လတ်တလောတွင် ရန်ကုန်၊ မန္တလေးမြို့ကြီးအချို့တွင် မှုခင်းဖြစ်စဉ်များ ဖြစ်ပွားလျက်ရှိပြီး မန္တလေးမြို့တွင် ညပိုင်းအချိန်များ၌ ပြည်သူများမှ မိမိတို့ ရပ်ကွက်တွင် လုံခြုံရေးအတွက် ကိုယ်ထူ ကိုယ်ထ လုပ်ကိုင်မှုများကိုလည်း ပြုလုပ်လာကြသည်ကို တွေ့ရသည်။ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်အစိုးရ လက်ထက်တွင် တရားဥပဒေစိုးမိုးရေးနှင့် ပတ်သက်ပြီး ဦးစားပေး လုပ်ဆောင်မည်ဟု ကြွေးကြော်ထားသော်လည်း တရားဥပဒေစိုးမိုးရေးမှာ ထိရောက်မှု မရှိသေးပေ။ ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီးတွင်လည်း မှုခင်းကျဆင်းရေး လုပ်ငန်းများကို လုပ်ဆောင်လျက်ရှိရာ ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး တရားဥပဒေစိုးမိုးရေးဌာနနှင့် တရားမျှတမှုဆိုင်ရာ လုပ်ငန်းများ ပေါင်းစပ်ညှိနှိုင်းရေးအဖွဲ့ခွဲများ ဖွဲ့စည်းကာ ဆောင်ရွက်လျက် ရှိသည်။ အဖွဲ့ခွဲက ကျောက်တံတားမြို့နယ်တွင် စက်တင်ဘာ ၉ ရက်က ပြုလုပ်သည့် တရားဥပဒေစိုးမိုးရေး အသိပညာပေး ဟောပြောပွဲနှင့် ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းပွဲသို့ ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး တရားသူကြီးချုပ်ကိုယ်စား တက်ရောက်လာသော ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး တရားလွှတ်တော် တရားသူကြီး ဦးအောင်နိုင်ကို လက်ရှိ တရားဥပဒေစိုးမိုးမှု အခြေအနေများ၊ တရားစီရင်ရေး လုပ်ငန်းများနှင့် ပတ်သက်ပြီး မီဒီယာများ၏ မေးမြန်းမှုများအနက် အချို့ကို ဖော်ပြအပ်ပါသည်။

“ ပြစ်မှုကျူးလွန်တဲ့သူတွေ သိပ်များနေရင် တရားဥပဒေ မစိုးမိုးလို့ဘဲ ဖြစ်ပါတယ် ”

■ မေး ။ တရားဥပဒေ စိုးမိုးဖို့ဆိုရင် အချက်အလက်လေး နည်းနည်းလောက် ပြောပြပေးပါ။

■ ဖြေ ။ ကျွန်တော် ပြောချင်တာက၊ ကျွန်တော့်ရဲ့ ပါဆင်နယ်ပေါ့နော်။ ကျွန်တော့်ရဲ့ အတွေ့အကြုံ ကျွန်တော်ရထားတဲ့ သင်ခန်းစာတွေအရ ပြောမယ်ဆိုရင်တော့ လူတစ်ဦးချင်း၊ တစ်ယောက်ချင်းက တရားဥပဒေကို လိုက်နာလာတဲ့နေ့ တရားဥပဒေစိုးမိုးရေး ဖြစ်မှာပါ။ လူတစ်ဦးချင်း တစ်ယောက်ချင်းက ဥပဒေကို လိုက်နာရကောင်းမှန်း မသိသမျှပတ်လုံး ပြစ်မှုတွေ၊ ရာဇဝတ်မှုတွေ ဆိုတာလည်း ပေါ်နေမှာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

■ မေး ။ တရားဥပဒေ စိုးမိုးဖို့ဆိုရင် ရပ်ကွက်ထဲ က ရပ်/ကျေးတွေကို လုပ်ပိုင်ခွင့်ပေးရမယ် ဆိုတာ နည်းနည်းလောက် ပြန်ရှင်းပြပေးပါ။

■ ဖြေ ။ ရပ်/ကျေး အုပ်ချုပ်ရေးမှူးတွေမှာက ရပ်ကျေးအုပ်ချုပ်ဖို့အတွက် တာဝန်တွေ၊ လုပ်ပိုင်ခွင့်တွေ ပေးထားပြီး ဖြစ်တယ်။ ကိုယ့်ရဲ့ ရပ်ကွက်ထဲမှာရှိတဲ့ သူတွေ ဥပဒေကို ဖောက်ဖျက် ကျူးလွန်လာရင် စတင် အရေးယူရမယ့် သူက သူပဲဖြစ်တယ်။ စတင် ပညာပေးရမယ့် သူကလည်း သူပဲဖြစ်တယ်။ စတင်ပြီးတော့ တင်ပြ တိုင်ကြားပေးရမယ့် သူကလည်း သူပဲ ဖြစ်တယ်။ နောက်ဆုံး အနည်းဆုံး အသံချဲ့ စက်ဖွင့်တာကအစ ထိန်းကျောင်းရမယ့် တာဝန်က ရပ်/ကျေးအုပ်ချုပ်ရေးမှူး ဥပဒေထဲ မှာပါတယ်။ အဲဒီတော့ ရပ်/ကျေးအုပ်ချုပ်ရေးမှူးသည် အခြေခံအကျဆုံး ဖြစ်တယ်။ လူထု နဲ့ အနီးစပ်ဆုံး ဖြစ်တယ်။ သူ့ရဲ့ အစုအဖွဲ့ လေးဟာ သေးသေးလေး ဖြစ်တဲ့အတွက် ဒီ သေးသေးလေးက စပြီးတော့ ဥပဒေစိုးမိုးအောင်၊ တရားဥပဒေကို လေးစား လိုက်နာချင်လာအောင်၊ နာခံတတ်သောစိတ် ဖြစ်လာအောင် သူလုပ်ပေးနိုင်မယ်ဆိုရင် တစ်ရပ်ကွက်ကနေ နှစ်ရပ်ကွက်၊ နှစ်ရပ်ကွက်ကနေ တစ်မြို့နယ်၊ တစ်မြို့နယ်ကနေ နှစ်မြို့နယ်၊ နှစ်မြို့နယ်ကနေ တစ်ခရိုင်၊ တစ်ခရိုင်ကနေ တစ်တိုင်းပြည်လုံး ဖြစ်သွားရင် တရားဥပဒေ စိုးမိုးလာပါလိမ့်မယ်လို့ မျှော်လင့်ပါတယ်။

■ မေး ။ ဟုတ်ကဲ့ ဆရာ လတ်တလော သူတို့တွေ ရဲ့ လုပ်ပိုင်ခွင့်တွေက ရပြီလားဆရာ။

■ ဖြေ ။ ရှိပါတယ်။ ဥပဒေနဲ့ကို ပြဋ္ဌာန်း ပြီးသားပါ။ ရပ်ကွက် သို့မဟုတ် ကျေးရွာအုပ်ချုပ်ရေးဥပဒေ။ တစ်ဦးချင်းရဲ့ လုပ်ငန်း ဆောင်ရွက်မှုပေါ်မှာ မူတည်ပါတယ်။ တချို့ကျတော့လည်း ရပ်ကွက် သို့မဟုတ် ကျေးရွာအုပ်ချုပ်ရေး ဥပဒေကို မဖတ်မိတာလည်း ဖြစ်နိုင်တယ်။ ဖတ်ပြီးတော့ သဘော မပေါက်တာလည်း ဖြစ်နိုင်တယ်။ သူတို့ကိုလည်း ကျွန်တော်တို့က မြို့နယ်တို့ ခရိုင်တို့က ခေါ်ပြီး တော့ ဒီရပ်ကွက် သို့မဟုတ် ကျေးရွာအုပ်ချုပ်ရေး ဥပဒေကို ရှင်းလင်းတင်ပြဖို့လည်း ဆောင်ရွက်ကြပါတယ်။ ရှင်းလည်း ရှင်းပေးကြပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ရပ်ကွက် အုပ်ချုပ်ရေးမှူးတွေ ပြောင်းပြောင်း သွားတဲ့အခါမှာတော့ လက်လှမ်းမီအောင် မြို့နယ်က လိုက်မပေးနိုင်တဲ့ သဘောလည်း ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

■ မေး ။ တရားစီရင်ရေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အများက ဝေဖန်နေတာလည်း ဆရာရဲ့ အမြင်လေး ပြောပြပေးပါဦး။

■ ဖြေ ။ တရားစီရင်ရေးနဲ့ ပတ်သက်လို့ အများက ဝေဖန်နေတဲ့ဟာ အားလုံးကို မဟုတ်ဘူး၊ မမှန်ဘူးလို့ ဆိုချင်ပါတယ်။ အချို့ နေရာတွေမှာ ရှိကောင်း ရှိနေမှာပါ။ သို့သော် ကျွန်တော်ခုနက တင်ပြသွားခဲ့တာတော့ ကျွန်တော့်ရဲ့ စိတ်ထဲမှာတော့ဖြင့်၊ ကျွန်တော့်ရဲ့ နှလုံးသားထဲမှာတော့ဖြင့် တရားဥပဒေစိုးမိုးရေးစိတ်ကလေး ရှိနေတဲ့အတွက် ရှက်တယ်။ ဒီလိုမျိုး အပြောခံရမှာ ရှက်တယ်။ ဒီလိုမျိုး မဖြစ်အောင် ကျွန်တော် ကြိုးစားပြီးနေတယ်ဆိုတာ ပြောတာပါ။

■ မေး ။ ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီးရဲ့ တရားဥပဒေစိုးမိုးမှု၊ လက်ရှိ တရားဥပဒေ ဘယ်လောက်ထိ စိုးမိုးမှုအခြေအနေလေး ပြောပြပေးပါဆရာ။

■ ဖြေ ။ တရားဥပဒေ ဘယ်လောက်ထိ စိုးမိုးလဲဆိုတာ လူတွေ ဘယ်လောက်ထိ ပြစ်မှုများများ ကျူးလွန်သလဲဆိုတာ ကြည့်လိုက်ရင် သိပါတယ်။ ပြစ်မှုကျူးလွန်တဲ့သူတွေ သိပ်များနေရင် တရားဥပဒေ မစိုးမိုးလို့ဘဲ ဖြစ်ပါတယ်။

■ မေး ။ ဟုတ်ကဲ့ ဆရာ။ ဒီရက်ပိုင်းအတွင်းမှာ တရားဥပဒေ မစိုးမိုးတဲ့ ပုံစံမျိုး နေ့ခင်းကြောင်တောင်မှာ သာကေတတို့၊ ဒလတို့မှာ ဖြစ်နေတယ် ဆရာ။ အဲဒါတွေက ဘယ်လို သဘောမျိုး သက်ရောက်လဲ ဆရာ။

■ ဖြေ ။ အဲဒါတွေက ပြစ်မှုကျူးလွန်တာဖြစ်လို့ တရားဥပဒေစိုးမိုးမှု အားနည်းသွားတယ်လို့ ပြောရမှာပေါ့။ လျော့နည်းသွားဖို့က ပြည်သူလူထုတွေက တစ်ဦးချင်း၊ တစ်ဦးချင်း။ အခုကျူးလွန်နေတဲ့ သူတွေကသာ ပြစ်မှုကျူးလွန်ချင်တဲ့ စိတ်မရှိဘူးဆိုရင် တရားဥပဒေစိုးမိုးမှုတွေ ဖြစ်လာမှာပါ။

■ မေး ။ ဆရာတို့ အဖွဲ့အနေနဲ့ ဘယ်လိုမျိုး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်သွားဖို့ရှိလဲ။ ဘယ်လိုမျိုး အကြံပေးတာတွေ ရှိမလဲခင်ဗျ။

■ ဖြေ ။ အဲဒီအတွက်လည်း ကျွန်တော်တို့က ပညာပေးတာကလွဲလို့ အတင်းအဓမ္မ သွေးဆောင်ဖို့ ခက်ပါတယ်။ ပညာပေးတဲ့ ကဏ္ဍကတော့ ကျွန်တော်တို့ လုပ်ပေးနိုင်ပါတယ်။

■ မေး ။ ဟုတ်ကဲ့ပါဆရာ။ ပြည်သူတွေ လုံး၀ ပြစ်မှုမကျူးလွန်အောင် လုပ်မှ တရားဥပဒေစိုးမိုးရေး ဖြစ်မယ်ဆိုတော့ အဲဒီအဆင့် အနေအထားကကော ဆရာ။

■ ဖြေ ။ အဲဒါက အများပြည်သူ။ ပြည်သူလူထုရဲ့ အများ၊ ပူးပေါင်းပါဝင်မှုနဲ့ စိတ်ထဲမှာ ခုနက ကျွန်တော်ပြောသလိုပေါ့နော် တရားဥပဒေစိုးမိုးရေး မျိုးစေ့လေးကို စိုက်ပျိုးသွား ဖို့ အဓိက ကျပါတယ်။ ကြည်နိုင်