တီကျစ်ကျောက်မီးသွေးသုံး ရေနွေးငွေ့ဓာတ်အားပေးစက်ရုံကို တွေ့ရစဉ်
ရှမ်းပြည်နယ်တောင်ပိုင်း ပအိုဝ်းကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသ ပင်လောင်းမြို့နယ် တီကျစ်ဒေသတွင် တူးဖော်နေသော ကျောက်မီးသွေးမိုင်းတွင်းနှင့် စက်ရုံတို့သည် နိုင်ငံတကာ သတ်မှတ်ထားသော စံချိန်စံနှုန်းများနှင့် လုံးဝကိုက်ညီခြင်းမရှိဘဲ ကျန်းမာရေးအတွက် ဆိုးရွားစွာ ထိခိုက်နိုင်သဖြင့် များစွာစိုးရိမ်စရာ ဖြစ်နေကြောင်း နိုင်ငံတကာပညာရှင်များ၏ လေ့လာဆန်းစစ်ချက်အရ သိရှိရကြောင်း သတင်းရရှိသည်။
နိုင်ငံတကာပညာရှင်နှစ်ဦး ပြောကြားချက်အရ တီကျစ်ဒေသသည် အဆိပ်သင့်ဒေသဖြစ်နေပြီး နိုင်ငံတကာ သတ်မှတ်ထားသော စံချိန်စံနှုန်းထက် များစွာကျော်လွန် ရောက်ရှိနေသဖြင့် အင်မတန် စိုးရိမ်ဖွယ်ရှိကြောင်း ပြောခဲ့သည်။ ဥပမာအားဖြင့် တရုတ်နိုင်ငံ ဘေဂျင်းတွင် အခြားလေထုသန့်စင်သော နေရာထက် ငါးနှစ်စောသေနိုင်ကြောင်း၊ တီကျစ်တွင်လည်း ထိုနည်းတူ သက်တမ်းထိခိုက်မှု သေချာပေါက်ရှိနိုင်ကြောင်း၊ လေထုပညာရှင်က ဆိုသည်။
“နိုင်ငံတကာ ဥပဒေ လုပ်ထုံးလုပ်နည်းအရ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ရဲ့ လမ်းညွှန်ချက်တွေ ရှိပါတယ်။ တစ်ကမ္ဘာလုံးမှာရှိတဲ့ အစိုးရတွေ၊ အဖွဲ့အစည်းတွေ လိုက်နာအောင် လုပ်ရပါတယ်။ အခု တီကျစ်မှာ ဖြစ်နေတာတွေက ကမ္ဘာ့ထုတ်ပြန် လမ်းညွှန်ချက်တွေနဲ့လည်းကောင်း၊ နိုင်ငံက ထုတ်ပြန်ထားတဲ့ လမ်းညွှန်ချက်တွေနဲ့သော်လည်းကောင်း ဘာနဲ့မှမကိုက်ညီပါဘူး။ ဒါက လေထုပဲ ရှိသေးတယ်။ ရေထုကလည်း ရှိသေးတယ်။ တစ်ကမ္ဘာလုံးမှာတော့ အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ရောဂါတွေနဲ့ သက်ဆိုင်ရာ အရည်အသွေးတွေကို ဆန်းစစ်လေ့လာချက်တွေကို ပုံမှန်တိုင်းတာပြီးတော့ ထုတ်ပြန်တာတွေ ရှိပါတယ်။ ပုံမှန်လုပ်နေတော့ ဘာကြောင့် ဘယ်လိုဖြစ်တယ်ဆိုတာ သိတယ်။ မြန်မာပြည်မှာတော့ ဘယ်သူမှလည်း မလုပ်ဘူး ထုတ်လဲမပြန်ဘူး။ မသိတော့ဘူး။ ချွတ်ချော်နေတာပေါ့” ဟု လေထုပညာရှင် Mr.Lauri Myllyvirta (Green Peace) က ပြောကြားသည်။
“ဥပမာတစ်ခု အမေရိကန်မှာလည်း ကျောက်မီးသွေးပြာတွေကို သိမ်းထားတဲ့ နေရာတစ်ခု ရှိတယ်။ ကင်စတန်တယ်နစီမှာ ရှိတယ်။ စနစ်တကျ သိမ်းထားတာ ကံဆိုးချင်တော့ ရေကာတာကျိုးကျတော့ ကျောက်မီးသွေးပြာတွေကို ဆေးချသလို ဖြစ်သွားတယ်။ ၂၀၀၉ မှာဖြစ်ခဲ့တာ၊ အဲဒီဒေသမှာ လူ ၃၀ ကင်ဆာနဲ့ လက်ရှိ ခံစားနေရတယ်။ သေချာပေါက် ပြာကနေ ထွက်လာတာ၊ အမေရိကန်မှာ ဖြစ်သွားသလိုပဲ တီကျစ်မှာဖြစ်နေတာက ရေကာတာ ပေါက်စရာမလိုဘဲ ပျံ့နှံ့နေတာ တူတူလောက်ရှိတယ်။ သောက်တဲ့ရေတွေ အစားအသောက်တွေ နွားနို့တွေကလည်း ကင်ဆာရောဂါတွေကို ဖြစ်စေပါတယ်” ဟု ရေထုပညာရှင် Mr.Paul Winn (Water Keppert Alliance) က ပြောကြားသည်။
အဆိုပါ တီကျစ်ဒေသတွင် လေ့လာတွေ့ရှိခဲ့သော လေထုနှင့်ရေထု ဆန်းစစ်ချက် အသေးစိတ်အစီရင်ခံစာကို သက်ဆိုင်ရာပြည်နယ်နှင့် ပြည်ထောင်စုအစိုးရထံ တင်ပြသွားမည်ဖြစ်ကြောင်း MATA အဖွဲ့မှ ဆိုသည်။
“တီကျစ်လျှပ်စစ်ဓာတ်အားပေးစက်ရုံဟာ တော်တော်ကို စိုးရိမ်စရာကောင်းနေတယ်။ ဒါကို MATA ကနေ မတ်လမှာ ရေ၊ မြေ၊ လေထုတွေကို တိုင်းတာမှုတွေလုပ်တယ်။ သုတေသနလုပ်ထားတာတွေမှာ တော်တော်လေးကို စိုးရိမ်စရာကောင်းနေတာ တွေ့ရတယ်။ လေထုဆိုရင်လည်း ကမ္ဘာ့အဆင့် သတ်မှတ်ချက်ထက် ပိုမိုမြင့်တက်နေပြီးတော့ အဲဒီဒေသမှာ ဖြစ်နိုင်ခြေအမြင့်ဆုံး၊ အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ရောဂါတွေ အများဆုံး ဖြစ်နိုင်ခြေရှိတာ တွေ့ရတယ်။ ပညာရှင်တွေ သုံးသပ်ပြထားတာရှိတယ်။ လေထုသန့်စင်ဖို့က စက်ရုံကို ရပ်လိုက်လို့ရတယ်။ ရေညစ်ညမ်းမှု အဆိပ်သင့်နေတဲ့ ကိစ္စတွေကို ပြန်လည်ချေဖျက်ဖို့ဆိုတာ အချိန်ကာလ အများကြီးယူရမယ်။ နှစ်တစ်ရာကျော်လောက်ကြာမယ်။ စက်ရုံကြောင့် ဖြစ်နေတာလား၊ နဂိုကတည်းက ဖြစ်နေတာလားဆိုတာ စက်ရုံ ပြန်လည်ပိတ်သိမ်းပြီးမှပဲ ဆန်းစစ်လို့ရမယ်။ အမှန်တကယ် ရေအရင်းအမြစ်တွေကို ညစ်ညမ်းစေတာ ကျောက်မီးသွေးကို မီးရှို့လို့ ထွက်လာတဲ့ပြာတွေကို စနစ်တကျ မစွန့်ပစ်ခဲ့လို့ ကိစ္စပဲ။ အဲဒါအဓိက ဖြစ်နေတယ်။ ကျွန်တော်တို့ ၁၃ နေရာ ကောက်ယူတာ ၁၂ နေရာမှာ အဆိုးရွားဆုံး ဖြစ်နေတယ်။ တီကျစ်မှာ လူထုအတွက် စိုးရိမ်စရာ အကောင်းဆုံးဖြစ်နေတာ ပြောပြတာပါ” ဟု MATA အဖွဲ့မှ ကိုမိုးက ပြောကြားသည်။
အဆိုပါ အစီရင်ခံစာတွင် ကျောက်မီးသွေးလောင်စာဖြင့် လည်ပတ်နေသည့် လျှပ်စစ်ဓါတ်အားထုတ်လုပ်သည့် စက်ရုံများသည် လေထုညစ်ညမ်းစေသည့် ပစ္စည်းများဖြစ်သော ဆာလဖာဒိုင်အောက်ဆိုဒ် (SO2) နိုက်ထရိုဂျင်အောက်ဆိုက်များ (NOx) အဆိပ်ပါဝင်မှု အတက်အကျရှိသည့် အော်ဂင်းနစ်ဒြပ်ပေါင်းများ (VOCs)၊ ပြဒါး(မာကျူရီ) နှင့် Patriculate Matter (PM) ကဲ့သို့သော သတ္တုများ ပါဝင်နေကြောင်း သိရသည်။
ထို့ပြင် ရေထုတွင်လည်း အာဆင်းနစ်၊ Arsenic၊ ကက်ဒမီယမ် Cadmium၊ နီကယ် Nickel၊ ဆယ်လနီယမ် Selenium စသည့် ဓာတ်ပစ္စည်းများ ပါဝင်မှုများပြားနေသဖြင့် သေချာပေါက် ရောဂါဖြစ်ပွားနိုင်ကြောင်း၊ ထိုအဆိပ်သင့်နေသော ရေထုများကို ဒေသခံများကလည်း သောက်သုံးနေခြင်းမှာများစွာ အန္တရာယ်ကြီးမားသဖြင့် သက်ဆိုင်ရာအစိုးရအနေဖြင့် သန့်ရှင်းသောရေသန့်ရရှိစေရေးကို အမြန်ဆုံး ဆောင်ရွက်ပေးသင့်ကြောင်း ပညာရှင်များက ထောက်ပြကြသည်။
