မေ ၉ ရက်က တိုကျိုတွင် ဂျပန်၊ တောင်ကိုရီးယားနှင့် တရုတ်ခေါင်းဆောင်တို့က ပူးတွဲသတင်းစာရှင်းလင်းပွဲ ကျင်းပနေစဉ် (Photo - AFP)

အရှေ့အာရှမှ အဓိကအင်အားကြီး နိုင်ငံများဖြစ်သော ဂျပန်၊ တရုတ်နှင့် တောင်ကိုရီးယားတို့သည် ပြီးခဲ့သောလတွင် ကိုရီးယားနှစ်နိုင်ငံအကြား ရရှိခဲ့သော သဘောတူညီချက်ကို အတည်ပြုရန် လုပ်ငန်းစဉ်၌ သဘောထားကွဲလွဲမှုများကို ဘေးဖယ်ထားလျက် မြောက်ကိုရီးယား၏ နျူကလီးယားလက်နက်များအား ဖျက်သိမ်းပစ်ရန် မေ ၉ ရက်၌ သံတမန်ရေးအရ ထောက်ခံခဲ့ကြသည်။

အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရန့်နှင့် မြောက်ကိုရီးယားခေါင်းဆောင် ကင်ဂျုံအွန်တို့အကြား ထိပ်သီးကျင်းပရန်အတွက် ကြိုတင်ပြင်ဆင်မှုများကို အရှိန်မြှင့်နေချိန်တွင် ဂျပန်ဝန်ကြီးချုပ်ရှင်ဇိုအာဘေးက တရုတ်ဝန်ကြီး ချုပ်လီခယ်ကျင်းနှင့် တောင်ကိုရီးယားသမ္မတ မွန်းဂျေအင်းတို့ကို တိုကျို၌ တွေ့ဆုံ၍ ထိပ်သီးကျင်းပခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။ မေ ၉ ရက်တွင်ပင် အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး မိုက်ပွန်ပီယိုသည်လည်း ထရန့်-ကင်ထိပ်သီးအတွက် ကြိုတင်ပြင်ဆင်ရန် ပြုံယမ်းသို့ သွားရောက်ခဲ့သည်။

ပြီးခဲ့သောလတွင် သမိုင်းဝင်ကိုရီးယားထိပ်သီးမှ ထွက်ပေါ်ခဲ့သောရလဒ်အား လက်ခံရန် အာရှသုံးနိုင်ငံခေါင်းဆောင်များက သဘောတူခဲ့ကြောင်း မွန်းက ပြောကြားခဲ့သည်။

ကိုရီးယားကျွန်းဆွယ်တွင် နျူကလီးယား အလုံးစုံဖျက်သိမ်းရေးနှင့် ထာဝရ ငြိမ်းချမ်းရေးကို ထူထောင်ရေး၊ ကိုရီးယားနှစ်နိုင်ငံအကြား ဆက်ဆံရေးတိုးတက်စေရေးအတွက် ဘုံအသိအမှတ်ပြုမှုကို ရရှိခဲ့ကြောင်း မွန်းက သုံးနိုင်ငံထိပ်သီးအပြီးတွင် ကြေညာချက်ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ ကိုရီးယားထိပ်သီးမှ ရရှိခဲ့သော ပန်မန်ဂျွန်ကြေညာချက်အား ကြိုဆိုမှုနှင့် ထောက်ခံမှုတို့အတွက် ထိုခေါင်းဆောင်များအား ကျေးဇူးတင်ကြောင်း မွန်းက ပြောကြားခဲ့သည်။

မွန်းနှင့် ကင်တို့သည် ပြီးခဲ့သောလတွင် သမိုင်းဝင်ထိပ်သီး၌ ဆွေးနွေးစဉ် ကိုရီးယားစစ်ပွဲအား အဆုံးသတ်စေခဲ့သည့် အပစ်အခတ် ရပ်စဲရေးသဘောတူညီချက်အစား ထာဝရ ငြိမ်းချမ်းရေး သဘောတူညီချက်ရရှိအောင် ကြိုးပမ်းရန် သဘောတူခဲ့ကြပြီး သဘောထားကွဲပြားနေသော ကိုရီးယားကျွန်းဆွယ်တွင် အလုံးစုံ နျူကလီးယားကင်းစင်စေရန်အတွက် ကြိုးပမ်းရန် ကတိပြုခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

ပြုံယမ်းသည် တောင်ကိုရီးယား၌ အမေရိကန်စစ်ဘက်တည်ရှိမှုကို အဆုံးသတ်ရန်၊ တောင်ကိုရီးယားအား အမေရိကန်၏ လုံခြုံရေးအာမခံထားမှု ရုပ်သိမ်းပေးရန် ကာလရှည်ကြာကတည်းက လိုလားခဲ့သည်။ သို့သော် ၁၉၅၀ ပြည့်နှစ်တွင် မြောက်ကိုရီးယားက တောင်ကိုရီးယားကို ကျူးကျော်ခဲ့ပြီး နျူကလီးယားလက်နက်များ ပိုင်ဆိုင်သည့် တစ်နိုင်ငံတည်းသော ကိုရီးယားဖြစ်လာခဲ့သည်။

ဂျပန်သည် လတ်တလောတွင် ထိုအင်အားကြီးသုံးနိုင်ငံအနက် မြောက်ကိုရီးယားအား သဘောထားအတင်းမာဆုံး ရပ်တည်နေဆဲဖြစ်ပြီး သံတမန်ရေးရာ အလျင်အမြန် ဖြစ်ထွန်းတိုးတက်မှုတွင် အများအားဖြင့် စောင့်ကြည့်သူအဖြစ်သာ ကျန်ခဲ့သည်။

နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းသည် မြောက်ကိုရီးယားအား ကိုရီးယားကျွန်းဆွယ်တွင် နျူကလီးယားများကို အလုံးစုံ ဖျက်သိမ်းရန်နှင့် အရှေ့မြောက်အာရှတွင် ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် တည်ငြိမ်ရေးတို့အတွက် ခိုင်မာသော ခြေလှမ်းများလှမ်းရန်အတွက် ဖိအားပေးမည်ဟု မျှော်လင့်ကြောင်း သုံးနိုင်ငံထိပ်သီးအပြီးတွင် အာဘေးက ပြောကြားခဲ့သည်။

Ref; AFP