၂၀၁၇ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီ ၁၁ ရက်တွင် လစ်ဗျားမြောက်ပိုင်း၌ ရေနံသန့်စင်စက်ရုံတစ်ရုံကို တွေ့ရစဉ် (Photo: AFP)

လစ်ဗျားက နိုင်ငံအရှေ့ပိုင်း ရေနံထုတ်လုပ်မှု ဗဟိုချက်မှ ရေနံတင်ပို့မှုကို ပြန်လည်စတင်နေကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပြီးနောက် ရေနံဈေးနှုန်းများသည် ဇူလိုင် ၁၁ ရက်တွင် နှစ်နှစ်ကျော်အတွင်း အကြီးမားဆုံး ကျဆင်းမှုနှင့် ကြုံခဲ့ရသည်။

Brent ရေနံဈေးနှုန်းသည် ၆ ဒသမ ၉ ရာခိုင်နှုန်း ကျဆင်းသွားခဲ့ပြီး တစ်စည်လျှင် ၇၃ ဒသမ ၄ ဒေါ်လာသို့ ရောက်ရှိခဲ့သည်။ အမေရိကန် ရေနံဈေးနှုန်းသည် ငါးရာခိုင်နှုန်း ကျဆင်းခဲ့ပြီး တစ်စည်လျှင် ၇၀ ဒသမ ၃၈ ဒေါ်လာသို့ ရောက်ရှိခဲ့ရာ တစ်နှစ်အတွင်း တစ်ရက်တည်း အမြင့်ဆုံးကျဆင်းမှု ဖြစ်ခဲ့သည်။ ၂၀၁၁ ခုနှစ်တွင် နေတိုးက ထောက်ခံသော ပုန်ကန်မှုကြောင့် လစ်ဗျားအာဏာရှင် မွမ်မာကဒါဖီ ဖြုတ်ချခံရပြီးနောက် လစ်ဗျားတွင် အစိုးရနှစ်ရပ်က အပြိုင်ဖြစ်နေသည်။

ထိုနောက်ပိုင်း ကသောင်းကနင်း ဖြစ်စဉ်များကြောင့် လစ်ဗျားတွင် ရေနံထုတ်လုပ်မှု ကျဆင်းနေခဲ့သည်။ စစ်ဘုရင်ခါလီဖာဟက်ဖ်တာ၏ လစ်ဗျားအမျိုးသားစစ်တပ် LNA သည် ဇွန်လက ပြိုင်ဘက်ပြည်သူ့စစ်တို့ထံမှ နယ်မြေများကို အပြည့်အ၀ ပြန်လည်ထိန်းချုပ်နိုင်ခဲ့ပြီးနောက် လစ်ဗျားအရှေ့ပိုင်းရှိ ဆိပ်ကမ်းများမှ ရေနံတင်ပို့မှုအားလုံးကို ဆိုင်းငံ့ထားခဲ့သည်။

အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာက အသိအမှတ်ပြုထားသော အစိုးရအဖွဲ့၏ လက်အောက်တွင်ရှိသည့် အမျိုးသားရေနံကော်ပိုရေးရှင်းက ယင်းဆိပ်ကမ်းများ ထိန်းချုပ်မှုကို ပြန်လည် ပေးအပ်ခဲ့ပြီးနောက် ရေနံတင်ပို့မှု ပုံမှန်ပြန်ဖြစ်လာခဲ့သည်။ လစ်ဗျားသည် ၂၀၁၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီမတိုင်မီက တစ်ရက်လျှင် ရေနံစည် ၁ ဒသမ ၆ သန်း ထုတ်လုပ်နေခဲ့ပြီး တော်လှန်ရေးနောက်ပိုင်း ရေနံထုတ်လုပ်မှုက ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းခန့် ကျဆင်းသွားခဲ့သည်။

၂၀၁၇ ခုနှစ်ကုန်တွင် လစ်ဗျားသည် တစ်ရက်ရေနံစည် တစ်သန်းခန့်ထိ ရေနံထုတ်လုပ်မှု ပြန်လည် မြင့်တက်လာခဲ့သည်။

ရေနံရောင်းလိုအား ပြန်လည်မြင့်တက်လာမှုက ရေနံထုတ်လုပ်သူများအတွက် ဖိအားဖြစ်လာနိုင်ကြောင်း အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ စွမ်းအင်အေဂျင်စီ (IEA) က ဇူလိုင် ၁၂ ရက်တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။ ဆော်ဒီအာရေဗျနှင့် ရုရှားကဲ့သို့ ရေနံထုတ်လုပ်သည့် အင်အားကြီးနိုင်ငံများက ရေနံဈေးနှုန်းမြင့်တက်မှုကို လျှော့ချရန်အတွက် ထုတ်လုပ်မှု တိုးမြှင့်ရန် ပြီးခဲ့သည့်လက သဘောတူညီမှု ရရှိခဲ့သည်။

ဇွန်လအစည်းအဝေးတွင် ဆော်ဒီနှင့် ရုရှားတို့က တစ်ရက်လျှင် ရေနံစည် ၅၀၀၀၀၀ ကျော် ထုတ်လုပ်မှုမြှင့်တင်ရန် သဘောတူညီခဲ့ကြသည်။ ဆော်ဒီအာရေဗျက ရေနံတိုးထုတ်လုပ်မှုကြောင့် အမေရိကန်ကို ကျော်တက်ပြီး ကမ္ဘာတွင် ဒုတိယမြောက် ရေနံအများဆုံး ထုတ်လုပ်သည့်နိုင်ငံ ပြန်ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ဆော်ဒီသည် ယခုလအတွင်း၌ တစ်ရက်လျှင် ရေနံစည် ၁၁ သန်းနီးပါးအထိ စံချိန်တင် ထုတ်လုပ်ရန် ဆောင်ရွက်နေကြောင်း IEA က ပြောကြားခဲ့သည်။

သို့သော်လည်း အမေရိကန်က ရေနံအဓိက ထုတ်လုပ်သည့် နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံဖြစ်သော အီရန်ကို ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုများ ပြန်လည်ပြဋ္ဌာန်းမည်ဟု ပြောကြားခဲ့ပြီးနောက် မကြာသေးခင် သီတင်းပတ်များအတွင်း ရေနံဈေးနှုန်း မတည်မငြိမ် ဖြစ်နေခဲ့သည်။ ရေနံဈေး မတည်ငြိမ်မှုသည် လိုလားဖွယ် အခြေအနေ မဟုတ်ကြောင်း အိုပက်ဥက္ကဋ္ဌ ဆူဟာအီအယ် မာဇရူးက ပြောကြားခဲ့သည်။

အမေရိကန်နှင့် တရုတ်တို့ကြား ကုန်သွယ်ရေး တင်းမာမှုမြင့် တက်လာမှုကြောင့် ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးကို ထိခိုက်ပြီး ဝယ်လိုအား ကျဆင်းလာနိုင်သည်ကိုလည်း စီးပွားပညာရှင်များက စိုးရိမ်နေကြသည်။ တရုတ်သည် ယမန်နှစ်က ကမ္ဘာတွင် ရေနံအများဆုံး တင်သွင်းခဲ့သည့်နိုင်ငံဖြစ်သည်။

Ref: AFP