ကုလသမဂ္ဂမှ စုံစမ်းစစ်ဆေးသူများက မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဖြစ်နိုင်ဖွယ်ရှိသော လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှု၌ အမုန်းတရားများ ပျံ့နှံ့စေခြင်းဖြင့် Facebook သည် အဓိကကျသော အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်သည်ဟု မတ် ၁၂ ရက်တွင် ပြစ်တင်ဝေဖန်ခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

ယခုမှတ်ချက်စကားအတွက် Facebook က လတ်တလောတုံ့ပြန်မှု မရှိသေးသော်လည်း Facebook သည် ယခင်က မြန်မာနိုင်ငံ၌ အမုန်းတရားများ ဖြန့်ချိမှုကို ဖယ်ရှားရန် ဆောင်ရွက်ခဲ့ပြီး ယင်းကဲ့သို့ ဖြန့်ချိသူများကို ပိတ်ပင်ခဲ့ကြောင်း ပြောကြားခဲ့ဖူးသည်။

လွန်ခဲ့သည့် သြဂုတ်လက လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ နှိမ်နင်းမှုတစ်ရပ် ဖြစ်စေခဲ့သည့် အကြမ်းဖက် တိုက်ခိုက်မှုများ ဖြစ်ပေါ်ပြီးနောက်ပိုင်း ဘင်္ဂါလီမွတ်စလင် (မူရင်း၌ ရိုဟင်ဂျာဟုဖော်ပြ) ၆၅၀,၀၀၀ ကျော်သည် မြန်မာနိုင်ငံ ရခိုင်ပြည်နယ်မှ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံသို့ ထွက်ပြေးသွားခဲ့ကြသည်။ ၎င်းတို့ထဲမှ လူများစွာတို့က မြန်မာလုံခြုံရေး တပ်ဖွဲ့ဝင်များသည် လူသတ်မှုများနှင့် မုဒိမ်းမှုများကို ကျူးလွန်ခဲ့ကြကြောင်း သက်သေခံ ထွက်ဆိုခဲ့ကြသည်။

လွန်ခဲ့သည့် သီတင်းပတ်အတွင်း ကုလသမဂ္ဂ လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ အကြီးအကဲက လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှု လုပ်ရပ်များ ဖြစ်ပွားခဲ့သည်ဟု ၎င်းအနေဖြင့် အကြီးအကျယ် သင်္ကာမကင်း ဖြစ်မိသည်ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။ သို့သော် မြန်မာနိုင်ငံ၏ အမျိုးသားလုံခြုံရေးဆိုင်ရာ အကြံပေးပုဂ္ဂိုလ်က ထင်ရှားသည့်သက်သေ အထောက်အထားပြရန် တောင်းဆိုခဲ့သည်။

မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂ၏ လွတ်လပ်သော နိုင်ငံတကာ အချက်အလက် ရှာဖွေရေးမစ်ရှစ်အဖွဲ့ဥက္ကဋ္ဌ မာဇူကီဒါရုစမန်က လူမှုမီဒီယာသည် မြန်မာနိုင်ငံတွင် အဆုံးအဖြတ်ပေးနိုင်သော အခန်းကဏ္ဍတစ်ရပ်၌ ရှိကြောင်း သတင်းထောက်များအား ပြောကြားခဲ့သည်။

“လူထုအတွင်းမှာ ခင်ဗျား ဆန္ဒရှိရင် အမျက်ဒေါသ၊ ပြင်းပြင်းထန်ထန် သဘောကွဲလွဲမှုနဲ့ ပဋိပက္ခတွေ အဆင့်ရောက်အောင် Facebook က ထိထိရောက်ရောက် ဖြန့်ချိပေးပါတယ်။ အမုန်းစကားတွေဟာ အဲ့ဒါတွေရဲ့ အစိတ်အပိုင်းတစ်ရပ် တကယ်ကို ဖြစ်နေပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ အနေအထားနဲ့ ပတ်သက်လို့ကတော့ လူမှုမီဒီယာဆိုတာ Facebook၊ Facebook ဆိုတာ လူမှုမီဒီယာပါပဲ” ဟု ၎င်းက ပြောကြားခဲ့သည်။

မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂ၏ စုံစမ်းစစ်ဆေးရေးမှူး ယန်ဟီးလီက Facebook သည် အများပြည်သူဆိုင်ရာ၊ အရပ်ဘက်ဆိုင်ရာနှင့် ပုဂ္ဂလိကဆိုင်ရာ ဘဝများအတွက် ကြီးမားသော အစိတ်အပိုင်း တစ်ရပ်ဖြစ်ပြီး အစိုးရသည်ပင်လျှင် ပြည်သူလူထုထံသို့ အချက်အလက်များ ဖြန့်ဝေရန် Facebook ကို အသုံးပြုကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

“မြန်မာနိုင်ငံမှာ အရာရာကို Facebook ကနေတစ်ဆင့် လုပ်နေတာပါ” ဟု ယန်ဟီးလီက ပြောကြားခဲ့သည်။ သူက Facebook သည်  ဆင်းရဲသည့်နိုင်ငံကို ကူညီခဲ့သော်လည်း အမုန်းတရားများ ဖြန့်ချိရန် အတွက်လည်း အသုံးပြုခံရသည်ဟု ဆိုသည်။

“အများပြည်သူနဲ့ဆိုင်တဲ့ မက်ဆေ့ချ်တွေကို ဆောင်ကြဉ်းပေးဖို့ Facebook ကို သုံးပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အမျိုးသားရေး အစွန်းရောက်တွေမှာ ကိုယ်ပိုင် Facebook အကောင့်တွေရှိပြီး ရိုဟင်ဂျာ ဒါမှမဟုတ် တိုင်းရင်းသား လူနည်းစုတွေအပေါ် အကြမ်းဖက်မှုတွေ အများကြီးနဲ့ အမုန်းတရားတွေ အများကြီးဖြစ်အောင် အမှန်တကယ် သွေးထိုးပေးနေပါတယ်” ဟုလည်း ယန်ဟီးလီက ပြောကြားခဲ့သည်။

“မူလက ရည်ရွယ်ထားသလို မဟုတ်ဘဲ Facebook ဟာ အခုမကောင်းဆိုးရွားကောင်ကြီးအဖြစ် ပြောင်းလဲသွားတာကို ကျွန်မ စိုးရိမ်မိပါတယ်” ဟု ၎င်းက ပြောကြားခဲ့သည်။

သဘောထား တင်းမာသည့် မြန်မာအမျိုးသားရေးဝါဒီ ဘုန်းတော်ကြီးများထဲမှ အထင်ရှားဆုံးဖြစ်သူ ဦးဝီရသူက သူ၏ မွတ်စလင်ဆန့်ကျင်ရေး စကားများသည် ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် ဖြစ်ပွားသော အကြမ်းဖက်မှုများနှင့် သက်ဆိုင်မှု မရှိကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

လွန်ခဲ့သည့်လက ဦးဝီရသူ၏ အကောင့်နှင့် ပတ်သက်၍ မေးမြန်းမှုအား ဖြေကြားရာတွင် အမုန်းတရားကို လှုံ့ဆော်သည့် ပို့စ်တစ်ခုအား အဆက်မပြတ် Share လျှင် မည်သူ့ကိုမဆို ရပ်ဆိုင်းပစ်ပြီး တစ်ခါတစ်ရံတွင် အကောင့်ကို ဖယ်ရှားပစ်သည်ဟု Facebook က ပြောကြားခဲ့သည်။

Ref : The Guardian