Photo: AFP

ကမ္ဘာမြေကြီးတွင် စိန်ပေါင်းများစွာ ရှိနေကြောင်း၊ အတိအကျ ပြောရလျှင် စိန်များသည် ကွာဒရီလျံ (၁၀၀၀ ထရီလျံ) ရှိနေကြောင်း မက်ဆာချူးဆက်နည်းပညာအင် စတီကျု (MIT) မှ အမေရိကန် သုတေသီများက ယခုသီတင်းပတ်တွင် ထုတ်ပြန်ခဲ့ကြသည်။

သို့သော် စိန်ရှာဖွေရေးကာလကို မျှော်လင့်နိုင်ဦးမည်မဟုတ်ပေ။ ထိုတန်ဖိုးကြီးတွင်းထွက်များသည် မည်သည့်တူးဖော်ရှာဖွေမှုမဆို မစွမ်းနိုင်သော ကမ္ဘာမြေကြီးအောက် မိုင် ၉၀ မှ ၁၅၀ (၁၄၅ ကီလိုမီတာမှ ၂၄၀ ကီလိုမီတာ) ခန့်အထိ နက်ရှိုင်းသော နေရာများ၌ သဘာဝအတိုင်း တည်ရှိနေကြသည်ဟု ထိုပညာရှင်များက ပြောကြားခဲ့ကြသည်။

“ကျွန်တော်တို့တွေ အဲဒီစိန်တွေဆီ မရောက်နိုင်ဘူး။ ဒါပေမဲ့ ကျွန်တော်တို့တွေ အရင်က တွေးထင်ထားတာထက်ကို အဲဒီမှာ စိန်တွေ အများကြီး ရှိနေသေးတယ်” ဟု MIT ၏ Earth, Atmospheric, and Planetary Sciences ဌာနမှ သုတေသီသိပ္ပံပညာရှင် အူးရစ်ချ်ဖူးက ပြောကြားခဲ့သည်။

အသံလှိုင်းများက ကမ္ဘာမြေအား မည်သို့ဖြတ်သန်းသွားကြောင်းကို စေ့စေ့စပ်စပ်လေ့လာရန် မြေငလျင် လေ့လာရေးနည်းပညာကို အသုံးပြုခဲ့ရာ သိပ္ပံပညာရှင်များက cratonic roots ဟု ခေါ်ကြသော သယံဇာတ အစုအဝေးကြီးကို ထောက်လှမ်းတွေ့ရှိခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ထိုအစုအဝေးကြီးသည် ကမ္ဘာမြေကြီး မျက်နှာပြင်လွှာမှတစ်ဆင့် ကြားလွှာအထိ ကျယ်ပြန့်သော ဇောက်ထိုးထားသည့် တောင်တန်းများပုံစံ ဖြစ်နေကြောင်း သိရသည်။

အသံလှိုင်းများသည် ရှေးဟောင်း craton များအား ဖြတ်သန်းချိန်တွင် အရှိန်မြင့်တက်ခဲ့မှုကို ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့ပြီးနောက် သိပ္ပံပညာရှင်များက ပဟေဠိဖြစ်ခဲ့ကြပြီး ကမ္ဘာမြေကြီး အနက်ပိုင်းရှိ စိန်များအား တူးဖော်ရှာဖွေရန် စီမံကိန်းကို စတင်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် သိပ္ပံပညာရှင်များသည် တွင်းထွက်မျိုးစုံကို ပေါင်းစပ်သော စိန်ပုံစံတူများအား ဖန်တီးပြီး အသံလှိုင်းများက ထိုစိန်များအား မည်မျှမြန်မြန် ဖြတ်သွားနိုင်ကြောင်း လေ့လာခဲ့ကြသည်။

အထူးတွေ့ရှိချက်တစ်ခုမှာ စိန်ထဲတွင် အသံအလျင်သည် ကမ္ဘာ့အပေါ်ကြားလွှာ ကျောက်များထဲ၌ အဓိကတည်ရှိသော Olivine တွင်းထက်များထက် နှစ်ဆပိုမြန်ကြောင်း ဖူးက ပြောကြားခဲ့သည်။

Ref: AFP