ဇွန် ၉ ရက်က ချိန့်တောင်မြို့တွင် SCO ထိပ်သီး၏ဘေးဆွယ် သုံးနိုင်ငံ အစည်းအဝေး၌ တရုတ်သမ္မတ (လယ်)၊ ရုရှားသမ္မတ (ဝဲ) နှင့် မွန်ဂိုလီးယားသမ္မတ (ယာ) တို့ကို တွေ့ရစဉ်

ကုန်သွယ်ရေးအငြင်းပွားမှု၊ အီရန်နျူ ကလီးယားသဘောတူညီချက်မှ နုတ်ထွက်ရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့မှုအတွက် အမေရိကန်နှင့် ဆက်ဆံရေး တင်းမာမှု မြင့်တက်နေစဉ် တရုတ်က ရုရှား၊ အီရန်နှင့် အခြားမဟာမိတ်နိုင်ငံများမှ ခေါင်းဆောင်များ တက်ရောက်ကြမည့်  ဒေသ ဆိုင်ရာလုံခြုံရေးထိပ်သီးကို ဇွန် ၉ ရက်တွင် စတင်ခဲ့သည်။ တရုတ်နှင့် ရုရှားတို့က ဦး ဆောင်နေသော ရှန်ဟိုင်းပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးအဖွဲ့ (SCO) ၏ (၁၈) ကြိမ်မြောက် ထိပ်သီးကို တရုတ်အရှေ့ပိုင်းရှိ ကမ်းရိုးတန်းမြို့ ချိန့်တောင်တွင် နှစ်ရက်ကြာ ကျင်းပမည် ဖြစ်သည်။

SCO ၏ အဖွဲ့ဝင်များထဲတွင် ဆိုဗီယက်ယူနီယံမှ ခွဲထွက်လာသည့် ဗဟိုအာရှနိုင်ငံ လေးနိုင်ငံ၊ ပါကစ္စတန်နှင့် အိန္ဒိယတို့ ပါဝင်ပြီး အီရန်က လေ့လာသူအဖွဲ့ဝင်ဖြစ်သည်။

အမေရိကန်သမ္မတဒေါ်နယ်ထရန့်က ၂၀၁၅ ခုနှစ် အီရန်နျူကလီးယား သဘောတူညီချက်မှ အငြင်းပွားဖွယ် နုတ်ထွက်ခဲ့ပြီးနောက် SCO ထိပ်သီးကို ကျင်းပခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ အီရန်သည် ၂၀၀၈ ခုနှစ်ကတည်းက ကြိုးပမ်းလာခဲ့ပြီး ကုလသမဂ္ဂ၏ပိတ်ဆို့ အ ရေးယူမှုကြောင့် မအောင်မြင်ခဲ့သည့် လေ့လာသူအဖြစ်မှ တင်းပြည့်အဖွဲ့ဝင်ဖြစ်ရေး ကြိုးပမ်းမှုကို လက်ခံရန်အတွက် ကိစ္စကို ယခုထိပ်သီးတွင် အာရုံစိုက်ဖွယ်ရှိကြောင်း လေ့လာသူများက ခန့်မှန်းခဲ့ကြသည်။ သို့သော် ၂၀၁၅ ခုနှစ် အီရန်နျူကလီးယား သဘော တူညီချက်အရ ထိုအတားအဆီးကို ဖယ်ရှားပေးခဲ့သည်။

အီရန်သည် အမြဲတမ်းစောင့်ဆိုင်းရန် မဖြစ်နိုင်သောကြောင့် ဥရောပအင်အားကြီး နိုင်ငံများ၊ ရုရှားနှင့်တရုတ်တို့က ထိုနျူကလီး ယား သဘောတူညီချက်အား ဆက်လက် ထိန်းသိမ်းထားရန်အတွက် ၎င်းတို့၏ဆန္ဒရှိမှုကို အတည်ပြုလိမ့်မည်ဟု အီရန်က မျှော် လင့်ထားကြောင်း အီရန်အစိုးရထိပ်တန်း တာဝန်ရှိသူ မက်ဆူမက်အက်တီကာက ဇွန် ၉ ရက်တွင် လစ်သူယေးနီးယားနိုင်ငံ၌ ပြောကြားခဲ့သည်။

ဂလိုဘယ်လိုက်ဇေးရှင်းအား ဆန့်ကျင်မှု၊ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ နိုင်ငံစုံပါဝင်သော စီးပွားရေး အင်စတီကျူးရှင်းများအပေါ် ဝန်ပိမှုများ မြင့်တက်လာနေချိန်တွင် SCO ထိပ်သီး၌  ကုန်သွယ်ရေး၊ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု ကိစ္စရပ်များကိုလည်း အလေးပေးဆွေးနွေးဖွယ်ရှိဟု US Air War College မှ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လုံခြုံရေးလေ့လာမှုဆိုင်ရာ ပါမောက ္ခဒေါမာဖီက ပြောကြားခဲ့သည်။ တရုတ်က ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ဧရာမအခြေခံအဆောက်အအုံ စီမံကိန်း Belt and Road ကို တွန်းအား ပေးနေစဉ် အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများအကြား လွတ်လပ်စွာ ကုန်သွယ်ရေးဇုန် ထူထောင်ရန် အလားအလာကိုလည်း ဆွေးနွေးဖွယ်ရှိဟု ၎င်းက ပြောကြားခဲ့သည်။ သို့သော် ထိုအစီအစဉ်အား မထောက်ခံသော SCO ၏တစ်နိုင်ငံတည်းသော အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံ အိန္ဒိယကြောင့် တရုတ်သည် ခိုင်မာသောထောက်ခံမှုရရှိနိုင်ရန် အဟန့်အတား ကြုံရနိုင်သည်။

အကြမ်းဖက်တိုက်ခိုက်မှုသည် SCO အဖွဲ့က ရင်ဆိုင်နေရသော ဧရာမလုံခြုံရေး စိန်ခေါ်မှုဖြစ်နေခြင်းကြောင့် ဒေသဆိုင်ရာ လုံခြုံရေးကိစ္စများကိုလည်း ဆွေးနွေးသွားမည်ဖြစ်ပြီး အကြမ်းဖက်မှု၊ မူးယစ်ဆေးဝါး ကုန်သွယ်မှု၊ နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် ရာဇဝတ်မှုများအား နှိမ်နင်းမှုနှင့် ဆိုက်ဘာလုံခြုံရေးကိစ္စကိုလည်း ထည့်သွင်းဆွေးနွေးမည်ဖြစ်ကြောင်း တရုတ်ပြည်သူ့လုံခြုံရေး ဝန်ကြီးဌာန၏ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးဌာန ခေါင်းဆောင် လျောင်ကျင်ရောင်းက ပြောကြားခဲ့သည်။