မေ ၁၇ ရက်က ကမ္ဘောဒီးယားမြို့တော် ဖနွမ်းပင်အနီး မဲခေါင်မြစ်ကမ်းပါးတွင် တံငါသည်တစ်ဦးနှင့် ၎င်း၏မြေးကို တွေ့ရစဉ် (Photo: AP)

မဲခေါင်မြစ်၏ အကြီးဆုံးဆည် ဆောက်လုပ်ရန် ကမ္ဘောဒီးယားအတွက် တရုတ်က ထောက်ပံ့သည့် စီမံကိန်းသည် လူသန်းနှင့်ချီအား ကျွေးမွေးထားသည့် ငါးဖမ်းလုပ်ငန်းများကို ပျက်စီးစေနိုင်သည့်အပြင် ဆည်များကြောင့် ဆုံးရှုံးမှုအများဆုံးဖြစ်သည့် ရေစုန်တွင်ရှိသော ဗီယက်နမ်နှင့်လည်း တင်းမာမှုများ ပိုမိုဆိုးရွားလာနိုင်သည်ဟု ကမ္ဘောဒီးယား အစိုးရက သုံးနှစ်ကြာ လေ့လာခဲ့သည့် အစီရင်ခံစာတစ်ခုက သတိပေးသည်။

ယင်းလေ့လာမှုကို ဦးစီးခဲ့သည့် အမေရိကန်အခြေစိုက်အဖွဲ့၏ ဝက်ဘ်ဆိုက်တွင် ယခုလ၌ ဖော်ပြထားသည့် ထိုအစီရင်ခံစာတွင် Sambor ဆည်သည် ကမ္ဘောဒီးယားအတွက် အကျိုးအမြတ်ရှိမည့် ပမာဏများသော လျှပ်စစ်ဓာတ်အားကို ထုတ်လုပ်ပေးနိုင်မည်ဖြစ်သော်လည်း မဲခေါင်ဒေသ၏ ငါးဖမ်းလုပ်ငန်းကို ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှုဖြစ်နိုင်ပြီး ဗီယက်နမ်၏ ရန်သူဧကန် ဖြစ်လာမည်ဟု ဖော်ပြခဲ့သည်။

တရုတ်၏ Southern Power Grid ကုမ္ပဏီက စီစဉ်သည့် ယင်းဆည်သည် စတုရန်းကီလိုမီတာ ၆၂၀ (စတုရန်းမိုင်၂၃၉) ရှိသည့် ရေလှောင်ဆည်ဖြစ်ပြီး မဲခေါင်မြစ်တွင် လာအိုက လတ်တလော ဆောက်လုပ်နေသည့် အကြီးဆုံးဆည်ဖြစ်သော Xayaburi ဆည်ထက် ပိုမိုကြီးမားမည်ဟု အစီရင်ခံစာတွင် ဖော်ပြထားသည်။ Xayaburi ဆည်ဆောက်လုပ်မှုကို သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ထိန်းသိမ်းရေးသမားများက နှစ်နှင့်ချီ ပြင်းပြင်းထန်ထန် ကန့်ကွက်ခဲ့ကြသည်။

အစီရင်ခံစာကိုရေးသားသည့် Natural Heritage Institute မှ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်များက ကမ္ဘောဒီးယားအစိုးရထံသို့ ယင်းအစီရင်ခံစာကို ပြီးခဲ့သည့်နှစ်နှောင်းပိုင်းတွင် တင်ပြခဲ့သည်။ ရှိဆဲရေအားလျှပ်စစ်ဆည်များအပြင် ဆိုလာစွမ်းအင် အသုံးပြုမှုကဲ့သို့သော ပိုမိုကောင်းမွန်သည့် အခြားနည်းလမ်းများ ထပ်တိုးရန် လေ့လာနေစဉ်အတွင်း ယင်းစီမံကိန်းကို ရွှေ့ဆိုင်းထားရန် ပညာရှင်များက အကြံပေးခဲ့သည်။

ယင်းဆည်သည် ကမ္ဘောဒီးယားရှိ ဧရာမ Tonle Sap ကန်မှ ငါးများ တစ်နေရာမှ တစ်နေရာသို့ ပြောင်းရွှေ့ကျက်စားမှုကို အဟန့်အတား ဖြစ်စေနိုင်သည်။

“ဆည်နဲ့ ရေလှောင်ကန်တွေက အတားအဆီးတစ်ခုကိုဖြစ်စေပြီး ငါးတွေ ရွှေ့ပြောင်းကျက်စားမှုအတွက် ထိခိုက်ပျက်စီးစေတယ်” ဟု ယင်းအစီရင်ခံစာတွင် ဖော်ပြထားသည်။

စိုးရိမ်ဖွယ်ရာ မျိုးသုဉ်းပျောက်ကွယ်တော့မည့် ဧရာဝတီ လင်းပိုင် ၈၀ ခန့်က ခြောက်သွေ့သည့် ရာသီတွင် ကျက်စားနေသည့် မြစ်နက်ပိုင်း ရေအိုင်များသည် ထိုဆည်ကြောင့် အနည်အနှစ်များ စုပုံပြည့်နှက်လာမှုကြောင့် မျိုးသုဉ်းပျောက်ကွယ်သွားနိုင်ခြေ ရှိသည်ဟု အစီရင်ခံစာတွင် သတိပေးထားသည်။

တရုတ်နှင့် ရင်းနှီးသည့်မဟာမိတ်ဖြစ်ပြီး တရုတ်ထံမှ အကူအညီနှင့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု အများအပြား လက်ခံရရှိထားသည့် ကမ္ဘောဒီးယားအစိုးရက ယင်းအစီရင်ခံစာနှင့် ပတ်သက်ပြီး ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း မှတ်ချက်မပေးခဲ့ပေ။

တရုတ်ပိုင်နက်ရှိ မဲခေါင်မြစ်ဖျားပိုင်းတွင် တရုတ်က ဆောက်လုပ်ထားသည့် ဆည်ခုနစ်ခုသည် အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံများအတွက် ဒုက္ခပေးသည့် အရာတစ်ခုဖြစ်ခဲ့ပြီး ယင်းဆည်ထက်ဝက်ကျော်ကြောင့် ရေစုန်တွင် အနည်အနှစ်မျောပါသည့် ပမာဏကို ကျဆင်းစေခဲ့သည်ဟု သုတေသနပညာရှင်များက ပြောကြားခဲ့သည်။

တရုတ်ဆည်များသည် ၂၀၁၆ ခုနှစ်တွင် အရှေ့တောင်အာရှ မိုးခေါင်မှုကို ပိုမိုဆိုးရွားစေမှုအတွက် အပြစ်တင်ခံခဲ့ရသော်လည်း ဒေသတွင်းရှိနိုင်ငံများက စွမ်းအင်အတွက် ကြီးထွားလာသည့် လိုအပ်ချက်ကို ဖြည့်ဆည်းပေးရန် မဲခေါင်၌ အခြားဆည်များကို ဆောက်လုပ်မည့် စီမံကိန်းများအတွက် တရုတ်ကုမ္ပဏီများကို ဆက်လက်လုပ်ဆောင်ခိုင်းခဲ့သည်။

Ref: AFP