Prof. Dr. Prakit Vathesatogkit နှင့် တွေ့ဆုံခြင်း

Prof. Dr. Prakit Vathesatogkit နှင့် တွေ့ဆုံခြင်း
Published 6 May 2018

အရှေ့တောင်အာရှဒေသရှိ အာဆီယံနိုင်ငံများအနက် ထိုင်းနိုင်ငံအစိုးရသည် ၂၀၀၁ ခုနှစ်တွင် ဥပဒေတစ်ရပ်ပြဋ္ဌာန်း၍ ဆေးလိပ်နှင့် ဆေးရွက်ကြီးထွက်ပစ္စည်းနှင့် အရက်ယမကာများကို ကုန်ပစ္စည်းအပိုဆောင်းအခွန် (Surcharge Tax) ကောက်ခံ၍ ရရှိသည့်ဘဏ္ဍာငွေ (Recenue) ကို သီးခြားရန်ပုံငွေအဖြစ်ဖြင့် ထိုင်းကျန်းမာမှု မြှင့်တင်ရေးဖောင်ဒေးရှင်း (Thai Health Promotion Foundation or Thai Health) ကို ထူထောင်ခဲ့သည်။ ဆေးလိပ်နှင့် ဆေးရွက်ကြီးထွက်ပစ္စည်းနှင့် အရက်ယမကာ ထုတ်လုပ်သည့် ကုမ္ပဏီများသည် မိမိတို့ပေးဆောင်ရသော သမရိုးကျကုန်ပစ္စည်းအခွန် (Exicse tax) အပြင် အပိုဆောင်းအခွန် (Surcharge Tax) နှစ်ရာခိုင်နှုန်းကို ပေးဆောင်ရသည်။ အဆိုပါ အပိုဆောင်းအခွန် နှစ်ရာခိုင်နှုန်းကို ထိုင်းကျန်းမာမှု မြှင့်တင်ရေးဖောင်ဒေးရှင်း၏ ရန်ပုံငွေအဖြစ် ထားရှိသုံးစွဲစေခဲ့သည်။ ပြီးခဲ့သည့်နှစ်များက နှစ်စဉ် အမေရိကန်ဒေါ်လာ သန်း ၆၀ နှင့်ညီမျှသော ထိုင်းဘတ်ငွေ နှစ်ဘီလျံကျော်ရှိသော အခွန်ငွေများရရှိသည့်အတွက် အဆိုပါ ဖောင်ဒေးရှင်းသည် ယခင်ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ဆောင်ရွက်ရသော လုပ်ငန်းများထက် အဆပေါင်းများစွာ အကောင်အထည်ဖော်နိုင်ခဲ့ပြီး အစိုးရဌာနများ၏ လုပ်ငန်းများကို ပံ့ပိုးပေးနိုင်သည်သာမက တက္ကသိုလ်များ၊ အစိုးရမဟုတ်သော လူမှုရေးအဖွဲ့အစည်းများ၏ သုတေသနနှင့်ပညာပေးဝန်ဆောင်မှု လုပ်ငန်းများပါသော ကျန်းမာရေးမြှင့်တင်ရေး လုပ်ငန်းများကို အထောက်အကူပြုခဲ့သည်။ အဆိုပါ ဖောင်ဒေးရှင်းက လုပ်ဆောင်လျက်ရှိသည့် လုပ်ငန်းဆောင်တာများနှင့် ပတ်သက်၍ သိရှိနိုင်စေရန် Action on Smoking and Health, (ASH, Thailand) မှ Executive Secretary, Thai Health Promotion Foundation မှ Advisor Prof. Dr. Prakit Vathesatogkit နှင့် တွေ့ဆုံမေးမြန်းခဲ့သည်များကို ပြန်လည်ဖော်ပြအပ်ပါသည်။

“မြန်မာနိုင်ငံမှာ ကျွန်တော်တို့လို ဆေးလိပ်နဲ့ အရက်ကုမ္ပဏီတွေကို အပိုဆောင်း အခွန်ထပ်ကောက်တာမျိုး မရှိသေးပါဘူး။ အခုကောက်နေတဲ့အခွန်က အစိုးရဆီကိုပဲသွားတဲ့ သဘောပေါ့။ သီးခြားအခွန်မရှိတဲ့အတွက် ကျန်းမာရေးမြှင့်တင်ရေး လုပ်ငန်းလို၊ ဆေးလိပ်နဲ့ ဆေးရွက်ကြီး၊ အရက်ထိန်းချုပ်ရေး လုပ်ငန်းတွေအတွက် သီးသန့်အသုံးပြုဖို့ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ဘဏ္ဍာငွေအနေနဲ့ ထပ်ဆောင်းမပေးနိုင်ဘူး”

■ မေး - Thai Health Promotion Foundation ပေါ်ပေါက်လာပုံကို ဦးစွာပြောပြပေးပါ။

ဖြေ - လွန်ခဲ့တဲ့ ၂၅ နှစ်လောက်က ထိုင်းနိုင်ငံမှာ မကူးစက်တတ်တဲ့ရောဂါတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ ပြဿနာတွေက အရမ်းများတယ်။ ဒါကြောင့် အဲဒီအချိန် အထူးသဖြင့် ဆေးလိပ်၊ အရက်သောက်တာ၊ ယာဉ်တိုက်မှုတွေကြောင့်ဖြစ်တဲ့ ကျန်းမာရေးပြဿနာတွေက အရမ်းများပါတယ်။ ဒီပြဿနာတွေကို ကာကွယ်ဖို့အတွက် အဲဒီအချိန်က အခုလိုအေဂျင်စီတွေ တစ်ခုမှမရှိသေးဘူး။ ဒီအတွက်သုံးဖို့၊ အေဂျင်စီကနေသုံးဖို့ ပိုက်ဆံလည်း မရှိသေးဘူး။ ဒါကြောင့် Thai Health ကို တည်ထောင်ခဲ့တာပါ။ Thai Health ကို ဥပဒေပြုပြီးတော့ အေဂျင်စီကို ထောင်လိုက်တာဖြစ်တယ်။ ရတဲ့ပိုက်ဆံကလည်း ရေရှည်တည်တံ့တဲ့ ဝင်ငွေဖြစ်ဖို့လိုတဲ့အတွက် ဥပဒေပြုပြီးတော့ တည်ထောင်ခဲ့တာပါ။ Thai Health ဆိုတဲ့ အေဂျင်စီကနေပြီး မကူးစက်တတ်တဲ့ရောဂါတွေ အထူးသဖြင့် အရက်နဲ့ပတ်သက်တဲ့ ကျန်းမာရေးပြဿနာတွေ၊ အရက်ကိုထိန်းချုပ်မယ်၊ ဆေးလိပ်သောက်သုံးမှုကို ထိန်းချုပ်မယ်၊ ယာဉ်တိုက်မှုတွေ မဖြစ်အောင် ထိန်းချုပ်မယ့်အပြင် ကျန်းမာရေးမြှင့်တင်မှုနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ လုပ်ငန်းဆောင်တာတွေနဲ့ ကာကွယ်မှုတွေလုပ်ဖို့အတွက် Thai Health ကို တည်ထောင်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

■ မေး - Thai Health ရေရှည်ရပ်တည်နိုင်ဖို့အတွက် ဘယ်လိုပုံစံတွေနဲ့ စီမံခန့်ခွဲနေပါသလဲ။ အဓိကဖောင်ဒေးရှင်းတည်တံ့ဖို့အတွက် ငွေကြေးပိုင်းဆိုင်ရာကို မည်ကဲ့သို့စီမံ ဆောင်ရွက်နေပါသလဲ။

ဖြေ - Thai Health ကိုလုပ်လာတာ အခုဆိုရင် ၁၇ နှစ် ရှိပါပြီ။ စပြီးတည်ထောင်စဉ်ကတည်းက ငွေကြေးပိုင်းဆိုင်ရာနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ ဥပဒေပြုထားတယ်။ ဥပဒေမှာ ဆေးလိပ်နဲ့ ဆေးရွက်ကြီး၊ အရက်ကုမ္ပဏီတွေကနေပြီး နှစ်ရာခိုင်နှုန်း အပိုဆောင်း အခွန်ကောက်ပါတယ်။ အဲဒီအခွန်ကနေပြီး ရပ်တည်နေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ လွှတ်တော်အမတ်တွေက ဒီဥပဒေကို မပြောင်းလဲဘူးဆိုရင် နှစ်တိုင်းနှစ်တိုင်းမှာ အခွန်နှစ်ရာခိုင်နှုန်းရပါတယ်။ ဆေးလိပ်နဲ့ အရက်ကုမ္ပဏီတွေက ဘဏ္ဍာရေးနဲ့ အခွန်ဝန်ကြီးဌာနကို အခွန် ၁၀၀ ရာခိုင်နှုန်းပေးတယ်ဆိုရင် နှစ်ရာခိုင်နှုန်းကို အပိုဆောင်း အခွန်ထပ်ပေးရတာမျိုးပါ။

■ မေး - နှစ်စဉ်ရရှိလာတဲ့ အပိုဆောင်းအခွန်က ဘယ်လောက်ရရှိပါသလဲ။ ရရှိလာတဲ့အခွန်ငွေတွေကို မည်ကဲ့သို့သောလုပ်ငန်းတွေအတွက် အသုံးပြုပါသလဲ။

ဖြေ - သူ့ရဲ့နှစ်စဉ်ဝင်ငွေက ဆေးလိပ်၊ အရက်ကုမ္ပဏီတွေကို အပိုထပ်ဆောင်းကောက်တဲ့အခွန် နှစ်ရာခိုင်နှုန်းကရတဲ့ ပိုက်ဆံဝင်တာဖြစ်တယ်။ အခုလောလောဆယ် တစ်နှစ်ကို အမေရိကန်ဒေါ်လာ သန်းပေါင်း ၁၂၅ သန်းလောက် နှစ်စဉ်ဝင်ငွေ ရှိပါတယ်။ ရတဲ့ပိုက်ဆံက အဆင်ပြေတယ်။ လုံးဝလုံလောက်နေတာမျိုးတော့ မဟုတ်သေးပါဘူး။ ရလာတဲ့ငွေကြေးတွေကို Thai Health က အဓိကစမ်းသပ်တဲ့ ပရောဂျက်လေးတွေ လုပ်ပေးတယ်။ တကယ်လို့ အောင်မြင်တယ်ဆိုရင် တိုင်းနဲ့ပြည်နယ်က ဝန်ကြီးတွေ၊ ဝန်ကြီးဌာနတွေကပဲဖြစ်ဖြစ်၊ ပြည်သူတွေကပဲဖြစ်ဖြစ် ဆက်လက်လုပ်ဆောင်သွားတာပဲဖြစ်တယ်။ ဒါ့အပြင် ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနကလည်း အနည်းငယ်ပေးတာမျိုးတွေရှိမယ်။ နောက်တစ်ခုက ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုပေးတဲ့ ရုံးအဖွဲ့တစ်ခုကလည်း ဆက်ပြီးတော့ပေးပါတယ်။ Thai Health က အဓိကအားဖြင့် မကူးစက်တတ်တဲ့ရောဂါတွေထဲကမှ ဆေးလိပ်သောက်သုံးတာ၊ အရက်သောက်သုံးတာ၊ ယာဉ်မတော်တဆမှုနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ ကြိုတင်ကာကွယ်ရေးလုပ်ငန်းတွေကို လုပ်ပါတယ်။ နောက်တခုကတော့ ကိုယ်လက်လှုပ်ရှား အားကစားအတွက် လုပ်ပါတယ်။ Diet အတွက် ကျန်းမာရေး အသိပညာပေးလုပ်ငန်းတွေလည်း လုပ်ပါတယ်။ အဓိက အဲဒီနေရာ ငါးနေရာမှာ သုံးပါတယ်။ Thai Health တစ်ခုလုံး ဘတ်ဂျက်ရဲ့ ရာခိုင်နှုန်း ၄၀ ကို ဒီလုပ်ငန်းတွေမှာ သုံးပါတယ်။ ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းကို ဒီလုပ်ငန်းတွေကို စီမံခန့်ခွဲတဲ့နေရာမှာ သုံးပါတယ်။ နောက်ထပ် ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းကိုတော့ ကျန်းမာရေး အဆင့်မြှင့်တင်မှုလုပ်ငန်းတွေမှာ သုံးပါတယ်။ ဥပမာ ကျန်းမာရေး အသိပညာပေးလုပ်ငန်းတွေ၊ အမျိုးသမီးကျန်းမာရေးနဲ့ ပတ်သက်တာတွေ၊ ကလေးတွေနဲ့ သက်ကြီးရွယ်အိုတွေရဲ့ ကျန်းမာရေး ပြဿနာတွေအတွက်လည်း အသုံးပြုပါတယ်။

■ မေး - လက်ရှိမြန်မာနိုင်ငံမှာ ဆေးလိပ်နဲ့ ဆေးရွက်ကြီးထွက်ပစ္စည်းတွေအပေါ် အခွန်ကောက်ခံမှုပုံစံအမျိုးမျိုးနဲ့ ကောက်ခံနေသလို ဥပဒေပြဋ္ဌာန်းပြီး ထိန်းချုပ်မှုတွေ လုပ်နေပေမယ့် အားနည်းမှုတွေ ရှိနေပါသေးတယ်။ ဒီလို အားနည်းချက်တွေ ရှိနေရခြင်း အကြောင်းရင်းက ဘာကြောင့်လို့ ဆရာ့အနေနဲ့ ထင်မြင်ပါသလဲ။

ဖြေ - မြန်မာနိုင်ငံမှာ ကျွန်တော်တို့လို ဆေးလိပ်နဲ့ အရက်ကုမ္ပဏီတွေကို အပိုဆောင်း အခွန်ထပ်ကောက်တာမျိုး မရှိသေးပါဘူး။ အခုကောက်နေတဲ့ အခွန်က အစိုးရဆီကိုပဲသွားတဲ့သဘောပေါ့။ သီးခြားအခွန်မရှိတဲ့အတွက် ကျန်းမာရေးမြှင့်တင်ရေးလုပ်ငန်းလို၊ ဆေးလိပ်နဲ့ ဆေးရွက်ကြီး၊ အရက်ထိန်းချုပ်ရေးလုပ်ငန်းတွေအတွက် သီးသန့်အသုံးပြုဖို့ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ဘဏ္ဍာငွေအနေနဲ့ ထပ်ဆောင်းမပေးနိုင်ဘူး။ ဒါကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံမှာ အပိုဆောင်း အခွန်ထပ်ကောက်ခံဖို့ လိုအပ်နေတာလို့ ပြောတာပါ။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ ဆေးလိပ်နဲ့ ဆေးရွက်ကြီးကို ထိန်းချုပ်ဖို့ဆိုရင် ပိုက်ဆံလိုပါတယ်။

■ မေး - ထိုင်းနိုင်ငံမှာ ဆေးလိပ်တစ်လိပ်ချင်း ရောင်းချမှုကို တားမြစ်ထားတယ်ဆိုတာ ဟုတ်ပါသလား။

ဖြေ - ပြီးခဲ့တဲ့နှစ် ၂၀၁၆ ခုနှစ်ကစပြီး ဆေးလိပ်တစ်လိပ်ချင်း ရောင်းချနေတာတွေကို ဥပဒေထုတ်ပြီး တားမြစ်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီဥပဒေကို လိုက်နာဖို့အတွက် လောလောဆယ် Thai Health က လူထုကို ပညာပေးပြီး အလိပ်ချွေရောင်းတဲ့ဆိုင်တွေကို သတင်းပေးတိုင်ကြားဖို့ ပြောပြရတယ်။ အဲဒီအတွက် Thai Health က ဘတ်ဂျက်သုံးထားပါတယ်။

■ မေး - ထိုင်းနိုင်ငံမှာ ဆေးလိပ်ကင်းစင်နယ်မြေတွေ သတ်မှတ်လုပ်ဆောင်တာ အောင်မြင်မှုရှိပါသလား။ ဘယ်လိုနေရာတွေမှာ ဆေးလိပ်ကင်းစင်နယ်မြေတွေအဖြစ် သတ်မှတ်ထားပါသလဲ။

ဖြေ - ဥပဒေအရဆိုရင် ထိုင်းမှာ ပြည်သူလူထုတွေ သွားလာနိုင်တဲ့နေရာ အားလုံးက ဆေးလိပ်ငွေ့ကင်းစင်နေရာ ဖြစ်ကိုဖြစ်ရမယ်။ ဒါပေမဲ့ ဆက်ပြီး တင်းကျပ်တဲ့အရေးယူမှုတွေ မလုပ်ဘူးဆိုရင်တော့ စာရွက်ပေါ်မှာပဲရှိတာမျိုး ဖြစ်လိမ့်မယ်။ ကျွန်တော်တို့ဆိုရင် လုပ်ခဲ့တာ အရမ်းကြာပြီ။ ပြည်သူတွေကို စပြီးတော့ အသိပညာပေးတာ ၁၉၈၆ ခုနှစ်ကတည်းက လုပ်ခဲ့တာပါ။ ပြည်သူလူထုတွေ အပန်းဖြေတဲ့နေရာ အားလုံးမှာ ဆေးလိပ်ငွေ့ကင်းစင် ဖြစ်ရမယ်ဆိုတာကို ဥပဒေသီးသန့် တစ်ခုကို ၁၉၉၂ ခုနှစ်မှာ ပြဋ္ဌာန်းခဲ့တယ်။ အဲဒီကစပြီး ဆေးလိပ်ကင်းစင်နယ်မြေတွေကို တဖြည်းဖြည်း တိုးချဲ့ခဲ့တယ်။ ခုချိန်မှာတော့ အများကြီး ဖြစ်နေပြီပေါ့။ ဒီဥပဒေတစ်ခုတည်းတင် မဟုတ်ဘူး။ ဥပဒေကို ဆက်ပြီးတော့ လိုက်နာကျင့်သုံးမယ့် နေရာမှာကိုလည်း ဆက်ပြီးတော့ အားပေးတယ်။ ဒီအပိုင်းမှာ Thai Health က ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတွေ လုပ်တယ်။ ပြည်သူလူထုတွေကို ပညာပေးတယ်။ ကမ်ပိန်းတွေ လုပ်တယ်။ အထူးသဖြင့် မီဒီယာကနေတစ်ဆင့်လည်း သတင်းတွေဖြန့်ပေးတယ်။ ဆေးလိပ်ငွေ့တစ်ဆင့် ခံရှူရှိုက်ခံရခြင်းကြောင့် ကလေးတွေ၊ အမျိုးသမီးတွေ ကျန်းမာရေးကို ထိခိုက်တယ် ဆိုတာတွေအကြောင်းကို ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ပညာပေးတယ်။ နောက်တခုက ဆေးလိပ်နဲ့ ဆေးရွက်ကြီးဥပဒေကိုလည်း လူတွေအားလုံးသိအောင် ပညာပေးတယ်။ အဲဒီအပြင် ဆေးလိပ်ကင်းစင်နေရာတွေအတွက် သီးသန့် ထုတ်ထားတဲ့ဥပဒေကလည်း ဘာတွေပါတယ်။ ဘယ်လိုလုပ်ရမယ်ဆိုတာကို တိတိကျကျ လူတွေသိအောင် လိုက်နာအောင် လုပ်ပေးပါတယ်။

■ မေး - အပိုဆောင်းအခွန် နှစ်ရာခိုင်နှုန်း ကောက်ခံလိုက်တဲ့အပေါ်မှာ ဆေးလိပ်နဲ့ ဆေးရွက်ကြီးသောက်သုံးမှုရဲ့ အကျိုးသက်ရောက်မှုက ဘယ်လောက်ထိရှိလာပါသလဲ။

ဖြေ - အပိုဆောင်းအခွန် နှစ်ရာခိုင်နှုန်း ကောက်ခံလိုက်တဲ့အပေါ်မှာ ဆေးလိပ်နဲ့ဆေးရွက်ကြီး ထိန်းချုပ်ရေးအပိုင်းမှာ သိသိသာသာ ပြောင်းလဲမှုတွေ ရှိခဲ့ပါတယ်။ အထူးသဖြင့် ဆေးလိပ်သောက်နှုန်းက ကျသွားတယ်။ အရင်တုန်းက ရာခိုင်နှုန်း ၃၀ လောက် ရှိနေရာကနေ အခုဆိုရင် ၁၉ ရာခိုင်နှုန်းပဲ ရှိတော့တယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၆ ခုနှစ်တုန်းကဆိုရင် ၁၉ ရာခိုင်နှုန်းအထိ ကျပါတယ်။ ကျတာကတော့ တဖြည်းဖြည်းချင်း ကျသွားတာပါ။ ဆေးလိပ်နဲ့ ဆေးရွက်ကြီးဆိုတာက လူတွေကို စွဲလမ်းစေတတ်တဲ့ အရာဖြစ်တဲ့အတွက် ဆေးလိပ်ဖြတ်ချင်ရင်တောင် ချက်ချင်းဖြတ်ဖို့ခက်တယ်။ ဒါကြောင့် တဖြည်းဖြည်းပဲ ကျတာဖြစ်ပါတယ်။ အရင်ကဆိုရင် ဆေးလိပ်သောက်သုံးတဲ့သူက ၁၂ ဒသမ ၃သန်းရှိတယ်။ အခုဆိုရင် ၁၀ ဒသမ ၆သန်းပဲ ရှိတော့တယ်။ ဘာကြောင့် ရာခိုင်နှုန်းလောက်ပဲ ကျတယ်လို့ ပြောရသလဲဆိုရင် နှစ်စဉ်နှစ်စဉ်တိုင်းမှာ သူတို့ရဲ့ လူဦးရေ တိုးပွားမှုရှိတယ်။ အရင်ကဆို ၃၈ သန်းပဲရှိတဲ့ လူဦးရေက အခုဆိုရင် ထိုင်းနိုင်ငံမှာ ၅၈ သန်းအထိ တိုးသွားတယ်။ အဲဒီတော့ လူဦးရေ တိုးလာတာနဲ့အမျှ သောက်သုံးသူတွေလည်း တိုးလာနိုင်တာပဲပေါ့။ အကယ်၍ Thai Health သာ ထိန်းချုပ်ရေးလုပ်ငန်းတွေ မလုပ်ခဲ့ဘူးဆိုရင် အခုဆိုရင် ဆေးလိပ်သောက်သုံးသူပေါင်း ထပ်ထပ်တိုးလာဖို့ပဲ ရှိပါတယ်။

■ မေး - Thai Health အနေနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံကို တိုက်တွန်းပြောကြားချင်တာများ ရှိပါသလား။ အခြားဖြည့်စွက် ပြောကြားလိုတာများရှိရင်လည်း ပြောကြားပေးပါ။

ဖြေ - အကယ်၍ မြန်မာနိုင်ငံမှာသာ Thai Health လိုမျိုး ဖောင်ဒေးရှင်းတစ်ခုလုပ်လိုက်မယ်ဆိုရင် မြန်မာနိုင်ငံအတွက် အကျိုးကျေးဇူးတွေ အများကြီးရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံလိုပဲ ထိုင်းနိုင်ငံမှာလဲ ပထမဆုံးအနေနဲ့ လူတွေသေဆုံးရခြင်း အကြောင်းအရင်းတွေထဲမှာ မကူးစက်တတ်တဲ့ရောဂါတွေက ထိပ်ဆုံးက ဖြစ်နေတယ်။ သူတို့ကြောင့်ပဲ လူတွေ သေဆုံးနေကြတယ်။ လူတွေကျန်းမာရေးထိခိုက်မှုတွေ ရှိနေတာဖြစ်တဲ့အတွက် အကယ်၍ ဒါတွေကိုမှ မြန်မာနိုင်ငံက ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတွေ မလုပ်ဘူးဆိုရင် နောက်ပိုင်းမှာ ဒီမကူးစက်တတ်တဲ့ရောဂါတွေပဲ ပိုပိုဖြစ်လာဖို့ ရှိပါတယ်။ နာတာရှည်ရောဂါတွေ ဖြစ်လာမယ်။ ရောဂါဖြစ်တဲ့သူတိုင်းကို ထိုင်ကုရမယ်ဆိုရင် ကုသရတဲ့စရိတ်က အရမ်းကို ဈေးကြီးတယ်။ ဝန်ထုပ်ဝန်ပိုးဖြစ်တယ်။ အဲဒီတော့ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနရဲ့ ဘတ်ဂျက်ကိုလည်း ဒီလိုကုသရေး အပိုင်းတွေမှာ ပိုပိုပြီးသုံးရမယ်။ အဲဒီတော့ ဒီလိုတွေမဖြစ်ဖို့ဆိုရင် အခုကတည်းက ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတွေ လုပ်ဖို့လိုပါတယ်။ ထိုင်းနိုင်ငံမှာ တစ်ဒေါ်လာ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံတိုင်း နိုင်ငံ့အတွက် ၁၈ ဒေါ်လာ အကျိုးပြန်ရပါတယ်။ အခု Thai Health ရဲ့ လုပ်ငန်းတွေက တခြားသူတွေလည်း လုပ်လို့ရတဲ့ အခြေအနေပါ။ လုပ်ဖို့ခက်ခဲတာမျိုး မဟုတ်ပါဘူး။ မြန်မာနိုင်ငံအနေနဲ့ သေသေချာချာ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံပြီး လုပ်မယ်ဆိုရင် ဖြစ်ကိုဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ နောက်မီဒီယာတွေရဲ့ အကူအညီတွေလည်း အများကြီးလိုပါတယ်။ ပြည်သူလူထုရဲ့ လိုက်နာမှုအပိုင်းကလည်း အများကြီးလိုပါတယ်။ နိုင်ငံရဲ့ အကြီးပိုင်းတွေသိဖို့အတွက် လွှတ်တော်ထဲမှာလည်း ပြောပြဆွေးနွေးနိုင်မယ့်လူတွေလည်း လိုပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံသာလုပ်မယ်ဆိုရင် ထိုင်းနိုင်ငံအနေနဲ့ ကူညီဖို့ အဆင်သင့်ပါပဲ။ နည်းပညာပိုင်းအရသော် လည်းကောင်း၊ မြန်မာနိုင်ငံဘက်က ထိုင်းမှာ ဘယ်လိုလုပ်သလဲဆိုတာကို လေ့လာရေး အစီအစဉ်တွေလုပ်မယ်ဆိုရင်လည်း ကူညီဖို့အသင့် ရှိပါတယ်။ ကျွန်တော့်အနေနဲ့လည်း မြန်မာနိုင်ငံကို အများကြီးသွားခဲ့ပြီးပါပြီ။ တချို့အစည်းအဝေးတွေမှာလည်း ဒီလိုမျိုးတွေလုပ်ဖို့ ပြောခဲ့ပြီးပါပြီ။ မြန်မာနိုင်ငံက လွှတ်တော်အမတ်တွေကိုလည်း ဒီအကြောင်းတွေကို ဆွေးနွေးပြောပြပြီးပါပြီ။ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ကလည်း ပြောပါတယ်။ ဆေးလိပ်နဲ့ ဆေးရွက်ကြီးကို ထိန်းချုပ်တာက တကယ့်ကို အထိရောက်ဆုံး နည်းလမ်း ဖြစ်တယ်။

Most Read

Most Recent