ဘူတာရုံတစ်ခုတွင် မြို့ပတ်ရထားစီးခရီးသည်အမျိုးသမီးတစ်ဦးကို တွေ့ရစဉ် (ဓာတ်ပုံ-မျိုးထက်ပိုင်)

မြန်မာနိုင်ငံတွင် စီးပွားရေး လုပ်ရကိုင်ရခက်ခဲနေပြီး ပြိုလဲမသွားအောင် မနည်းရုန်းကန်နေရကြောင်း၂၀၁၇ ခုနှစ်ကတည်းက လုပ်ငန်းရှင်များက ပြောဆိုခဲ့ကြ သည်။ လက်ရှိအချိန်တွင်လည်း  မြန်မာ့စီးပွားရေးအနာဂတ်အတွက် မှန်းဆရခက်ပြီး ထိလွယ်ရှလွယ်ဖြစ်နေဆဲ ဖြစ်နေသည်။

လုပ်ငန်းရှင်များအပေါ် မှီခိုနေရသည့် အလုပ်သမားထုမိသားစုများနှင့် ပြည်သူအများစုမှာ စီးပွားရေးအကျပ်အတည်းအောက် ရောက်နေကြပြီး ဝင်ငွေထွက်ငွေမမျှတမှုနှင့် စားဝတ်နေရေးအတွက် လုံး ပန်းနေရသည်ဆိုသည့် အသံများက ပိုပြီး ကျယ်ကျယ်လောင်လောင် ထွက်ပေါ်နေသည်။

“အဓိကက ကုန်ဈေးနှုန်းတွေ တက်တယ်။  ဝင်ငွေက တိုးမလာဘူး။ အဘက်ဘက်က ကုန်ကျစရိတ် တက်နေတယ်။ ဝင်ငွေနဲ့ ထွက်ငွေမမျှတော့ဘူး။ မိသားစုလူကုန်အလုပ် လုပ်နေလို့ ထမင်းနပ်မှန်တာ” ဟု တောင်ဒဂုံစက်မှုဇုန်တွင် အလုပ်လုပ်ကိုင်နေသူတစ်ဦးက ဆိုသည်။

ပြည်နယ်နှင့်တိုင်းဒေသကြီးများတွင် သဘာဝဘေးအန္တရာယ်ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီးနောက်ပိုင်း စိုက်ပျိုးမြေ ပျက်စီးခြင်း၊ စိုက်ပျိုးသီးနှံအထွက်နှုန်းလျော့ကျခြင်း၊ ရေကြီးရေလျှံမှုကြောင့် တံတားများ၊လမ်းများပျက်စီးခြင်းနှင့် လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေး ပြတ်တောက်ခြင်းများကြောင့် ကုန်စည်စီးဆင်းမှု အခက်အခဲဖြစ်ကာ ကုန်ကြမ်းဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်လာခြင်း၊ ပို့ဆောင်ဆက်သွယ်ရေးခက်ခဲသည့်အတွက် သယ်ယူပို့ဆောင် စရိတ်မြင့်တက်ခြင်း၊ ပြည်တွင်းလောင်စာဆီဈေးနှုန်း မြင့်တက်လာသောကြောင့် သယ်ယူပို့ ဆောင် စရိတ်မြင့်တက်ခြင်းစသည့် အကြောင်းရင်းများကြောင့် ဈေးနှုန်း အပြောင်းအလဲများစွာဖြစ်ပေါ်နေ ကြောင်း ဗဟိုစာရင်းအဖွဲ့က ထုတ်ပြန်ထားသည်။

ထို့ပြင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ နှင့်မြန်မာကျပ်ငွေ လဲလှယ်နှုန်းများလည်း လက်ရှိအချိန်တွင်ဖြစ်ပေါ်နေသော နိုင်ငံခြားငွေလဲနှုန်းသည် ယခင်နှစ်အလားတူကာလနှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါက မြင့်တက်လာသကဲ့သို့ ယခင်လနှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါကလည်း သိသိသာသာ မြင့်တက်လာသည်။ ဒေါ်လာဈေးနှုန်း မြင့်တက်လာခြင်းသည် သွင်းကုန်အပေါ်အကျိုးသက် ရောက်မှုများပြီး စားသုံးကုန်စည်ဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်လာမှုကြောင့် စားသုံးသူအပေါ် ထိခိုက်မှုဖြစ်စေသည်။

ရန်ကုန်မြို့ မြစ်ကမ်းနံဘေးတစ်ခုတွင် ရိုးသားစွာ ရှာဖွေလုပ်ကိုင်နေသူများအား တွေ့ရစဉ် (ဓာတ်ပုံ - မျိုးထက်ပိုင်)

မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပထမဆုံးအဖြစ် အနည်းဆုံးလုပ်ခကို ၂၀၁၅ ခုနှစ် သြဂုတ်တွင် တစ်ရက်လျှင် ကျပ်  ၃၆၀၀၊ တစ်လလျှင် ကျပ် ၁၀၈၀၀၀ အဖြစ် အစိုးရက တရားဝင်သတ်မှတ်ခဲ့သည်။

အလားတူ ၂၀၁၈ ခုနှစ် မေတွင် အနည်းဆုံးလုပ်ခကို တစ်ရက်  ကျပ် ၃၆၀၀ မှ ကျပ် ၄၈၀၀ သို့ တိုးမြှင့် သတ်မှတ်ခဲ့သည်။  ယင်းသို့ အနည်းဆုံးလုပ်ခ တိုးမြင့်ခဲ့သော်လည်း ကုန်ဈေးနှုန်းမြှင့်မားလာခြင်း၊ နေထိုင်စားသောက်စရိတ် ကြီးမြင့်လာခြင်းတို့ကြောင့် အခြေခံလူတန်းစား ပြည်သူအများစုမှာ စားဝတ်နေရေး အခက်အခဲများ ဖြစ်ပေါ်လာသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် အနည်းဆုံးလုပ်ခ ကျပ် ၃၆၀၀ သတ်မှတ်ခဲ့သော ၂၀၁၅ ခုနှစ် သြဂုတ်တွင် ဗဟိုဘဏ် ၏ ဒေါ်လာဈေးနှုန်းအရ တစ်ဒေါ်လာလျှင် မြန်မာငွေ ၁၂၆၆ ကျပ်သာ ရှိခဲ့သည်။

၂၀၁၈ ခုနှစ် သြဂုတ်တွင် ဗဟိုဘဏ်၏ဈေးနှုန်းအရ တစ်ဒေါ်လာလျှင် ၁၄၄၂  ကျပ်အထိ မြင့်တက် လာခဲ့သည့်အတွက် သုံးနှစ်အတွင်း မြန်မာငွေတန်ဖိုးမှာ ကျပ်၂၀၀ ဝန်း ကျင်လျော့နည်းလာခဲ့သည်။ ဒေါ်လာဈေး တက်လာမှုကြောင့် ပြည်ပမှ မြန်မာသို့ တင်သွင်းရသည့် ကုန်ပစ္စည်းဈေးနှုန်းများ မြင့်မားလာ လျက်ရှိသည်။

မြန်မာကျပ်ငွေတန်ဖိုး ကျဆင်းနေချိန်တွင် ရရှိသည့်အနည်းဆုံး လုပ်ခလစာတိုးမြှင့်မှုမှာ ပြည်သူလူထုအတွက် အဆင်ပြေသော အနည်းဆုံးလုပ်ခတိုးမြှင့်မှု ဖြစ်မလာဘဲ ပိုမိုကျပ်တည်းလာသည့် လုပ်ခလစာ တိုးမြှင့်မှု ဖြစ်လာသကဲ့သို့ လုပ်ငန်းရှင်များလည်း ဝန်ပိခဲ့သည်။

(Source) စီမံရေးနှင့် ဘဏ္ဍရေးဝန်ကြီးဌာန ဗဟိုစာရင်းအင်းအဖွဲ့

■ ဗဟိုစာရင်းအင်းအဖွဲ့က ထုတ်ပြန်ထားသည့် စားသုံးသူဈေးနှုန်းနှိုင်းယှဉ်ချက်

၂၀၁၈ ခုနှစ် ဇွန်လအတွက် စားသုံးသူ ဈေးဆနှုန်းမှာ ၁၄၁ ဒသမ ၁၃ ဖြစ်ရာ ၂၀၁၇ ခုနှစ် ဇွန်လအခြေအနေ ၁၃၂ ဒသမ ၅၈ နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက ၆ ဒသမ ၄၅ ရာခိုင်နှုန်း မြင့်တက်လာပြီး အုပ်စုအားလုံးတွင် ပါဝင်သည့် ကုန်ပစ္စည်း ဈေးနှုန်းများမှာ ယခင်နှစ်အလားတူ ကာလနှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါက  သိသိသာသာမြင့်တက်လာခဲ့ကြောင်း ဗဟိုစာရင်းအင်းအဖွဲ့မှ  သိရသည်။

ငွေကြေးဖောင်းပွမှုနှုန်းမှာ ၂၀၁၈ ခုနှစ်  ဇွန်လအထိ တစ်နှစ်အတွင်း ပျှမ်းမျှ ၄ ဒသမ ၅၈ ရာခိုင်နှုန်း ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ရာ ၂၀၁၇ ခုနှစ် ဇွန်လအခြေအနေ ၅ ဒသမ ၄၃ ရာခိုင် နှုန်းနှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါက ၀ ဒသမ ၈၅ ရာခိုင်နှုန်း လျော့နည်းနေသည်ကို တွေ့ရသည်။ ထိုသို့ လျော့နည်းနေသော်လည်း ကုန်ဈေးနှုန်းမြင့်တက်မှုများကြောင့် ငွေကြေးဖောင်းပွမှု လျော့နည်းသည်ဆိုသည့်အပေါ် ပြည်သူများ အကျိုးရလဒ်မရှိ ဖြစ်နေသည်ဟု ဆိုရမည်ဖြစ်သည်။

ဆန်(ဧည့်မထ)ဈေးနှုန်းမှာ ယခင်နှစ် ကာလတူထက် ၅ ဒသမ ၇၈ ရာခိုင်နှုန်းမြင့်တက်နေသည်။ မြေပဲဆီဈေး ၆ ဒသမ ၁၈ ရာခိုင်နှုန်း၊ နှမ်းဆီ ၄ ဒသမ ၄၂ ရာခိုင်နှုန်း၊ ဝက်သား ၆ ဒသမ ၅၂ ရာခိုင်နှုန်း၊ အမဲသား ၂ ဒသမ ၀၅ ရာခိုင်နှုန်း၊ ငါးခူ ၆ ဒသမ ၄၆ ရာခိုင်နှုန်း၊ ငါးရံ့ ၅ ဒသမ ၅ ရာခိုင်နှုန်း၊ ငါးမြစ်ချင်း ၀ ဒသမ ၆၅ ရာခိုင်နှုန်း၊ ပုစွန်ခြောက် ၉ ဒသမ ၃၇ ရာခိုင်နှုန်း၊ ငါးရံ့ခြောက် ၇ ဒသမ ၅၇ ရာခိုင်နှုန်းဖြင့် ဈေးနှုန်း အသီးသီးမြင့်တက်လာသည်။

အဝတ်အထည်အုပ်စုတွင် ၂၀၁၈ ခုနှစ် ဇွန်လ၌ ၁၂၀ ဒသမ ၁၄ ရှိပြီး ယခင်နှစ်၏ဈေးဆနှုန်းမှာ ၁၁၆ ဒသမ ၉၀ ဖြစ်သောကြောင့် ၂  ဒသမ ၇၇ ရာခိုင်နှုန်း မြင့်တက်လာသည်။ အမျိုးသမီး၊ အမျိုးသားဝတ် လုံချည်၊ ဂျာကင်၊ တီရှပ်၊ စပို့ရှပ်၊ ဆွယ်တာ၊ သားရေဖိနပ်၊ မိုးကာနှင့် အမျိုးသမီးစက်ချုပ်ခဈေးနှုန်းများလည်း  ယခင်နှစ်ထက် မြင့်တက်ခဲ့သည်။

အိမ်လခနှင့်အိမ်ပြင်ခတွင် ၂၀၁၈ ခုနှစ် ဇွန်လ၌ ယခင်နှစ်ထက် ရှစ်ရာခိုင်နှုန်း မြင့်တက်လာသည်။ အိမ်ငှားခ၊ အိမ်ဆောက်ပစ္စည်းများ၊ ထင်း၊ မီးသွေးဈေးနှုန်းများ၊ အိမ်ပြင် ခ၊ဂက်စ်ဓာတ်ငွေ့၊ ရေခွန်နှင့် ရေဖိုး ဈေးနှုန်းများမှာ ယခင်နှစ်ထက် မြင့်တက်လာခြင်း ဖြစ်သည်။

ကျန်းမာရေးအုပ်စုတွင် ရိုးရိုးဆေးကုသခ၊ အထူးဆေးကုသခ၊ အထွေထွေ ဆေးကုသခ၊ ဆေးရုံ၌ဆေးကုသခ၊ အားဆေး၊ အကိုက်အခဲ ပျောက်ဆေးနှင့်တိုင်းရင်းဆေးဈေးနှုန်းများ ယခင်နှစ်ထက် မြင့်တက်နေသည်။ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးအုပ်စုတွင် ဒီဇယ်ဆီဈေးနှုန်းများမှာ တစ်ဂါလန်လျှင် ယခင်နှစ် ဇွန်လက ၃၂၄၁ ဒသမ ၄၀ ကျပ်ရှိရာမှ ယခုနှစ်တွင် ၄၂၄၄ ဒသမ ၀၅ ကျပ်သို့ မြင့်တက်လာသည်။

အလားတူ ဓာတ်ဆီဈေးနှုန်းမှာလည်း တစ်ဂါလန်လျှင် ၃၄၁၁ ဒသမ ၁၃ ကျပ်ရှိရာမှ ၄၁၉၆ ဒသမ ၆၁ ကျပ်သို့ သိသိသာသာ မြင့်တက်ခဲ့သည်။ ထို့ပြင် မော်တော်ကား၊ မော်တော်ဆိုင်ကယ်၊ စက်ဘီး၊ ဘတ်စ်ကားခ (ခရီးဝေး)၊ (ပြည်တွင်း)၊ အငှားယာဉ်ခ၊ ဆိုက်ကားခနှင့် မော်တော်ယာဉ် ပြုပြင်ထိန်းသိမ်းစရိတ် ဈေးနှုန်းများမှာ ယခင်နှစ်ကထက် မြင့်တက်လာသည်။

ထိုသို့သော အထွေထွေ ဈေးနှုန်းမြင့် တက်မှုများကို ပြည်သူများကသာ ရင်စည်းခံရမည်ဖြစ်သည်။

■ ဈေးကွက်အတွင်းက  ကုန်ဈေးနှုန်း အခြေအနေ

၂၀၁၈ သြဂုတ်လဆန်းပိုင်းမှ စတင်ကာ ဆန်၊ ဆီ၊ အာလူး၊ ကြက်သွန်နီ၊ ကြက်သွန်ဖြူ၊ ကြက်သား၊ ဝက်သား၊ အမဲသား၊ ဆိတ်သား၊ ငါး အမျိုးမျိုးနှင့် ပုစွန်စသည့်အခြေခံ စားသောက်ကုန်ဈေးနှုန်းများမှာ ယခင်လကထက်ဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်လာသည်။

ကုန်ဈေးနှုန်းကြောင့် အိမ်ရှင်မများ အခက်အခဲများဖြစ်ပွားနေသည့် အပြင်ဈေးသည်အများစုမှာလည်း ကုန်ဈေးနှုန်း မြင့်တက်မှုကြောင့် ဈေးရောင်းမကောင်းခြင်း၊ အရောင်းထိုင်းခြင်းများနှင့် ရင်ဆိုင်နေရသည်။

“အရင်လတွေက ကြက်ဥ တစ်လုံးကို ၁၀၀ ကနေ ၁၂၀ လောက်ပဲ ရှိတာကနေ ဒီလကျတော့ ၁၂၀ က နေ၁၇၀ အထိ ဖြစ်လာတယ်။ ဘဲဥကျတော့ အရင်က ၁၀၀ ကနေ ၁၄၀ ပဲရှိတာကနေ ၁၄၀ ကနေ ၂၀၀အထိ  ဈေးတက်လာတယ်။ ဈေးကအမြင့်ဆုံးပဲ။ အခုလိုဈေးတက်လာက ရေကြီးတာကြောင့် ကြက်ခြံတွေ မြုပ်ကုန်တယ်လို့ ပြောတာပဲ။ ကျွန်မတို့ကလည်း ဖောက်သည်တွေကို ဒိုင်က လူတွေပြောသလို ပြန်ပြောရောင်းရတယ်။ ရေကြီးတယ်ဆိုတာ သူတို့လည်းသိနေတာပဲလေ” ဟု သိမ်ကြီး ဈေးရုံဘေး၂၆ လမ်းတွင် ဈေးရောင်းချသူ မမြနီလာက ဆိုသည်။

နှစ်စဉ် အကျပ်အတည်းဖြစ်လာသော ရေဘေးဒဏ်အပေါ် အစိုးရအနေဖြင့် ကြိုတင်စီမံမှုအားနည်းခြင်း ဂယက်များကြောင့် ကုန်ဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်မှုကို ရေကြီးနစ်မြုပ်မှုပြီးသည့်အချိန်တိုင်း ရင်ဆိုင်နေရသကဲ့သို့ ထိုသို့ရေကြီးမှုကြောင့်ပင် ဆက်စပ်ကုန်စည်များ ဈေးနှုန်းမြင့်တက်လာမှုဒဏ်ကိုလည်း နွမ်းပါးသော ပြည်သူများပင် ဆိုးရွားစွာ ဒုက္ခခံနေရသည့် အခြေအနေဖြစ် လာနေသည်။

“ဒီရက်ပိုင်းမှာ ဆိတ်သားဈေးတွေ တက်သွားတယ်။ အရင်လက ဆိတ်သားအသားချည်းပဲ တစ်ပိဿာ ၁၂၀၀၀ ရောင်းတယ်။ အခု က ၂၄၀၀၀၊ ၂၅၀၀၀အထိ ထိုးတက်သွားတယ်။ ရေတွေကြီးတယ်လို့တော့ အကြောင်းပြတာပဲ။ကျွန်တော်တို့ကတော့ တစ်ဆင့်ယူရောင်းတာဆိုတော့ ဈေးတက်ရင်တက်သလို၊ ကျရင်ကျသလိုရောင်းရတာပေါ့။  ဒီထက်သာ ဈေးထပ်တက်မယ်ဆိုရင် ဘယ်သူက စားနိုင်တော့မှာလဲ။ ဈေးတက်လာတော့ ဈေးရောင်းမကောင်းတော့ဘူး။ ၁၀ ယောက် ဈေးလာမေးပြီးမှ နှစ်ယောက်လောက်ပဲဝယ် တယ်။ အရင်ကထက် ထက်ဝက်လောက် ရောင်းအားကျသွားတယ်။ မြန်မာပြည်မှာဖြစ်နေတာက ရေကြီးတာလိုမျိုး အကြောင်းပြချက်ရှိပြီ ဆိုရင် အဲဒီအကြောင်းကိုပြပြီး ကုန်ဈေးနှုန်းက လိုက်တက်တော့တာပဲ။ ပြန်မကျတော့ဘူး။ ဒါက ထုံးစံလိုဖြစ်နေပြီ။ ကျွန်တော်တို့ဈေးသည်တွေကတော့ ဈေးကျလေ ပျော်လေပဲ။ ကုန်ဈေးနှုန်းကျမှ ဈေးသည်တွေက အဝယ်လိုက်တာကိုး။ ဒါမှ များများရောင်းရမှာ” ဟု သိမ်ကြီးဈေးရုံ ဘေးတွင်ဆိတ်သားရောင်းချနေသော ဦးတင်ဝင်းက ပြောကြားသည်။

■ အထွေထွေကျပ်တည်းမှုအောက် ရောက်နေတဲ့ ပြည်သူတွေ

စာမျက်နှာနှင့် ကိန်းဂဏန်းများဖတ်ပြီး အစိုးရသာ စီးပွားရေး တိုးတက်နေသည့် အခြေအနေတွင် ပြည်သူများကို ပြန်ငဲ့ကြည့်ပါက အထွေထွေကျပ်တည်းမှုအောက်သို့ ရောက်ရှိနေသည်ဟု ယူဆမှုများ ရှိလာနေသည်။  စာရွက်ပေါ်မှ ကိန်းဂဏန်းများသည် ပြည်သူလူထုကျပ်တည်းမှုကို ပြေလည်လာအောင် လုပ်ဆောင်နိုင်စွမ်း မရှိသဖြင့် လက်ရှိအစိုးရအနေနှင့် ပြည်သူလူထုကြားမှ ခက်ခဲမှုများကို သိရှိအောင် ကြိုးပမ်းရန်နှင့် ယခုထက် ပြည်သူ့ အသံနားစွင့်နိုင်ရန် လိုအပ်နေသည်။

“အခု ကျွန်မတို့ ဈေးရောင်းရတာ တော်တော်လေးကို အဆင်မပြေဘူး။ ဝယ်သမျှပစ္စည်းတွေက အကုန်ဈေးတက်တယ်။ ဝယ်ရတဲ့ပစ္စည်းက ဈေးတက်လို့ဆိုပြီး ကျွန်မတို့ရဲ့ရောင်းကုန်တွေကို ဈေးမြှင့် ရောင်းဖို့ဆိုတာကလည်း အဆင်မပြေဘူး။ နဂိုကတည်းက ဝင်ငွေထွက်ငွေ မမျှရတဲ့အထဲ စားသောက်ကုန်တစ်ခုကို ဈေးတက်ရောင်းလိုက်ရင် တော်ရုံတန်ရုံလူက လာ မစားကြတော့ဘူး။ အခုဆိုရင် ကျွန်မတစ်ဦးတည်းမဟုတ်ဘူး။ ဈေးသည် တော်တော်များများက အရောင်းတွေ ပါးကုန်ကြပြီ။ တစ်ရက်တစ်ရက်ကို အမြတ်ငွေရဖို့ထက် စားဖို့ ဘယ်လို ရှာမလဲဆိုတာပဲ လုပ်နေရတယ်။ ကုန်ဈေးနှုန်းမြင့်တက်တဲ့  ဒဏ်ကို ကျွန်မတို့လို လက်လုပ်လက်စားတွေက ခါးစည်းခံနေရတယ်။ ကိုယ်တစ် ယောက်တည်းလည်းမဟုတ်ဘူး။ အများဖြစ်နေတာလေ”  ဟု လှိုင်မြို့နယ်တွင် မုန့်ဟင်းခါးရောင်းချနေသူ ဒေါ်တင်ဌေးက ပြောကြားခဲ့သည်။

ပြည်သူ့အသံနားထောင်ရန်ဆိုသည်မှာ အစိုးရအနေနှင့် လုပ်ငန်းရှင်များနှင့် ထိတွေ့ပြီး ယင်းတို့၏ ညည်းတွားသံများကိုသာ နားစွင့်ရန် ဆိုလိုခြင်းမဟုတ်ဘဲ ဝင်ငွေနှင့်လစာ မမျှတသည့်ကြားမှာ ခြိုးခြံ ကျပ်တည်းစွာနေထိုင်နေရသည့် ပြည်သူများနှင့် ပိုမိုထိတွေ့ရန်လိုအပ်နေသည်ကို ဆိုလိုခြင်း ဖြစ်သည်။

“ကုန်ဈေးနှုန်းတက်လာတော့ ခြိုးခြံပြီး စားသောက်ရတာပေါ့။ အာဟာရဖြစ်တဲ့ဟာတွေ မစားရဘူးပေါ့။  ၃၆၀၀ ကနေ ၄၈၀၀ ရပေမယ့် ကုန်ဈေး တက်လာတော့ မထူးပါဘူး။ အရင် ၃၆၀၀ ရတုန်းကထက်တောင် ကုန်ဈေးနှုန်းက တက်သွားသေးတယ်။ လစာတိုးလာတာသာ လူတွေက မြင်ကြတာ တကယ်တော့ ပိုရတာမျိုးမရှိပါဘူး” ဟု လှိုင်သာယာ စက်မှုဇုန်ရှိ အထည်ချုပ်စက်ရုံတစ်ခုတွင် အလုပ်လုပ်ကိုင်နေသော မသီရိဒုံက ပြောကြားသည်။

ထို့ပြင် လက်လုပ်လက်စား လုပ်ကိုင်စားသောက်နေရသည့် မိသားစုများတွင် နေ့စဉ်ထမင်းနပ် မှန်မှန်စားရရေးအတွက်ပင် တစ်နပ်စာ ဆန်ဝယ်ယူစားသောက်မှု များလာကြောင်း ရန်ကုန်မြို့ခံများထံမှ သိရသည်။

“ကျွန်တော့်ဆန်ဆိုင်မှာ အရင်တုန်းက တစ်ပြည်နဲ့ လေးလုံးအထိ ဝယ်စားကြတဲ့သူတွေရှိတယ်။ အခုဆိုရင် တချို့မိသားစုတွေ ဆန်လေးလုံးလောက်တောင် မဝယ်နိုင်တော့ဘဲရှိတဲ့ ပိုက်ဆံလေးနဲ့ ဆန်နှစ်လုံး လာဝယ်တယ်။ ညနေအဖေလုပ်တဲ့ သူအလုပ်က ပြန်လာမှ နောက်ထပ် ဆန်နှစ်လုံးစာလောက် လာဝယ်တာ မျိုး ရှိလာတယ်။ ကျွန်တော်လည်း မြင်ရကြားရ အတော်စိတ်မကောင်း ဖြစ်ရတယ်။ ဆန်ဈေးကလည်း တက် တယ်လေ။ ဈေးတက်မရောင်းလို့လည်း မရဘူး။ ကျွန်တော်ကိုယ်တိုင်လည်း အတက်ဈေးနဲ့ပဲဝယ်ပြီး ရောင်း နေရတာ။ ကျွန်တော်ကိုယ်တိုင်လည်း အရောင်းအဝယ် မကောင်းလို့ မကိုက်ပါဘူး” ဟု သင်္ဃန်းကျွန်းမြို့ နယ်တွင် ဆန်ဆိုင်ဖွင့်လှစ်ရောင်းချနေသူ ကိုကျော်သူက ဆိုသည်။

အခြေခံလူတန်းစားများ ခက်ခဲနေချိန်၌ အခြားတစ်ဖက်တွင် လုပ်ငန်းရှင်များမှာလည်း ယခုနှစ်ပိုင်းအတွင်း စီးပွားရေးလုပ်ရကိုင်ရ ခက်ခဲလာသဖြင့် ဝန်ထမ်းစရိတ်၊ ရုံးစရိတ်၊ အခွန်အခစရိတ်များဖြင့် အလုပ်ရုံ၊ စက်ရုံစရိတ်ကျေရုံအလုပ်လုပ်နေကြရသည်ဟု လုပ်ငန်းရှင် အချို့က ဆိုသည်။

“ရှိနေတဲ့ဝန်ထမ်းကို လစာတိုးမပေးရင်လည်း အလုပ်ကထွက်မယ်။ လစာချည်း တိုးပေးနေရင် လည်း လုပ်ငန်းကရှုံးမယ်။ အဲဒီလို အဖြစ်မခံနိုင်တော့ ဝန်ထမ်းတွေ လျှော့ချရတယ်။ ကျွန်တော်ဆို ဒီနှစ်နှစ်လောက်အတွင်းမှာ ဝန်ထမ်း  ၃၅ ရာခိုင်နှုန်းလောက်အထိ လျှော့ချလိုက်ရတယ်။ ကိုယ့်လုပ်ငန်း မသေသွားဖို့၊ လုပ်ငန်းရပ်ဆိုင်းမသွားဖို့ကို မနည်းတောင့်ခံနေရတဲ့ အခြေအနေဖြစ်နေတယ်”  ဟု လုပ် ငန်းရှင်တစ်ဦးက ဆိုသည်။

ဝင်ငွေဟုဆိုရာတွင် လုပ်မစားရဲသူ အစိုးရဝန်ထမ်းများမှာလည်း ပုံမှန်လစာ၊ ရိုးရိုးကုမ္ပဏီဝန်ထမ်းများမှာလည်း လုပ်ငန်းကျဆင်းမှုကြောင့် အခြားသောဝင်ငွေများ မျှော်လင့်နိုင်မှုမရှိဘဲ ပုံမှန်လစာသာ ရရှိနေသည်။ ထို့ပြင် လက်လုပ်လက်စားများမှာလည်း ပုံမှန်ဝင်ငွေသာ ရှိနေသည်။

မုန့်ဟင်းခါးရောင်းချသူတစ်ဦး အဆိုအရ ယခင်ကတစ်နေ့လျှင် ငါးပိဿာကုန်သည်ဆိုပါက လက်ရှိ တွင် ငါးပိဿာသာ ရောင်းချနေရ ပြီး လုပ်ငန်းတိုးချဲ့ရန် အခြေအနေမပေးသည့်အပြင် မူလက မုန့်ဟင်းခါးငါးပိဿာ ရောင်းချရငွေဖြင့် မိသားစုအတွက် လောက်ငသော်လည်း လက်ရှိအချိန်တွင် ကုန်ဈေး နှုန်းကြီးမြင့်လာမှုများကြောင့် ဝင်ငွေနှင့်ထွက်ငွေ မမျှမတဖြစ်နေသည် ဟု ဖွင့်ဟသည်။

“အခုဟာက ပထမအချက်က မျှော်မှန်းထားတဲ့ နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတွေကလည်း ထင်သလောက် မဝင်ဘူး။ တကယ်လို့ နိုင်ငံခြားရင်း နှီးမြှုပ်နှံမှုတွေများများ ဝင်လာလို့ ရှိရင် အလုပ်အကိုင်အခွင့်အလမ်းတွေရှိမယ်။ အလုပ်တွေများများ ရမယ်ပေါ့နော်။ အခုဟာက အလုပ် အကိုင်အခွင့်အလမ်းတွေလည်း မရှိတော့ နိုင်ငံခြားထွက်ပြီး အလုပ်လုပ်ရမယ့်သဘောပေါ့။ နောက်တစ်ခုက ပို့ကုန်နဲ့ သွင်းကုန်မှာ သွင်းကုန်က အရမ်းများပြီးပို့ကုန်က Export Earning ကနည်းနေတော့ ကုန်သွယ်မှုလိုငွေပြနေတယ်။ အဲတော့ ဘာဖြစ်လဲဆိုတော့ လိုငွေပြနေပြီဆိုရင် အဲဒီလိုတဲ့ငွေက ဘယ်ကရလဲဆိုရင် လိုက်ရှာဝယ်ရတော့ ဒေါ်လာတွေဈေးတက်တယ်။ ဒေါ်လာဈေးတက်တော့ သွင်းတဲ့ပစ္စည်းတွေ ဈေးတက်တယ်။ သွင်းကုန်တွေဈေး တက်ရင် ဥပမာ- ဓာတ်ဆီဈေးတက်တယ်။ ဓာတ်ဆီဈေးတက်ရင် သယ်ယူပို့ဆောင်စရိတ်တက်မယ်။ သယ်ယူပို့ဆောင်ခတွေဈေးတက်ရင် ကုန်ပစ္စည်း ဈေးတွေတက်တယ်။ အဲဒါ အခု ဈေးကဆန်တွေ ဈေးတက် တယ်။ တခြားလူ အများစုစားသုံးတဲ့ စားအုန်းဆီတို့ ဘာတို့လည်း ဈေးတက်တယ်။ အဲဒီတော့ အိမ်ရှင်မတွေ ငြီးတာပေါ့။  သာမန်အားဖြင့် လျှော့စားရင်တော့ ရတာပေါ့။ ခက်တာက မြန်မာက ဆီလည်းတော်တော် ကြိုက် တာ၊ထမင်းကလည်း သိပ်စားတာ။ စားတာက ကမ္ဘာပေါ်မှာ တစ်နှစ်ကို ဆန်အများဆုံးစားတာက မြန်မာလူမျိုးပဲ။ ဒုတိယအများဆုံး စားတာက ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်၊ တတိယအများဆုံး စားတာက ဗီယက်နမ်၊ စတုတ္ထအများဆုံးစားတာက အင်ဒိုနီးရှား၊ အဲဒီတော့ ထမင်းလျှော့စားပါဆို ဘယ်သူက လျှော့စားမှာလဲ။ အဲဒီ တော့ ထမင်းကလည်းလျှော့မစားဘူး၊ ဆီကလည်း လျှော့မစားဘူး၊ ဟင်းသီးဟင်းရွက်ကလည်း လျှော့ စားလို့မရဘူးဆိုတော့  ပိုက်ဆံက မလောက်တော့ဘူး” ဟု စီးပွားရေး ဆောင်းပါးရှင် ဦးအောင်ချိန်ဘွားက ပြောကြားသည်။

ပြည်သူအများစုမှာ နေစရိတ်ကြီးမြင့်မှု စားစရိတ်ကြီးမြင့်မှုတို့ ကြောင့် လုပ်ခလစာနှင့် မလောက်မငဖြစ်နေသည့် အခြေအနေများအပေါ် အစိုးရအနေဖြင့် သိအောင်လုပ်ပြီး အဖြေရှာသင့်သည်ဟု သုံးသပ်ကြသည်။

“အဲဒါတွေဖြစ်ရတဲ့အကြောင်းရင်းက နံပတ်တစ်အချက်က တိုတိုပြောရရင် လုပ်တာတွေမှားတယ်ပေါ့။ ဥပမာ ဘဏ္ဍာနှစ်ကို ပြောင်းလိုက်တယ်။ အခုဆိုရင် အောက်တိုဘာ ၁ ရက်မှ စမှာလေ။ အဲဒါစ ပြောင်းတော့ ဆရာ့ကို မေးကြတယ်။ ဆရာကတော့ ပြောတာပဲ ဒီအချိန်မှာ မလုပ်သင့်ဘူး။သူတို့က နိုင်ငံရေးရှုထောင့်အရ လုပ်တာလေ။ ခြောက်လပိုပြီးအချိန်ရအောင်ပေါ့။ ဒါပေ မဲ့ ဘာဖြစ်လဲဆိုတော့ ကြားကာလ ခြောက်လ၊ ဘဏ္ဍာရေးက မတ် ၃၁ ကကုန်သွားပြီ။ ဒီကြားထဲ ဘဏ္ဍာနှစ် မရှိတဲ့ခြောက်လကြီးမှာ ထပ်ပြီး အသုံးစရိတ်တွေ လွှတ်တော်ကရ သုံးမှန်းခြေငွေစာရင်းရေးဆွဲတာကို  အတည်ပြုရတယ်။ အတည်ပြုတဲ့ဟာကို သုံးလိုက်တာ   စက်တင်ဘာ ၃၀ ဆိုရင် ကုန်တော့မယ်။ အဲဒီလိုသုံးတော့ ကုန်ဈေးနှုန်းကတက်ရတဲ့အထဲ ကျန်းမာရေး၊ လူမှုရေး၊ စီးပွားရေး၊ ပညာရေး၊ အထူးသဖြင့် စစ်စရိတ်ပေါ့ ကာကွယ်ရေးပေါ့၊ အဲဒါတွေ ဖိသုံးတော့ အဲဒါတွေက ပြည်တွင်းလှည့်လည်ငွေထဲရောက်သွားတာ။ ပြည်တွင်း ငွေထဲရောက်လာတော့ ငွေကြေးဖောင်းပွသွား တာပေါ့။ငွေကြေးဖောင်းပွရင် ကုန် ဈေးနှုန်းတက်တာပေါ့။ ကုန်ဈေးနှုန်းတက်ရင် လူအများစု ဒုက္ခရောက် တာပေါ့။ အဓိပ္ပာယ်က ငွေကြေးဖောင်းပွစေတဲ့နည်းတွေချည်း လုပ်နေတယ်။ နိုင်ငံတကာအလယ်မှာ မြန်မာဟာ အဆင်းရဲဆုံးနိုင်ငံက လွတ်အောင်ဆိုရင် Gross National Income အဲဒါတက်လာရင် လွတ်တယ်ဆိုပြီး ဘာလုပ်လဲဆိုတော့ ဝန်ထမ်းလစာတွေတိုးပြတယ်။ အနည်းဆုံး အခကြေးငွေတွေတိုးလိုက်တယ်။ ၃၆၀၀ ကနေ ၄၈၀၀ လုပ်လိုက်တယ်။ ဝန်ထမ်းလစာတွေ နှစ်သိန်း အထက်ဖြစ်ကုန်တယ်။ တစ်ဦးကို ပျှမ်းမျှနှစ်သောင်းတိုးပေးရင်  ဝန်ထမ်းပေါင်း နှစ်သန်းနီးနီးရှိတယ်။ အဲဒါက ဘတ်ဂျက်လိုငွေပြရော။ ဝန်ထမ်း တွေက လခတွေတိုးရလို့ လောက်လား ဆိုတော့မလောက်ဘူး။ ကုန် ဈေးနှုန်းက တက်တာကိုး။ လစာတိုး တိုင်း ကုန်ဈေးနှုန်းကတက်တာပဲ။ ဟိုး ဖဆပလခေတ်၊ မဆလခေတ်၊ စစ်အစိုးရခေတ်၊   ဦးသိန်းစိန် အစိုးရ ခေတ်ကနေ အခုထိ လစာတိုးလိုက်ရင် ကုန်ဈေးနှုန်းကတက်တယ်။ အဲဒါကြောင့် LDC ကနေ လွတ်သွားပြီဆိုပြီး ပျော်နေတာလေ။ ဒါပေမဲ့ အဲဒီဂုဏ်ကလေး တစ်ခုပဲရတယ်။ ကျန်တာက ပြည်တွင်းက လက်လုပ်လက်စားနဲ့ လခစားတွေကျတော့ ဒုက္ခရောက်နေတာပေါ့” ဟု စီးပွားရေး ဆောင်းပါးရှင် ဦးအောင်ချိန်ဘွားက သုံးသပ်သည်။

၂၀၁၅ ခုနှစ် အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲတွင် ပြည်သူလူထု၏ စားဝတ်နေရေး၊ ဘဝလုံခြုံမှုနှင့် ငြိမ်း ချမ်းရေးရရှိလာအောင် စွမ်းဆောင်နိုင်ခြင်းမရှိသည့် USDP အစိုးရကို ပြည်သူများက လက်သန်းဖြင့် ဖြုတ်ချခဲ့သည်။ လက်ရှိအခြေအနေကိုကြည့်ပါက ပြည်သူများအကြား စားဝတ်နေရေးကျပ်တည်းနေပြီး နိုင်ငံ့ အခြေအနေမှာလည်း ဘက်စုံချို့ယွင်း ကျဆင်းလာနေသည်ကို ရှစ်လေးလုံးနိုင်ငံရေးဆွေးနွေးပွဲများ၏ ထုတ်ပြန်ချက်တို့က သက်သေပြနေသည်။

တိုင်းပြည်ဆင်းရဲတွင်းနက်နေခြင်း၊ တရားဥပဒေစိုးမိုးမှုအားနည်းခြင်း၊ သတင်းလွတ်လပ်ခွင့် ကင်းမဲ့ခြင်းများနှင့် အကျင့်ပျက် ခြစားမှုသည်ထင်ရှားသော အခက်အခဲများ ဖြစ်လာသည်ဆိုသော ထုတ်ပြန်ချက်သည် နှစ်နှစ်ကျော် သက်တမ်းရှိလာနေပြီဖြစ်သည့် NLD အစိုးရအတွက် ခေါင်းလောင်းသံ ဖြစ်လာနေသည်။