မတ် ၁၈ ရက်က ရုရှားသမ္မတရွေးကောက်ပွဲအတွက် မော်စကိုရှိ မဲရုံထဲမှ မဲပေးပြီး ပြန်ထွက်လာသော သမ္မတဗလာဒီမာပူတင်အား တွေ့ရစဉ် (Photo – AFP)

သမ္မတ ဗလာဒီမာပူတင်ကို ကရင်မလင်၌ သမိုင်းဝင် စတုတ္ထမြောက်သက်တမ်းအား ဆက်လက်တာဝန်ထမ်း ဆောင်စေနိုင်မည့် ရွေးကောက်ပွဲများအတွက် ရုရှားပြည်သူများသည် မတ် ၁၈ ရက်က မဲသွားပေးခဲ့ကြသည်။ ရုရှားသည် ဗြိတိန်၌ သူလျှိုအဆိပ်ခတ်မှုဖြစ်စဉ်ကြောင့် အထီးကျန်ဆန်မှု ပိုမိုကြီးမားလာပြီး အမေရိကန်၏ အရေးယူပိတ်ဆို့မှုအသစ်များနှင့် ရင်ဆိုင်နေရစဉ် ယခုရွေးကောက်ပွဲကို ကျင်းပခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

အချိန်ဇုန် ၁၁ ခုရှိသည့် ကြီးမားကျယ် ပြန့်လှသော ရုရှားနိုင်ငံတွင် အရှေ့ဖျားပိုင်း ဒေသ၌ မတ် ၁၇ ရက် ဂရင်းနစ် စံတော်ချိန် ၂၀း၀၀ နာရီက မဲရုံများကို စတင်ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။ ဥရောပတိုက်အခြမ်းတွင်ရှိသော ရုရှားပိုင် ကယ်လင်နီဂရက်နယ်မြေ၌ မတ် ၁၈ ရက် ဂရင်းနစ်စံတော်ချိန် ၁၈း၀၀ နာရီတွင် မဲရုံများကို ပိတ်မည်ဖြစ်သည်။

တရားရေးဆိုင်ရာ အကြောင်းပြချက်များကြောင့် ပူတင်၏ အဓိကပြိုင်ဘက်ဖြစ်သော အလက်ဇီနာဗာညီသည် သမ္မတရွေးကောက်ပွဲ ဝင်ပြိုင်ခွင့်မရှိခဲ့ပေ။ ရုရှားနိုင်ငံကို သမ္မတအဖြစ်သော်လည်းကောင်း၊ ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ်သော်လည်းကောင်း ပူတင်၏ အုပ်စိုးမှုမှာ ၁၈ နှစ်ကြာပြီဖြစ်သဖြင့် နိုင်ငံထဲတွင် ပူတင်နှင့်ပတ်သက်၍ ငြီးငွေ့မှုများမှာ ပျံ့နှံ့နေဖွယ်ရှိပြီး ရုရှားအများအပြားသည် မဲရုံများသို့ လာကြမည်မဟုတ်ဟု အချို့သော လေ့လာသူများက သုံးသပ်ခဲ့ကြသည်။

ယခုရွေးကောက်ပွဲတွင် ပူတင်အတွက် စိုးရိမ်စရာကောင်းလောက်အောင် အားကောင်းသည့် ပြိုင်ဘက်မရှိပေ။ သို့သော် ကရင်မလင်သည် ပူတင်၏ စတုတ္ထမြောက် သက်တမ်း၏ တရားဝင်ဖြစ်မှုကို ပိုမိုအားကောင်းလာစေရေးအတွက် မဲပေးသူဦးရေ များပြားလာစေရန် ကြိုးပမ်းခဲ့ကြသည်။

ယခုရွေးကောက်ပွဲအတွက် မဲဆွယ်စည်းရုံးရေး လုပ်ငန်းစဉ်များမှာ ထိုင်းမှိုင်းကာ စိတ်ဝင်စားစရာမရှိခဲ့ဘဲ ပူတင်သည် ရုပ်သံမှထုတ်လွှင့်သည့် စကားစစ်ထိုးမှုများ၌ ပါဝင်ရန် ငြင်းဆန်ခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း ပူတင်သည် ၎င်း၏ အာဏာသက်တမ်းကို ၂၀၂၄ ခုနှစ်အထိ ဆွဲဆန့်နိုင်ရေးမှာ သေချာပေါက် ဖြစ်နေသည်။ ထို့ပြင် ပူတင်သည် ယခုရွေးကောက် ပွဲမတိုင်မီကတည်းက ဂျိုးဆက်စတာလင်ပြီးလျှင် ရုရှား၏ သက်တမ်းအရှည်ဆုံး ခေါင်းဆောင်ဖြစ်နေခြင်း ဖြစ်သည်။

ပူတင်သည် ရွေးကောက်ပွဲ၌ ပြန်လည်အနိုင်ရမှုကို အသုံးချကာ ကမ္ဘာ့အင်အားကြီး နိုင်ငံအဖြစ် ရုရှား၏ အခန်းကဏ္ဍအပေါ် ပိုမိုအာရုံစိုက်ရန် ကြိုးပမ်းလျက်ရှိသည်။ မကြာသေးမီကပင် ရုရှားသည် အင်အားကြီးလက်နက်သစ်များကို ထုတ်ပြခဲ့ကာ သွေးချောင်းစီး ဆီးရီးယားစစ်ပွဲတွင်လည်း အစိုးရကို ဆက်လက်ထောက်ပံ့ပေးလျက်ရှိသည်။

“အမေရိကနဲ့ ဥရောပတို့ဟာ ကျွန်တော်တို့ကို ဒူးထောက် ခေါင်းငုံ့သွားအောင် ကြိုးပမ်းနေကြပေမယ့် ကျွန်တော်တို့ကတော့ ဆက်လက်ရပ်နေနိုင်တုန်းပါပဲ” ဟု အသက် ၅၅ နှစ်အရွယ် သယ်ယူပို့ဆောင်ရေး မန်နေဂျာတစ်ဦးက မဲမပေးမီတွင် ပြောကြားခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

သမ္မတရွေးကောက်ပွဲကျင်းပသည့် မတ် ၁၈ ရက်သည် ရုရှားက ခရိုင်းမီးယားဒေသကို ယူကရိန်းထံမှ သိမ်းပိုက်ခဲ့သည့် လေးနှစ်ပြည့် နှစ်ပတ်လည်နေ့လည်း ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် ယူကရိန်းအစိုးရက လက်တုံ့ပြန်သည့်အနေ နှင့် ၎င်းနိုင်ငံထဲမှ ရုရှားများကို ရွေးကောက်ပွဲ အတွက် သံရုံးများတွင် သွားရောက်မဲပေးခွင့် ပိတ်ထားခဲ့သည်။

အရွယ်ရောက်သူများအတွက်သာ ပူတင်သည်“ကြံ့ခိုင်သောသမ္မတ၊ ကြံ့ခိုင်သောရုရှား” ဟူသော ဆောင်ပုဒ်ဖြင့် မဲဆွယ်စည်းရုံးခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

ယခုရွေးကောက်ပွဲသည် လူငယ်မဲဆန္ဒရှင်များကို အထူးပစ်မှတ်ထားခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး မဲရုံများတွင် အကောင်းဆုံး ဆဲလ်ဖီရိုက်ကူး နိုင်သူများကို ဆုပေးမည့်အစီအစဉ်များပင် ရှိနေခဲ့သည်။ အွန်လိုင်းပေါ်မှ မဲဆွယ်စည်းရုံးရေးတစ်ခုကလည်း ယခုရွေးကောက်ပွဲသည် “အရွယ်ရောက်ပြီးသူများအတွက်သာ” ဟူ၍ လူစိတ်ဝင်စားစေရန် သုံးနှုန်းခဲ့သည်။

အချို့သော မြို့များတွင်မူ ကျောင်းသားများသည် မဲသွားမပေးပါက စာမေးပွဲတွင် ပြဿနာရှိမည် သို့မဟုတ် ကျောင်းထုတ်ခံရမည်ဟူသည်အထိ သတိပေးမှုများ ရှိခဲ့သည်ဟု လစ်ဘရယ်သတင်းစာ Novaya Gazeta တွင် ဖော်ပြခဲ့သည်။

ထို့အတူ ကျောင်းအုပ်များ၊ အစိုးရရုံးမှ အကြီးအကဲများသည် ၎င်းတို့၏ ဝန်ထမ်းများအား မဲပေးရန် ဖိအားများပေးနေကြသည်ဟု သိရသည်။

အစိုးရ၏ ခန့်မှန်းချက်အရ ယခုရွေးကောက်ပွဲတွင် မဲပေးသူဦးရေ ၆၃ မှ ၆၇ ရာခိုင်နှုန်းအထိ ရှိလိမ့်မည်ဟု သိရသည်။

Ref ; AFP