မွန်ပြည်နယ်အတွင်းရှိ ဟိုတယ်များ၌ အရပ်ဘက် လူမှုအဖွဲ့အစည်းများက အလုပ်ရုံ ဆွေးနွေးပွဲများ ပြုလုပ်လျှင် ခွင့်ပြုချက် တောင်းခံရမည်ဆိုသည့် ညွှန်ကြားချက်နှင့် ပတ်သက်၍ အရပ်ဘက် လူမှုအဖွဲ့အစည်းများက ဝေဖန်မှုများ ရှိနေသည်။
“ကျွန်တော်တို့အမြင် ပြောရရင် ဘောင်တစ်ခုကို ဆွဲချုံ့လိုက်တဲ့သဘော ဖြစ်သွားတယ်။ အရပ်ဘက် အဖွဲ့အစည်းတွေ အနေနဲ့ကတော့ လွတ်လွတ်လပ်လပ်နဲ့ ဥပဒေနဲ့အညီပေါ့ဗျာ။ ဆောင်ရွက်နေကြတဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေပဲလေ။ နောက်ပြီး ဒေသဖွံ့ဖြိုးရေးကို ဆောင်ရွက်နေကြတဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေပဲလေ။ လုံခြုံရေးကို ထိခိုက်အောင် လုပ်ဆောင်နေကြတဲ့ အရပ်ဘက် အဖွဲ့အစည်းတွေ လုံးဝမရှိပါဘူး။ ကျွန်တော်တို့ အစည်းအဝေးတွေလုပ်တယ် ဆိုတာကလည်း အစိုးရရဲ့ လိုအပ်ချက်တွေ၊ ပြည်သူတွေရဲ့ လိုအပ်ချက်တွေ၊ နောက်ဒေသဆိုင်ရာ ဖွံ့ဖြိုးရေးကဏ္ဍတွေကို အေးအေးချမ်းချမ်းနဲ့ အစည်းအဝေးတွေလုပ်တယ်။ Work Shop တွေလုပ်တာတွေပဲ ရှိတာလေ။ အခုလို လုံခြုံရေး အကြောင်းပြပြီးတော့ လက်ရှိအရပ်ဘက် အဖွဲ့အစည်းတွေ၊ စည်းဝေးပွဲတွေကို ခွင့်ပြု ချက်နဲ့ လုပ်ရမယ်ဆိုပြီး ကန့်သတ်တာက အရပ်ဘက် အဖွဲ့အစည်းတွေက လုံခြုံရေးကို ထိခိုက်စေတဲ့ အစည်းအဝေးတွေ လုပ်ဆောင်နေသလို သဘောဆောင်သွားတယ်။ ဒါက သူတို့ရဲ့ ညွှန်ကြားချက် ထုတ်ပြန်ချက်အရပေါ့” ဟု ဘိုဘိုဝင်း လူမှုကူညီကယ်ဆယ်ရေးအသင်းမှ ဦးဘိုဘိုဝင်းက ပြောကြားသည်။
၎င်းကဆက်လက်ပြီး “အဲဒီညွှန်ကြားချက်က ကျွန်တော်တို့လို လွတ်လပ်စွာ လုပ်ဆောင်နေတဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေ အနေနဲ့ ထိခိုက်မှုတွေ ရှိလာနိုင်တယ်။ ဒါတွေက မဖြစ်သင့်ပါဘူးဗျာ။ နိုင်ငံတိုင်းမှာ CSO တွေ အားကောင်းအောင် အားလုံးလုပ်ဆောင်နေကြတယ်။ အခုဟာက CSO တွေ ဘောင်ကျဉ်းအောင် လုပ်နေတဲ့သဘော ဖြစ်နေတယ်။ နောက်ပြီး ဒါကိုလည်း တခြားသော တိုင်းနဲ့ပြည်နယ်တွေမှာ မတွေ့ရဘဲနဲ့ မွန်မှာပဲတွေ့ရတော့ ဒီမွန်ပြည်နယ် အစိုးရအနေနဲ့ CSO တွေကို ယုံကြည်မှု မရှိတော့လို့လားပေါ့။ အဲဒီသဘောမျိုး သက်ရောက်နေတယ်လို့ မြင်ပါတယ်” ဟု သုံးသပ်သည်။
အလားတူ ရေးမြို့နယ် လူမှုအကျိုးဆောင်အဖွဲ့ အတွင်းရေးမှူး ဦးအောင်နိုင်ဝင်းကလည်း “ဒီညွှန်ကြားချက်က ဒီမိုကရေစီအစိုးရ မပီသဘူး ဆိုတာကို ဖော်ပြလိုက်တာနဲ့ တူပါတယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုရင် ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံတွေမှာ အရပ်ဘက် လူမှုအဖွဲ့အစည်းတွေရဲ့အားကို အပြည့်အဝယူပြီး ဆောင်ရွက်နေကြတာကို ကျွန်တော်တို့ လေ့လာတွေ့ရှိရပါတယ်။ အရပ်ဘက် လူမှုအဖွဲ့အစည်းတွေ အားကောင်းလေ၊ ဒီမိုကရေစီစနစ် အုပ်ချုပ်ရေးစနစ်က အားကောင်းလေပဲလေ။ အခုလို အရပ်ဘက် လူမှုအဖွဲ့အစည်းတွေရဲ့ ဆောင်ရွက်မှုတွေကို တားဆီးတယ်။ ပိတ်ပင်တယ်။ ကန့်သတ်တယ်။ စိစစ်တယ်ဆိုတာက အဲဒါကို လုပ်ဆောင်တဲ့ အစိုးရသော် လည်းကောင်း၊ ဌာနဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းတွေသော် လည်းကောင်း၊ သူတို့ရဲ့ ဆောင်ရွက်မှု၊ မူဝါဒတွေအပေါ်မှာ မယုံကြည်လို့ ဒီလိုကန့်သတ်မှုတွေ လုပ်ဆောင်တယ်လို့ မြင်ပါတယ်” ဟု ပြောကြားသည်။
“ကျွန်တော်တို့ အရပ်ဘက် အဖွဲ့အစည်းတွေက မိမိနိုင်တဲ့ ခေါင်းစဉ်အောက်မှာ နိုင်ငံဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်ရေးအတွက် ဆောင်ရွက်နေကြတဲ့ သူတွေဖြစ်တယ်။ နိုင်ငံတော်ကို ဆန့်ကျင်နေကြတဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေလည်း မဟုတ်ပါဘူး။ အခုလို အရပ်ဘက် အဖွဲ့အစည်းတွေ လုပ်ဆောင်မယ့် အစည်းအဝေးတွေ၊ ဖိုရမ်တွေကို ခွင့်ပြုမိန့် တင်ခိုင်းတာဟာ ဒီမိုကရေစီအစိုးရလို့ပြောတဲ့ လက်ရှိအစိုးရအနေနဲ့ ဆောင်ရွက်ဖို့ လုံးဝမသင့်တဲ့ကိစ္စ ဖြစ်ပါတယ်” ဟု ဦးအောင်နိုင်ဝင်းက ဆက်လက်ပြောကြားသည်။
“ပြည်သူတွေရဲ့ လွတ်လပ်ခွင့်၊ ရပိုင်ခွင့်၊ သိပိုင်ခွင့်တွေ၊ အမြင်ဖွင့်နေတဲ့ဟာတွေကို ဒီလိုပိတ်နေမယ်။ တကယ်ကို ပြည်သူ့အသံတွေကို စုစည်းပြီးတော့ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်တဲ့ ဒီ Work Shop တွေကို ချုံ့တယ်ဆိုတာက အရမ်းကို လွဲမှားနေပါတယ်။ သူတို့က လုံခြုံရေးအရလို့ Target ထားတယ်။ အရပ်ဘက် အဖွဲ့အစည်းတွေက လက်နက်ကိုင်ထားတာမှ မဟုတ်တာ။ လုံခြုံရေး ရှုထောင့်ကနေကြည့်ပြီး လက်နက်ကိုင်တဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေကို ထိန်းချုပ်ဖို့ မလုပ်ဘဲနဲ့ အရပ်ဘက် အဖွဲ့အစည်းတွေကိုလာပြီး ဒီလိုလုပ်တာက တလွဲစီ ဖြစ်နေပါတယ်” ဟု Mon CSO Network ဦးဆောင်ကော်မတီဝင် ဦးထွန်းအောင်က ပြောကြားသည်။
“ပြည်သူတင်တဲ့ အစိုးရ ဖြစ်လာပြီးတော့မှ ပြည်သူတွေကို ပြန်လည်ထိန်းချုပ်တဲ့ ကိစ္စတွေကို လုပ်ဆောင်နေကြတော့ အာဏာရှင်စနစ်ကို ပြန်သွားနေသလို ဖြစ်နေတယ်။ ဒါတွေက ဘယ်လိုမှ မလုပ်သင့်ဘူး။ ပြည်သူတွေရဲ့ ရပိုင်ခွင့်၊ လွတ်လပ်ခွင့်တွေ၊ အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်းတွေကို အစိုးရတစ်ရပ် အနေနဲ့ ဖန်တီးပေးရမယ့် အရာတွေဖြစ်တယ်။ ပြည်သူတွေရဲ့ အခက်အခဲတွေကို လွတ်လပ်စွာ ဖန်တီးပြောဆို ဆွေးနွေးခွင့်ပေးတဲ့ အလုပ်ရုံ ဆွေးနွေးပွဲတွေကို ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်နဲ့ လုပ်ဆောင်ရမယ့်ဟာကို ထိန်းချုပ်တယ် ဆိုတဲ့ဟာက ဘယ်လိုမှ မဖြစ်သင့်တဲ့ အချက်ကြီးလို့ မြင်ပါတယ်” ဟု ဦးထွန်းအောင်က သုံးသပ်သည်။
အဆိုပါ မွန်ပြည်နယ်အတွင်းရှိ ဟိုတယ်၊ မိုတယ်များ၌ အရပ်ဘက်လူမှု အဖွဲ့အစည်းများက အလုပ်ရုံ ဆွေးနွေးပွဲများ ပြုလုပ်လျှင် ခွင့်ပြုချက် တင်ပြတောင်းခံရမည်ဆိုသည့် ညွှန်ကြားချက်နှင့် ပတ်သက်၍ မွန်ပြည်နယ်အစိုးရ အဖွဲ့၏ အစည်းအဝေး ဆုံးဖြတ်ချက်အရ ဆောင်ရွက်ခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ သက်ဆိုင်ရာမြို့နယ် အထွေထွေအုပ်ချုပ်ရေး ဦးစီးဌာနများသို့လည်း အကြောင်းကြားစာများ ထုတ်ထားပြီးဖြစ်ကြောင်း မွန်ပြည်နယ် အထွေထွေ အုပ်ချုပ်ရေး ဦးစီးဌာန ညွှန်ကြားရေးမှူး ဦးစိုးမြင့်က ပြောကြားသည်။
“ဟိုတယ်တွေမှာ အလုပ်ရုံဆွေးနွေးပွဲတွေ၊ သင်တန်းတွေလုပ်ကြတဲ့ အခါမှာ မြို့နယ်အထွေထွေ အုပ်ချုပ်ရေး ဦးစီးဌာနက မသိဘူးလို့တင်တော့ ဟိုတယ်တွေ စည်းကမ်းရှိအောင်၊ စနစ်တကျ ဖြစ်လာအောင်၊ အရပ်ဘက် လူမှုအဖွဲ့အစည်းတွေ အနေနဲ့လည်း စနစ်တကျ ဖြစ်လာအောင် ပြည်နယ်အစိုးရအဖွဲ့ အစည်းအဝေးက ဆုံးဖြတ်ချက်နဲ့လုပ်တာ ဖြစ်ပါတယ်” ဟု ဦးစိုးမြင့်က ဆက်လက်ပြောကြားသည်။
“ကြိုတင်ခွင့်ပြုချက် တောင်းရမယ် ဆိုတော့လည်း လိုက်နာရမှာပေါ့။ ဒါပေမဲ့ စီးပွားရေးအရကြည့်ရင် နစ်နာတာပေါ့။ ပြီးတော့ ၁၀ ရက် ကြိုတင်ရမယ်ဆိုတော့ အစည်းအဝေး လုပ်တဲ့သူတွေ ဘက်ကလည်း အခက်အခဲတွေ ဖြစ်သွားနိုင်ပါတယ်။ ဟိုတယ်တွေမှာ CSO တွေ အစည်းအဝေးတို့၊ သင်တန်းတို့ လာလုပ်တယ် ဆိုရင်လည်း မီဒီယာတွေ ပါလာတယ်။ သတင်းထုတ်ပြန်ချက်တွေလုပ်တယ်။ ဒါက ဘာပြဿနာမှ မရှိပါဘူး” ဟု မွန်ပြည်နယ် ဟိုတယ်လုပ်ငန်းရှင်များ အသင်းဥက္ကဋ္ဌ ဦးချန်ထွန်းက ပြောကြားသည်။
၂၀၁၈ ခုနှစ် ဧပြီ ၂၃ ရက်က မွန်ပြည်နယ် အစိုးရအဖွဲ့ရုံး အစည်းအဝေးခန်းမ၌ ပြုလုပ်သော မွန်ပြည်နယ် လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ ညှိနှိုင်းအစည်းအဝေးတွင် မွန်ပြည်နယ်အတွင်းရှိ ဟိုတယ်များတွင် အရပ်ဘက် လူမှုအဖွဲ့အစည်းများက အလုပ်ရုံဆွေးနွေးပွဲများ ပြုလုပ်မည် ဆိုပါက ပြုလုပ်မည့်အကြောင်းအရာ၊ အဖွဲ့အစည်း၊ ပြုလုပ်မည့်ရက်၊ အချိန်၊ နေရာတို့ကို ဖော်ပြ၍ သက်ဆိုင်ရာ မြို့နယ်အုပ်ချုပ်ရေးမှူး၊ မြို့နယ်အထွေထွေ အုပ်ချုပ်ရေးဌာနရုံးသို့ ၁၀ ရက်ကြိုတင်၍ တင်ပြရန်နှင့် ခွင့်ပြုမိန့်ရရှိပြီးမှသာ ဆောင်ရွက်ပါရန် ညှိနှိုင်းတင်ပြလာကြောင်း၊ သို့ဖြစ်ပါ၍ ဟိုတယ်၊ မိုတယ်၊ တည်းခိုရိပ်သာ လုပ်ငန်းရှင်များ အနေဖြင့် ခွင့်ပြုမိန့် ရရှိပြီးမှသာ ဆောင်ရွက်ပါရန် ညွှန်ကြားစာကို မေ ၁၆ ရက် နေ့စွဲဖြင့် ပေးပို့ထားကြောင်း သိရသည်။
ယခင်အစိုးရလက်ထက် ၂၀၁၃ ခုနှစ်မှ ၂၀၁၈ ခုနှစ် နှစ်ဆန်းပိုင်းအထိ အရပ်ဘက် လူမှုအဖွဲ့အစည်းများ၏ အလုပ်ရုံဆွေးနွေးပွဲနှင့် ပတ်သက်၍ သက်ဆိုင်ရာသို့ အကြောင်းကြားစာများသာ ပေးပို့ရသည်ဟု အရပ်ဘက် လူမှုအဖွဲ့အစည်းများထံမှ သိရသည်။
