ပြင်သစ်လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်များက အစီအစဉ်တကျ လူမျိုးခွဲခြားဆက်ဆံတတ်သည်ဆိုသည့် ကာလရှည်ကြာ စွပ်စွဲချက်သံသယများကို တစ်ဖန်အားကောင်းလာစေသည့် ဖြစ်ရပ်တစ်ခု ဇွန် ၂၇ ရက်နံနက်ပိုင်းက ပဲရစ် အနောက်ဘက်ဆင်ခြေဖုံးတစ်ခုတွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ မော်တော်ယာဉ်တားကာ စစ်ဆေးသည့် ရဲအရာရှိက အသက် ၁၇ နှစ်အရွယ်ရှိ နာဟယ်အမ်ဆိုသူ လူငယ်ယာဉ်မောင်းကို အနီးကပ်ပစ်သတ်လိုက်ခြင်းဖြစ်ပြီး သေဆုံးသူက ပြင်သစ်နိုင်ငံသား အယ်လ်ဂျီးရီးယားနွယ်ဖွား ဖြစ်နေသည်။

ထိုဖြစ်ရပ်အပြီး မြို့တော်ပဲရစ်အပါအဝင် ပြင်သစ်နိုင်ငံတစ်ဝန်းရှိ မြို့ကြီးများတွင် ဆန္ဒပြအုံကြွမှုများ ပေါ်ပေါက်လာသဖြင့် အခြေအနေကိုထိန်းရန် ရဲတပ်ဖွဲ့ဝင်ပေါင်း ၄၅,၀၀၀ ကျော် ဖြန့်ကြက်ထားသည်။ လူငယ်ကို ပစ်သတ်ခဲ့သည့် ရဲကိုမူ ဖမ်းဆီးစွဲချက်တင်ထားသည်။

အစိုးရက လေသံပြောင်းလာ

ထိုရဲအရာရှိ၏လုပ်ရပ်ကို ခွင့်လွှတ်နိုင်စရာမရှိသည့်လုပ်ရပ်ဟု ပြင်သစ်သမ္မတ အီမန်နျူယယ်မက်ခရွန်က ရှုတ်ချခဲ့ပြီး မည်သည့်အရာကမှ လူငယ်တစ်ဦး၏သေဆုံးခြင်းကို တရားစေခြင်းမရှိဟု အခင်းဖြစ်ပြီး နောက်တစ် နေ့  ဇွန် ၂၈ ရက်တွင် မီဒီယာကို ပြောသည်။

ထိုနေ့မှာပင် ဝန်ကြီးချုပ် အဲလစ်ဇဘတ်ဘွန်းက အထက်လွှတ်တော်တွင် မိန့်ခွန်းပြောကြားခဲ့ပြီး ရဲတပ်ဖွဲ့၏ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းများနှင့် လုံးဝမညီသည့်လုပ်ရပ်အဖြစ် ထည့်ပြောသွားခဲ့သည်။

ပြင်သစ်အမျိုးသားလွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌ ယယ်လ်ဘရောင်းပစ်ဗတ်ကလည်း သေဆုံးသူ နာဟယ်အမ်ကို ဝမ်းနည်းအမှတ်ရသောအားဖြင့် အမတ်များကို ဖိတ်ကြားကာ လွှတ်တော်တွင် တစ်မိနစ်ကြာငြိမ်သက်မှု ပြုလုပ် ခဲ့သည်။ နာဟယ်သေဆုံးမှုအပေါ် ပြင်သစ်အစိုးရထိပ်ပိုင်းအရာရှိများ၏ လေသံသဘောထားသည် ယခင်က အလားတူဖြစ်ရပ်များတွင် ပြခဲ့သည့် လေယူလေသိမ်းမျိုးနှင့် မတူတော့ပေ။

နာဟယ်ကို ရဲက အနီးကပ်ပစ်ခတ်လိုက်သည်ကို လမ်းသွားလမ်းလာများ ရိုက်ယူထားသည့် ဗီဒီယိုသည် နာဟယ်သေဆုံးပြီး နာရီပိုင်းအကြာတွင် ထွက်ပေါ်လာခဲ့ပြီး ဆိုရှယ်မီဒီယာတွင် တောမီးပမာပျံ့သွားခဲ့သည်။ ဗီ ဒီယိုထဲတွင် ရဲနှစ်ဦးက နာဟယ်၏ ကားဘေးတွင် ရပ်နေသည်ကို မြင်ရသည်။

ပို၍သည်းမခံနိုင်စရာကောင်းသည်က ဗီဒီယိုထဲတွင် ကြားရသည့်အသံဖြစ်သည်။ ရဲတစ်ဦးက “သူ့ကို ပစ်လိုက်”ဟု ပြောခဲ့သည့် အပြင် “မင်းခေါင်းထဲကို ကျည်ဆန်ဝင်သွားမယ်”ဟု ခြိမ်းခြောက်ပြောသံလည်း ပါသည်။

ဆူပူသောင်းကျန်းမှုများ အားလျော့လာသော်လည်း ဆောင်ရွက်ထားရှိပြီးဖြစ်သည့် လုံခြုံရေးစီမံချက်များကို ဆက်လက်ဆောင်ရွက်မည်ဟု ပြင်သစ်ဝန်ကြီးချုပ်က ဇူလိုင် ၃ ရက် သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲတွင် ပြောကြားထားသည်။ ခြောက်ရက်ကြာ အုံကြွမှုများအတွင်း ပဲရစ်ဒေသတွင်း အများပြည်သူ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးကဏ္ဍတွင် ထိခိုက်ဆုံး ရှုံးမှုတန်ဖိုး ယူရိုသန်း ၂၀ ရှိခဲ့သည်။

ဆူပူမှုကို လက်မခံသည့် တန်ပြန်ဆန္ဒပြမှုများ

L’Hay-les-Roses အရပ်တွင် မြို့တော်ဝန်အိမ်ကို မီးလောင်နေသည့်ကားဖြင့် ဝင်တိုက်ခဲ့သဖြင့် မြို့တော်ဝန်၏ဇနီး  ခြေထောက်ကျိုးသွားပြီး သားသမီးငယ်နှစ်ဦးနှင့် ထွက်ပြေးခဲ့ရသည်။ ထိုဖြစ်ရပ်ကို အစိုးရရှေ့နေများက လူသတ်ရန်ကြံစည်မှုအဖြစ် ဖော်ထုတ်စစ်ဆေးလျက်ရှိသည်။

ဇူလိုင် ၃ ရက်တွင် နိုင်ငံတစ်ဝန်းမြို့ တော်ခန်းမများရှေ့တွင် လူစုဝေးမှုများဖြစ်ခဲ့ပြီး မိမိတို့၏ဒေသခံအစိုးရများဘက်မှ အားပေးထောက်ခံကြောင်း  ဆန္ဒဖော်ထုတ်ပြခဲ့သည်။ ဇူလိုင် ၄ ရက်တွင် သမ္မတမက်ခရွန်က မြို့ပေါင်း ၂၂၀ ၏ မြို့တော်ဝန်များနှင့် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။

၂၀၁၇ ခုနှစ်တွင် အသစ်ပြဋ္ဌာန်းမိတ် ဆက်လိုက်သည့် ဥပဒေကယာဉ်ကို တားကာ စစ်ဆေးသည့်အခါ လိုက်နာခဲ့ခြင်း မရှိလျှင် သော်လည်းကောင်း၊ ယာဉ်သွားလမ်းပေါ်တွင် တစ်စုံတစ်ဦးက ဘေးလူများကို အန္တရာယ်ပေးလာနိုင်သည်ဟု ခံစားမိခဲ့လျှင်သော်လည်းကောင်း သေနတ်အသုံးပြု ဖြေရှင်းခွင့်ရှိသည်။

ရိုက်တာသတင်းဌာန၏စုံစမ်းမှုအရ ၂၀၂၂ ခုနှစ်အတွင်း ပြင်သစ်တွင် အလားတူဖြစ်ရပ်များကြောင့် သေဆုံးသူ ၁၃ ဦးရှိခဲ့ပြီး နာဟယ်က ၂၀၂၃ ခုနှစ်အတွင်း တတိယမြောက် သေဆုံးသူဖြစ်သည်။ ၂၀၁၇ ခုနှစ် နောက်ပိုင်း သေဆုံးသူအများစုက လူမည်း သို့မဟုတ် အာရပ်နွယ်ဖွားများဖြစ်ကြသည်။

ကျန်ရစ်သူမိသားစုကလည်း အကြမ်းဖက်မှုကို မလိုလား

ပြီးခဲ့သည့်သီတင်းပတ်အကုန်တွင် နာဟယ်၏ ကျန်ရစ်သူမိသားစုက ဆူပူအကြမ်းဖက်မှုများကို ရပ်ကြရန် လူထုကို မေတ္တာရပ်ခံထားသည်။ နာဟယ်၏အဘွားက မြေးဖြစ်သူ သေဆုံးမှုသည် ဆူပူသူများအတွက် ဗန်းပြ အကြောင်းပြချက်သာ ဖြစ်သည်ဟုဆိုပြီး အများကောင်းကျိုးကို မဖျက်ဆီးကြရန် တောင်းပန်ထားသည်။

နောက်ဆွေမျိုးတစ်ဦးကလည်း နာဟယ်သေဆုံးမှုကြောင့် အဓိကရုဏ်းများဖြစ်လာသည်ကို သူတို့ မလိုလားဟု ထုတ်ဖော်ပြောသည်။ သို့သော်ယာဉ်ကို တားဆီးစစ်ဆေးမှုတွင် သေစေသည်အထိ အင်အားသုံးခြင်းနှင့် ပတ်သက်ပြီး ဥပဒေကို ပြောင်းလဲသင့်ပြီဟု ဆိုသည်။

နောက်ထပ် မကျေနပ်စရာကိစ္စတစ်ခု ရှိနေသေးသည်။ လက်လွန်ခဲ့သူ ရဲအရာရှိ၏ မိသားစုအတွက် GoFundMe Page တွင် အလှူခံနေသည့် ကိစ္စဖြစ်ပြီး ဇူလိုင်  ၃ ရက်တွင် ယူရို ၁ ဒသမ ၁ သန်းကျော်ပင် ရနေပြီ ဖြစ်သည်။

စတင်အလှူကောက်ခံပေးသူက လက်ယာစွန်းဝါဒီ မီဒီယာထုတ်လွှင့်အစီရင်ခံသူတစ်ဦးဖြစ်ပြီး ထိုသို့ကောက်ခံမှုကို နိုင်ငံရေးသမားအချို့က ဝေဖန်နေကြသည်။ သို့သော် GoFundMe Page ပလက်ဖောင်းဘက်ကလည်း ပလက်ဖောင်း၏သတ်မှတ်စည်းကမ်းများကို ချိုးဖောက်သည့်လုပ်ရပ်မဟုတ်ကြောင်း၊ အကြောင်းကား အလှူငွေများက ရဲမိသားစုအတွက်သာ ဖြစ်ပြီး ပြစ်မှုအတွက် အကာအကွယ်အဖြစ် သုံးမည့်ငွေမဟုတ်ကြောင်း ပြင်သစ်သတင်းစာတိုက် Le Parisien ကို ပြော သည်။

နာဟယ်၏မိသားစုအတွက်လည်း ရန်ပုံငွေကောက်ခံမှုတစ်ရပ် နောက်ထပ်ပလက် ဖောင်းတစ်ခုတွင်ပြုလုပ်လျက်ရှိပြီး ဇူလိုင် ၃ ရက်တွင် ယူရို ၂၁၅,၀၀၀ ရရှိထားသည်။

ပြောင်းရွှေ့နေထိုင်မှုပြဿနာ မဟုတ်

ယခုဖြစ်ပွားနေသည့် ပြင်သစ်နိုင်ငံအတွင်း ဆူပူဆန္ဒပြမှုများသည် ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်မှုပြဿနာမဟုတ်ဟု သမ္မတဟောင်း ဖရန်ဆွာအော်လွန်းက ပြင်သစ်ရုပ်သံ LCI နှင့် အင်တာဗျူးတွင် ပြောကြားသွားခဲ့သည်။ ငြိမ်ဝပ်ပိပြားမှု ပြန်လည်ရရှိအောင်လုပ်ဆောင်ရန် အလွန်အရေးကြီးပြီး လူမှုရေးပြဿနာမှ အကြမ်းဖက်ခြင်း ဖြစ်မလာသင့်ဟု ပြောသည်။

“တစ်ခုတည်းသော တရားနည်းလမ်းကျတဲ့နည်းလမ်းက နိုင်ငံစည်းလုံးမှုရှိဖို့ပဲ ဖြစ်တယ်။ နာဟယ်ရဲ့မိသားစုကို အားပေးဖို့အတွက်၊ အမှန်တရားအတွက်၊ အာဏာပိုင်တွေအတွက် နိုင်ငံစည်းလုံးညီညွတ်ဖို့လိုတယ်” ဟု သမ္မတဟောင်းက ပြောကြားသည်။

ဆူပူမှုများအတွင်း ဖောက်ထွင်းခံရသည့်ဆိုင်ခန်းများ၊ လုပ်ငန်းများအတွက် ငွေကြေးအထောက်အပံ့ထုတ်ပေးမည့် အစီအစဉ်ကို သက်ဆိုင်ရာဒေသအာဏာပိုင်များက စတင်ကြေညာနေပြီဖြစ်သည်။ သို့သော်လက်ရှိအခြေအနေများကြောင့် ပြင်သစ်၏ ခရီးသွားလုပ်ငန်းကဏ္ဍအပေါ် ရေရှည်ထိခိုက်မှုများ ဖြစ်လာလိမ့်မည်ကို စိုးရိမ်နေကြသည်။

ပဲရစ်တွင် ဟိုတယ်အခန်း ကြိုတင်မှာယူမှုများထဲမှ ၂၅ ရာခိုင်နှုန်း ရုပ်သိမ်းခံထားရသည်ဟု ခရီးသွားလုပ်ငန်းအရာရှိတစ်ဦးက ခန့်မှန်းပြောကြားကြောင်း ပြင်သစ်မီဒီယာ Le Point က ဖော်ပြခဲ့သည်။

ဆယ်ကျော်သက် နာဟယ်အမ် သေဆုံးမှုသည် လူငယ်များ၏ဒေါသကို တစ်ဖန်လောင်မြိုက်စေခဲ့ပြီး အနာပြဿနာဟောင်းများကို ပြန်လည်ဆန်းသစ်စေခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့်လည်း နာဟယ် သေဆုံးပြီးကတည်းက ဆူပူအုံကြွမှုများကို အလွန်ငယ်ရွယ်သည့် လူငယ်များကသာ ဦးဆောင်လာခဲ့ကြသည်။

Ref: AFP/France 24