြီးကျယ်မည်ဖြစ်ပြီး လေယာဉ်နှင့်ရဟတ်ယာဉ်ပေါင်း ၇၇ စင်းပါဝင် မည်ဖြစ်ကာ ရုရှားလေတပ်က ရင်ပြင်နီ ကောင်းကင်ယံတွင် Z ပုံဖော်ရန် လေ့ကျင့်ထားသည်။

Z ကို ရုရှားကျူးကျော်စစ်ကိုထောက်ခံသည့် သင်္ကေတအဖြစ်မှတ်ယူထားကြပြီး ရုရှားစစ်ဘက်ယာဉ်များတွင် ထိုသင်္ကေတကို တွေ့နိုင်သည်။ သို့သော်ယခုနှစ် အောင်ပွဲနေ့ အခမ်းအနားကို ပြည်ပခေါင်းဆောင်များ တက်ရောက်ကြလိမ့်မည်မဟုတ်ပေ။

ရုရှားတွင်သာ အစဉ်အလာမပျက် အောင်ပွဲနေ့ကို ကျင်းပမည်ဖြစ်သော်လည်း အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများတွင်မူ မေ ၉ ရက်၏အရေးပါမှုသည် အားနည်းလာခဲ့သည်။ စစ်ကြောင့် ယူကရိန်းဘက်တွင်လည်း ဆုံးရှုံးမှုကြီးမားပြီး လတ်တလောကောက်ယူထားသည့် လူထုသဘောထားစစ်တမ်းအရ မေ ၉ ရက်ကို အောင်ပွဲနေ့ဟုသတ်မှတ်ခြင်းထက် အောက်မေ့ဖွယ်နေ့အဖြစ် ယူဆသင့်သည် ဟုဆိုထားကြသည်။

ကာဇက်စတန်နိုင်ငံက အောင်ပွဲနေ့စစ်ရေးပြချီတက်မှုကို သုံးနှစ်ဆက်တိုက်ဖျက်သိမ်းထားပြီး လတ်ဗီးယားက ယူကရိန်းစစ်ပွဲတွင် အသက်ဆုံးရှုံးသွားသူများအတွက် မေ ၉ ရက်ကို အောက်မေ့ဖွယ်နေ့ဟု ကြေညာထားသည်။

၂၀၂၁ ခုႏွစ္ ေမ ၉ ရက္တြင္ ၇၆ ႀကိမ္ေျမာက္ေအာင္ပြဲေန႔ က်င္းပခဲ့စဥ္က ဆိုဗီယက္ တီ-၃၄ တင့္ကားမ်ား ေမာ္စကိုၿမိဳ႕ ရင္ျပင္နီသို႔ ခ်ီတက္ၾကစဥ္ (Photo: DW)