မိုင်ပေါင်း ၁၀၀၀ ကျော် ပိုင်နက်ကို ယူကရိန်းတပ်များက ပြန်လည်သိမ်းယူခဲ့သော အံ့မခန်း တန်ပြန်ထိုးစစ်ကြောင့် ရုရှားကား အခက်တွေ့နေရလေပြီ။

ရုရှားနိုင်ငံ၏ လေးစားလိုက်နာရမှုများလွန်းလေ့ရှိသော နိုင်ငံရေးဆွေးနွေးခန်းများသည်ပင် ဝေဖန်သည့် အသံများကို ပိုမိုနေရာပေးလာသည်။ စစ်ပွဲကို ဆန့်ကျင်သူများက ဖိနင်းပြောဆိုလာကြရာ မြူနီစပယ်ကောင်စီမှ အရာရှိ ၄၀ ခန့်သည် သမ္မတနုတ် ထွက်ရန် တောင်းဆိုသည့် အသနားခံစာ တစ်ရပ်ကို လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ကြပြီး ယခင်က သစ္စာစောင့်သိခဲ့သူများက စစ်အစိုးရ၏ အသုံးမကျမှုများနှင့်ပတ်သက်၍ စတင်ပြောဆိုလာကြသည်။ အထွေထွေမကျေနပ်မှု လက္ခဏာတစ်ရပ်တွင် ရုရှား၏ အကျော် ကြားဆုံး ၂၀ ရာစု ပေါ့ပ်စတား အယ်လာပူဂါချီဗာသည် စစ်ပွဲကိုဆန့်ကျင်သူအဖြစ် ပေါ်ထွက်လာခဲ့သည်။ ခြောက်လကြာ ဘုံသဘောတူညီမှုများ စတင်ကွဲအက်လာခဲ့လေပြီ။

ထိုသဘောတူညီမှုသည် ထင်သလောက် ခိုင်မာပုံမရပေ။ အနောက်တိုင်းမှ လေ့လာသူအများအပြားက ရုရှားအစိုးရကို ကျစ်လစ်ခိုင်မာသော အဖွဲ့အစည်းကြီးအဖြစ် ရှုမြင်လေ့ရှိကြသော်လည်း လက်တွေ့၌ ပိုမိုရှုပ်ထွေးနေသည်။ စစ်ပွဲသည် အတိုက် အခံလုပ်မှုအတိုင်းအတာကို သိသာထင်ရှားစွာ လျှော့ချခဲ့သော်လည်း ၎င်းတို့၏ အသံများကို ကြားရအောင်လုပ်နိုင်သည့် လွှမ်းမိုးကြီးစိုးထားသည့် အီလစ်များအတွင်း ပြိုင်ဆိုင်နေကြသော အိုင်ဒီယိုလိုဂျီဂိုဏ်းပေါင်းများစွာ ရှိပါသေးသည်။ ဥပမာအားဖြင့် နိုင်ငံ ပိုင်ဘဏ္ဍာရေးအင်စတီကျူးရှင်းများအပေါ်သာ အများဆုံးအာရုံစိုက်သည့် ‘စနစ်ကျသော လစ်ဘရယ်များ’ဟု ခေါ်ဆိုသည့် အုပ်စုနှင့် နိုင်ငံရေးသြဇာရှိသည့် လူနည်းစုတို့ အကြားတွင် ရုရှားစီးပွားရေးအပေါ် စစ်ပွဲ၏အကျိုးဆက်များနှင့်ပတ်သက်၍ စိုးရိမ်ပူပန်မှုများကို ဖော်ပြခဲ့ကြသည်။ သို့သော် ယူကရိန်းတွင် အစိုးရ၏ အောင်ပွဲမရမှုကြောင့် အတင့်ရဲလာသည့် အခြားအုပ်စုတစ်စုရှိ သေးပြီး ၎င်းတို့က စစ်အစိုးရကို ပိုမိုဖိအားပေးလျက်ရှိသည်။

ယင်းကို ‘စစ်ပွဲ၏ပါတီ’ဟု ခေါ်ဆိုလိုက် ကြပါစို့။ လုံခြုံရေးအေဂျင်စီများ၊ ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနနှင့် ထုတ်ပြန်ဖော်ပြပေးသော မီဒီယာများနှင့် နိုင်ငံရေးပုဂ္ဂိုလ်များဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသည့် ၎င်းပါတီသည် အစွန်းရောက် အမျိုးသားရေးဝါဒီဂေဟစနစ်တစ်ခုလုံးကို လွှမ်းခြုံထားရာ ၎င်း၏ အဖွဲ့ဝင်များသည် ယူကရိန်းစစ်ပွဲကို ကရင်မလင်၏ ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းမှုအပေါ် စဉ်ဆက်မပြတ်ဝေဖန်မှုများတိုး၍ ပြုလုပ်လာသည်။ သြဇာကြီးမားပြီး ကောင်းစွာနေရာယူထားကာ အိုင်ဒီယိုလိုဂျီအရ သန္နိဋ္ဌာန်ချပြီးဖြစ်သောကြောင့် ၎င်းတို့သည် ပိုမိုပြင်းထန်သောစစ်ပွဲကို လိုချင်ကြသည်။ ဗုဒ္ဓဟူးနေ့က မစ္စတာပူတင်၏ မိန့်ခွန်းက ဆုံးဖြတ်ချက်များချမှတ်ခဲ့ရာ ယင်းတွင် အကြမ်းဖျင်းအားဖြင့် တပ်ဖွဲ့ဝင် ၃၀၀,၀၀၀ ခေါ်ယူမည်ဟု ၎င်းက ကြေညာခဲ့ခြင်း၊ ယူကရိန်းမှ သိမ်းပိုက်ထားသော ဒေသလေးခုတွင် ရုရှားနှင့်ပူးပေါင်းရေးအတွက် ဆန္ဒခံယူပွဲများကျင်းပရန် ထောက်ခံအားပေးခဲ့ခြင်းနှင့် နျူကလီးယား ခြိမ်းခြောက်မှုကို ထပ်ခါတလဲလဲ ပြုလုပ်ခြင်းတို့က ၎င်းတို့ အနေဖြင့် ၎င်းတို့၏ လမ်းကြောင်း‌ကို ရယူ နေပုံရကြောင်း ပြသနေသည်။

ရုရှားစစ်တပ်သည် ကိယက်ဗ်ကို အောင်နိုင်ကာ ဇယ်လန်းစကီးအစိုးရကို ဖြုတ်ချနိုင်ခြင်းမရှိကြောင်း ရှင်းလင်းသိသာလာသည့် ဧပြီလကတည်းက စစ်ပွဲ၏ပါတီသည် အလွန်အသံထွက်လာခဲ့သည်။ ဒွန် ဘတ်ဒေသကို သိမ်းပိုက်ပြီး လုံခြုံသည့် ကုန်းတွင်းစင်္ကြံတစ်ခုကို ခရိုင်းမီးယားသို့ သွတ် သွင်းရေးဟူသည့် မော်စကို၏ ပို၍ သင့်လျော်သောပန်းတိုင်မှာ ၎င်းတို့အတွက် သည်းမခံနိုင်သော လျှော့ချမှုတစ်ခု ဖြစ်ပုံရသည်။ တစ်လျှောက်လုံးတွင် ရုရှား၏ သိမ်းငှက်များသည် မျှော်လင့်မထားသော အသံထွက်ဘုတ်အဖွဲ့ထံမှ အကျိုးအမြတ်ရခဲ့ကြသည် - တယ်လီဂရမ်ချန်နယ်အများ အပြားအနက် အချို့သည် ရုရှားစစ်တပ်နှင့် ချိတ်ဆက်ထားသော စစ်သတင်းထောက်များက လုပ်ကိုင်လည်ပတ်နေခြင်းဖြစ်ပြီး ဖော်လိုဝါတစ်သန်းအထိ ရှိသည်။ စဉ်ဆက်မပြတ် မှတ်ချက်ပေးသည့် လမ်းကြောင်းတစ်ရပ်အတွင်း ယင်းချန်နယ်များသည် အစိုးရ၏ မပြတ်သားမှုကို ဝေဖန်ပြီး ယူကရိန်းအပေါ် အပြည့်အဝအောင်နိုင်ရန်နှင့် ရုရှားလူထုကို အစုလိုက်အပြုံလိုက် ရွှေ့ပြောင်းစေရန် တောင်းဆိုကြသည်။

နွေရာသီတစ်လျှောက်လုံး ဝေဖန်မှုသည် စစ်အစိုးရအတွက် ထိန်းသိမ်းကိုင် တွယ်နိုင်သည့် အဆင့်၌ ရှိခဲ့သည်။ သို့သော် ရုရှား၏ ထင်ရှားကျော်ကြားသော နယ်ချဲ့ဝါ ဒီအိုင်ဒီယိုလိုဂျီပညာရှင်တစ်ဦးဖြစ်သော အလက်ဇန်းဒါး ဒူဂျင်၏ သမီး ဒါယာဒူဂျင်နာ မော်စကိုတွင် လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်ခံရသည့် သြဂုတ်လတွင် အခြေအနေများ ပြောင်းလဲစပြုလာသည်။ တိုက်ခိုက်မှုကို ကြိုးကိုင်သူနှင့် ကျူးလွန်သူများကိုလည်းကောင်း၊ ရည်ရွယ်ချက်ကိုလည်းကောင်း မသိရသေးပေ။ သို့သော် အကျိုးသက်ရောက်မှုကမူ ရှင်းပါသည်။ ပဋိပက္ခများကို မြို့တော်၏ အထူးခြားဆုံး ရပ်ကွက်များထဲမှ တစ်ခုသို့ သယ်ဆောင် လာခြင်းဖြင့် လူသတ်မှုက စစ်ပွဲအတွက် အားထုတ်မှုနှင့်ပတ်သက်၍ သိမ်းငှက်တို့၏ မှုန်ဝါးဝါးအမြင်ကို အတည်ပြုခဲ့သည်။ မစ္စဒူဂျင်နာ ကွယ်လွန်ပြီးကတည်းက စစ်ပွဲ၏ပါတီသည် သူ၏ “အာဇာနည်ဖြစ်မှု” ကို အသုံးပြုပြီး စစ်ပွဲကို အတိုင်းအတာအပြည့်ဖြင့် ဆင်နွှဲရန် သေရေးရှင်းရေးသမျှ အရေးကြီးသောအသံဖြင့် အသစ်ထပ်မံတောင်းဆိုလာသည်။

မကြာသေးမီ ရက်သတ္တပတ်များအတွင်း စစ်တပ်၏ ပြောင်းပြန်ပြောင်းလဲမှုက ၎င်းတို့၏ လက်ဝယ် ရောက်ရှိလာခဲ့သည်။ နာမည်ဆိုးဖြင့်ကျော်ကြားသော ချေချင်းညာပြည်နယ် အကြီးအကဲ ရမ်ဇန်ကက်ရော့ဗ်က တစ်ဦးလျှင် အနည်းဆုံး အရပ်သား ၁,၀၀၀ စီ တပ်သားသစ်အဖြစ် စုဆောင်းပေးရန် ဒေသတွင်း အီလစ်များကို ဖိတ်ခေါ်ကာ တောင်းဆိုခဲ့သည်။ စုစုပေါင်း တပ်ဖွဲ့ဝင်သစ် ၈၅,၀၀၀ ရရှိရန်ဖြစ်သည်။ လက်ယာယိမ်း အမျိုးသားရေးဝါဒီများ၏ အဓိကကျသော ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးဖြစ်သည့် ကွန်မြူနစ်ပါတီ ခေါင်းဆောင် ဂျန်နာဒီဇူဂါနော့ဗ်က “အင်အားနှင့် ရင်းမြစ်များကို အမြင့်ဆုံး စုဆောင်းရန်”နှင့် ပဋိပက္ခကို “အထူးစစ်ဆင်ရေး” မဟုတ်ဘဲ စစ်ပွဲတစ်ရပ်အဖြစ် ရည်ညွှန်းရန် ကရင်မလင်ကို တောင်းဆိုခဲ့သည်။ ၎င်းအ Wagner Groupဟု ခေါ်သော လျှို့ ဝှက်သိုသိပ်သည့် ကြေးစားတပ်ဖွဲ့ကို လက်တွေ့ဦးဆောင်နေသူ ယဲ့ဗ်ဂျင်နီ ပရီဂိုဇင်က ရှေ့တန်းသို့ စေလွှတ်ရန် အကျဉ်းသားများကို စုဆောင်းလျက်ရှိသည်။

၎င်းတို့၏ ဝေဖန်မှုမှုများက ရှင်းလင်းထင်ရှားလာခဲ့ပြီဖြစ်သည်။ ‘စစ်မှုမထမ်း မနေရ ဥပဒေ’ကို ရပ်တန့်ထားရစဉ်အတွင်း မစ္စတာပူတင်၏ “စစ်မှုထမ်းရန် တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း စည်းရုံးခြင်း”မှနေ၍ တပ်ဖွဲ့ဝင် ၃၀၀,၀၀၀ ခန့်ကို ထည့်သွင်းနိုင်ခြင်းက စစ်ပွဲ၏ပါတီအတွက် အဓိက ခွန်အားတစ်ခု ဖြစ်သည်။ အလားတူပင်၊ ယူကရိန်းထံမှ သိမ်းပိုက်ထားသည့် နယ်မြေများဖြစ်သော အရှေ့ဘက်ရှိ ဒိုးနက်နှင့် လူဟန့် ၊ တောင်ဘက်ရှိ ခါဆန်နှင့် ဇာပိုရီကာတို့တွင် လူထုဆန္ဒခံယူပွဲများ ကျင်းပရန် အစီအစဉ်များသည်လည်း သမ္မတအပေါ် ခက်ထန်စွာ ဝေဖန်နေသူများအကြိုက်အတိုင်း ပဋိပက္ခ၏ စည်းမျဉ်းများကို ပြန်လည်ရေးဆွဲရန် ဒီဇိုင်းထုတ်ထားခြင်းပင်ဖြစ်သည်။ မစ္စတာပူတင် အနေဖြင့် ပြည်တွင်းတွင် အရှိန်မြှင့်တင်လာနိုင်မှုက ဖိနှိပ်မှုများအဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲသွားနိုင်သည့် အရိပ်အယောင်များလည်း ရှိနေသည်။

ဥပမာအားဖြင့် အစိုးရအဖွဲ့သည် ကျောင်းသားလေးများအတွက် အယူဝါဒ သွတ်သွင်းရေးပို့ချမှုကို မြှင့်တင်နေပြီး အနုပညာတွင် သရုပ်ပျက်သည်ဟု ယူဆသည့် အကြောင်းအရာများအပေါ် ကန့်သတ်ချက် အသစ်များပြုလုပ်ထားသည်။ လုံခြုံရေးဝန်ဆောင်မှုဋ္ဌာနများအနေဖြင့် မည်သည့်ဆန့်ကျင်မှုပုံစံမျိုးကိုမဆို ဖမ်းဆီးကာ ထောင်ချခြင်းများပြုလုပ်ရန် သဘောထားကွဲလွဲသူ များကို အတိအကျရှာဖွေဖော်ထုတ်လျက်ရှိသည်။ တက္ကသိုလ်များတွင် ကျောင်းသားများ နှင့် ပါမောက္ခများသည် ၎င်းတို့နှင့်အဆင့်တူ အနောက်တိုင်းသားများနှင့် အဆက်အသွယ်ဖြတ်ရန် ဖိအားပေးခံနေရသည်။ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်ဖြစ်နေနှင့်ပြီးဖြစ်သည့် ယင်းအားထုတ်မှုများကို ပို၍ ခိုင်မာစွာ ဆက်လက်လုပ်ဆောင်လာနိုင်ပြီး နောက်ထပ်ရုရှား နိုင်ငံသားများစွာကို ပိုက်ကွန်ထဲသို့ ဆွဲခေါ်သွားနိုင်သည်။

ထိုသို့သော ချဉ်းကပ်ပုံမျိုးသည်ကား အန္တရာယ်မကင်းလှပါ။ နိုင်ငံသားများအကြားတွင် စစ်ပွဲအပေါ် စိတ်ဝင်စားမှုနှင့် နိုင်ငံတော်အလံအောက် စုစည်းမှုတို့ လျော့နည်းလာစေသည်။ ပိုမိုပြင်းထန်သော ဖိနှိပ်မှုများက ‘စစ်ပွဲသည် လူ့အသက်များကို ဆုံးရှုံးစေသည်’ဟူသော စိတ်ကိုထိခိုက်စေသည့် ခံစားချက်တစ်ရပ်နှင့် ယှဉ်တွဲလိုက်သည့်အခါ နောက်ထပ်နိုင်ငံသားများအား စစ်မှုထမ်းရန် ဆွဲဆောင်နိုင်မှုက ပြောင်းပြန်လန်ကာ လုံးလုံးလျားလျား ရပ်တန့်သွားနိုင်သည်။ ငယ်ရွယ်၍ ပညာတတ်သော ရုရှားနိုင်ငံသားများ နိုင်ငံကို စွန့်ခွာသွားမှုအရေအတွက် သည်လည်း ရှိရင်းစွဲထက် အကြီးအကျယ် ပိုမိုများပြားလာနိုင်သည်။

လွှမ်းမိုးကြီးစိုးသော အီလစ်အလွှာရှိ သဘောထားတင်းမာသူများက ပြည်ပတွင်စစ်ရေးအောင်မြင်မှုကို အစားထိုးမှုတစ်ရပ်အဖြစ် ပြည်တွင်းဖိနှိပ်မှုပြုလုပ်ခြင်းအား လက်ခံလိမ့်မည်ဟူ၍လည်းကောင်း သို့မဟုတ် တပ်ဖွဲ့ဝင်သစ်များ ဝင်ရောက်လာမှုက စစ်မြေပြင်၌ လှုပ်ရှားမှုများကို ကြီးကြီးမားမား ပြောင်းလဲစေမည်ဟူ၍လည်းကောင်း အာမခံချက် မရှိပါ။ အလွန်အကျွံ အသုံးပြုခံထားရပြီး ပင်ပန်းနွမ်းနယ်နေသည့် စစ်တပ်နှင့်အတူ မစ္စတာပူတင်အနေဖြင့် အနည်းဆုံး တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း အောင်ပွဲအဖြစ် ဘောင်ခတ်ပြနိုင်သော စစ်ရေးရလဒ်ကို ထုတ်ပေးနိုင်ရန် ဆက်လက်၍ နည်းလမ်းရှာ ဖွေရပေဦးမည်။ ယင်းသည် ရုရှားနိုင်ငံ၏ အဓိက ကျောထောက်နောက်ခံများဖြစ်သည့် တရုတ်နှင့် အိန္ဒိယတို့က စိုးရိမ်ပူပန်နေပြီဖြစ်ကြောင်း အသံစထွက်လာသည်ကိုလည်း ဘာမျှ မတတ်နိုင်ပေ။

ထိုသို့သော အခက်အခဲများကြားမှာပင် ဆယ်စုနှစ်နှစ်ခုကြာ အုပ်စိုးခဲ့သော စစ်အစိုးရတစ်ရပ်ကို ပြိုလဲမည်ဟု ဟောကိန်းထုတ်ခြင်းသည်လည်း အမှားတစ်ခုပင် ဖြစ်သည်။ သို့သော် မစ္စတာပူတင်သည်လည်း အခြားခေါင်းဆောင်များကဲ့သို့ပင် သူ၏အုပ်စိုးမှုကို သေချာစေရန် တရားဝင်မှုအပေါ် တည်မှီနေရသည်သာ။ လာမည့် ရက်သတ္တပတ်များနှင့် လများအတွင်း သူ၏ ခြေထောက်များအောက်ရှိ မြေပြင်က စတင် ပြောင်းလဲနေသည်ကို သူ့အနေဖြင့် တွေ့ရှိ ကောင်းတွေ့ရှိသွားနိုင်ပါ၏။

Ref : The New York Times