ဇူလိုင် ၁၆ ရက်တွင် ပေကျင်း၌ တရုတ်-ဥရောပသမဂ္ဂ စီးပွားရေးဆွေးနွေးပွဲ ကျင်းပနေစဉ် (Photo: AFP)

ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ကုန်သွယ်မှုတွင် တင်းမာမှု ဆိုးရွားလာခြင်းကို လျှော့ချနိုင်ရန် အမေရိကန်၊ တရုတ်နှင့် ရုရှားတို့က လက်တွဲ လုပ်ဆောင်ကြရန် ဥရောပသမဂ္ဂက ဇူလိုင် ၁၆ ရက်တွင် တိုက်တွန်းခဲ့ပြီး ထိုတင်းမာမှုများသည် ပြင်းထန်သော ပဋိပက္ခနှင့် ဝရုန်းသုန်းကားဖြစ်စဉ်သို့ တဖြည်းဖြည်း ထိုးတက်သွားနိုင်ကြောင်း သတိပေးခဲ့သည်။

အမေရိကန်က မဟာမိတ်ဥရောပ၊ ကနေဒါတို့နှင့်လည်း ကုန်သွယ်ရေး တင်းမာမှု ဖြစ်နေချိန်တွင် ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးကို ပြင်းပြင်းထန်ထန် ထိခိုက်စေနိုင်ကြောင်း စိုးရိမ်နေကြရသည့် အမေရိကန်နှင့် တရုတ်အကြား ကျယ်ပြန့်သော ကုန်သွယ်ရေးစစ်ပွဲ ဖြစ်ပေါ်ရန် တာစူနေချိန်၌ ဥရောပကောင်စီဥက္ကဋ္ဌ ဒေါ်နယ်တက်စ်က ယင်းကဲ့သို့ ပြောကြားခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ကုန်သွယ်ရေးအစီအစဉ်အား ဖျက်ဆီးရန် မဟုတ်ဘဲ တိုးတက်အောင် လုပ်ဆောင်ရန်၊ ၎င်းတို့၏ သမိုင်းတွင် အမြဲလိုလို ဖြစ်ပေါ်သော ပြင်းထန်သည့် ပဋိပက္ခများသို့ ပြောင်းလဲသွားစေခဲ့သော ကုန်သွယ်ရေးစစ်ပွဲများကို မစမိစေရန်သည် ဥရောပနှင့် တရုတ်တို့အပြင် အမေရိကန်နှင့် ရုရှားတို့၏ ဘုံတာဝန်ဖြစ်ကြောင်း ၎င်းက ပြောကြားခဲ့သည်။ ပဋိပက္ခနှင့် ဝရုန်းသုန်းကား ဖြစ်စဉ်များအား ကြိုတင် ကာကွယ်နိုင်ရန် အချိန်ရှိနေဆဲဖြစ်ကြောင်း ၎င်းက ပြောကြားခဲ့သည်။

ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ကုန်သွယ်ရေးတွင် ပဋိပက္ခ နက်ရှိုင်းနေချိန်၌ နှစ်စဉ် ပြုလုပ်နေကြ ဥရောပသမဂ္ဂ-တရုတ် ထိပ်သီးတွင် တရုတ်ဝန်ကြီးချုပ် လီခယ်ကျင်းနှင့် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးခဲ့ပြီးနောက် တက်စ်က ယင်းကဲ့သို့ ပြောကြားခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

နိုင်ငံပေါင်း ၂၈ နိုင်ငံ ပါဝင်ပြီး လူဦးရေ စုစုပေါင်း သန်း ၅၀၀ ရှိသော ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး ဈေးကွက်ဖြစ်သည့် ဥရောပသမဂ္ဂသည် အမေရိကန်သမ္မတ ထရန့်၏ “အမေရိကန်သည်သာ ပထမ” မူဝါဒကြောင့် ဖြစ်ပေါ်သော ကိုယ်ကျိုးစီးပွား ကာကွယ်ရေးဝါဒီများအား ရင်ဆိုင်နေရစဉ် မဟာမိတ်များကို ထောက်ပံ့ပေးရန် ကြိုးစားနေသည်။ ထရန့်က ရုရှားသမ္မတ ဗလာဒီမာပူတင်နှင့် ဟယ်ဆင်ကီးတွင် ထိပ်သီးကျင်းပရန် စီစဉ်နေစဉ် ဥရောပကော်မရှင်ဥက္ကဋ္ဌ ယန်းကလော်ဒီယန်ကာလည်း ပါဝင်သည့် တရုတ်နှင့် ဥရောပသမဂ္ဂ တာဝန်ရှိသူများအကြား ထိပ်သီးကျင်းပခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

ကမ္ဘာကြီးသည် ကုန်သွယ်ရေးဆိုင်ရာ ထိပ်တိုက် ရင်ဆိုင်မှုမဟုတ်ဘဲ ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးကို လိုအပ်နေကြောင်း တက်စ်က ပေကျင်းတွင် ပြောကြားခဲ့သည်။ ယင်းအတွက်ကြောင့် အိမ်ရှင်တရုတ် အပါအဝင် သမ္မတ ထရန့်နှင့် ပူတင်တို့ကပါ ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးအဖွဲ့ (WTO) ကို စေ့စေ့စပ်စပ် ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှု ဖော်ဆောင်နိုင်ရန် လုပ်ငန်းစဉ်ကို ပူးတွဲစတင်ရန် တိုက်တွန်းလိုကြောင်း ၎င်းက ပြောကြားခဲ့သည်။

WTO အား အလုံးစုံ ပြုပြင်ပြောင်းလဲရန်အတွက် ဆွေးနွေးရန် ပြင်သစ်သမ္မတ အီမန်နျူရယ်မက်ခရွန်ကလည်း ပြီးခဲ့သော မေနှောင်းပိုင်းတွင် တောင်းဆိုထားသည်။ ဥရောပကုမ္ပဏီများသည် ဇွန် ၁ ရက်တွင် စတင် သက်ဝင်ခဲ့သည့် သံမဏိနှင့် အလူမီနီယမ် သွင်းကုန်များအား အမေရိကန်၏ စည်းကြပ်ခွန်ပြဋ္ဌာန်းမှုအတွက် ကြံ့ကြံ့ခံနိုင်ရန် ကြိုးပမ်းနေရသည်။ ဥရောပသမဂ္ဂ၊ ရုရှားနှင့် အမေရိကန် အဓိကကုန်သွယ်ဘက်များအား ထိုစည်းကြပ်မှုများအပြင် အမေရိကန်သည် တရုတ်သွင်းကုန် ဒေါ်လာ ၃၄ ဘီလျံအား စည်းကြပ်ခွန်ချမှတ်မှုကို ယခုလ အစောပိုင်းတွင် အကောင်အထည်ဖော်ခဲ့သည်။ တရုတ်ကလည်း ယင်းပမာဏအတိုင်း အမေရိကန် ကုန်ပစ္စည်းများကို စည်းကြပ်ခွန်များ ပြန်လည် ပြဋ္ဌာန်းခဲ့သည်။