ရုရှားသမ္မတ ဗလာဒီမာပူတင်သည် အောက်တိုဘာ ၁၅ ရက်တွင် ဆိုဗီယက်ယူနီယံခေတ်က စတင်ပြုလုပ်ခဲ့သည့် လူငယ်ပွဲတော်တစ်ခု၌ မိန့်ခွန်းပြောကြားမည်ဖြစ်သည်။ ယင်းသည် လာမည့်နှစ် သမ္မတရွေးကောက်ပွဲ မတိုင်မီ ရုရှားလူငယ်များကို သိမ်းသွင်းရန် သူ၏နောက်ဆုံးပေါ် အားထုတ်မှုလည်းဖြစ်သည်။

ကမ္ဘာ့လူငယ်နှင့် ကျောင်းသားပွဲတော်ကို ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ပြီးနောက် ဆိုဗီယက်ယူနီယံ (USSR) နှင့် အရှေ့အုပ်စုတို့က လှုံ့ဆော်ကာ စတင်ကျင်းပခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ၁၉ ကြိမ်မြောက် ပွဲတော်ကို ပင်လယ်နက်ရှိ ဆိုချီအိုလံပစ် ဥယျာဉ်၌ အောက်တိုဘာ ၁၅ ရက်တွင် ရုရှားက အိမ်ရှင်အဖြစ် လက်ခံကျင်းပခြင်း ဖြစ်သည်။ အောက်တိုဘာ ၁၄ ရက်တွင် နိုင်ငံရပ်ခြား ဧည့်သည်တော် ၁၀,၀၀၀ ကို ကြွားရန်အတွက် မော်စကိုမြို့၌ ဆိုဗီယက်စတိုင် စစ်ရေးပြပွဲကြီးကိုလည်း ကြိုတင်ပြုလုပ်ခဲ့သည်။

ပူတင်က ပါဝင်ယှဉ်ပြိုင်ပါမည်ဟု တရားဝင် ကြေညာရသေးခြင်း မရှိသော်လည်း လာမည့်နှစ် ရွေးကောက်ပွဲတွင် ပူတင်သာ ပြန်လည် ရွေးချယ်ခံရလိမ့်မည်ဟု အများက ခန့်မှန်းပြီးဖြစ်သည်။ ပူတင်သည် ဆိုချီတွင်ပြုလုပ်မည့် လူငယ်ပွဲတော်ကို နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဆာဂေးလက်ရော့နှင့်အတူ အခြားထိပ်တန်းအရာရှိများ ခြံရံလျက် တက်ရောက်မည်ဖြစ်သည်။

ပြောက်ကျားစစ်၏ အိုင်ကွန်ဖြစ်သော ချေဂွေဗားရားကို သင်္ကေတအဖြစ် ယူထားသော လူငယ်ဖိုရမ်၏ ဆောင်ပုဒ်မှာ “ငြိမ်းချမ်းရေး၊ သွေးစည်းညီညွတ်ရေးနှင့် လူမှုရေး တရားမျှတမှုတို့အတွက် နယ်ချဲ့ဝါဒကို ဆန့် ကျင်ကြ” ဟူ၍ဖြစ်သည်။

အဆိုပါ လူငယ်ပွဲတော်၏ ဝက်ဘ်ဆိုက်တွင် ကြီးမှူးကျင်းပသူများက ဆိုချီပွဲသို့ နိုင်ငံပေါင်း ၁၅၀ မှ ဧည့်သည်ပေါင်း ၂၀,၀၀၀ တက်ရောက်လိမ့်မည်ဟု မျှော်လင့်ကြောင်း ပြောကြားထားသည်။

မြောက်ကိုရီးယားနိုင်ငံ ပြုံယမ်းမြို့ရှိ ရုရှားသံရုံးက မြောက်ကိုရီးယားနိုင်ငံသည်လည်း ကွန်ဆိုမို (ဆိုဗီယက် လူငယ်လှုပ်ရှားမှု အဖွဲ့အမည်) ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့ စေလွှတ်မည်ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

■ ၁၉၅၇ ခုနှစ်ကို ပြန်လည်ဖန်တီးခြင်း

ပထမဆုံး ကမ္ဘာ့လူငယ်ပွဲတော်ကို ၁၉၄၉ ခုနှစ်တွင် ချက်ကိုစလိုဗက်ကီးယားနိုင်ငံ၌ ကျင်းပခဲ့ပြီး ၂၀ ရာစု ဒုတိယပိုင်းတွင် ကမ္ဘာတစ်လွှားရှိ ကွန်မြူနစ်နိုင်ငံများက အိမ်ရှင်များအဖြစ် လက်ခံကျင်းပခဲ့ကြသည်။ ၁၉၈၉ ခုနှစ်မှစ၍ လူငယ်ပွဲတော် ခြောက်ကြိမ် ကျင်းပခဲ့ရာတွင် အိမ်ရှင်နိုင်ငံများအဖြစ် မြောက်ကိုရီးယား၊ ကျူးဘားနှင့် ဗင်နီဇွဲလား နိုင်ငံတို့ ပါဝင်ခဲ့သည်။

ဆိုဗီယက်ယူနီယံသည် လူငယ်ပွဲတော်ကို အိမ်ရှင်အဖြစ် နှစ်ကြိမ်တိုင်တိုင် လက်ခံ ကျင်းပခဲ့ဖူးသည်။ ဒုတိယအကြိမ်မှာ မီခေးဂေါ်ဘာချက် ဆိုဗီယက်ခေါင်းဆောင် ဖြစ်လာပြီးနောက် မကြာမီ ၁၉၈၅ ခုနှစ်တွင်ဖြစ်သည်။ သို့သော် ဆိုဗီယက်က ၁၉၅၇ ခုနှစ်၌ အိမ်ရှင်အဖြစ် ပထမဆုံး လက်ခံကျင်းပခဲ့မှုက အကျော်ကြားဆုံးဖြစ်သည်။ အဘယ့်ကြောင့်ဆိုသော် ခရူးရှက်၏ 'နိုင်ငံရေးနှင်းခဲပျော်ချိန်' ဟု ခေါ်ဆိုသော ကာလအတွင်း ပထမဆုံးအကြိမ်အဖြစ် နိုင်ငံခြားဧည့်သည်တော်များ ထောင်နှင့်ချီလျက် မော်စကိုသို့ ဆင်းလာသောကြောင့်ဖြစ် သည်။

နှစ်ပေါင်း ၆၀ ကြာပြီးနောက် ၁၉၅၇ ခုနှစ် လူငယ်ပွဲတော်ကို ထင်ဟပ်လျက် ယခုနှစ်၌ မော်စကိုမြို့တွင် ကျောင်းသားများ စစ်ရေးပြ ချီတက်ပွဲ အခမ်းအနားကို ပြုလုပ်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။ ၁၉၅၇ ခုနှစ်က ပိုမိုပွင့်လင်းလာသော ဆိုဗီယက်အသစ် စတင်ခြင်း အထိမ်း အမှတ်အဖြစ် ပြုလုပ်ခဲ့သည့် စစ်ရေးပြအခမ်းအနားကို ရုရှားတို့ အမှတ်ရဖွယ်ဖြစ်သည်။

အောက်တိုဘာ ၁၄ ရက်က ကျောင်းသားများသည် ကွဲပြားခြားနားသော နိုင်ငံများ၏ အလံများကို ကိုင်ဆောင်ကာ မော်စကိုမြို့လယ်တစ်လျှောက် ချီတက်ခဲ့ကြသည်။

မိုးရွာသွန်းနေသော ရာသီဥတုအနေအထားကြောင့် လူအချို့က ရှောင်လွှဲခဲ့ကြပြီး ချီတက်ပွဲကို စောင့်ကြည့်သူအများစုမှာ အသက် ၅၀ ကျော်အရွယ်များဖြစ်ကာ အချို့က လွမ်းဆွတ်သောစိတ်ဖြင့် မျက်ရည်များပင် ဝဲနေကြကြောင်း သိရသည်။

“ကျွန်မ အရှေ့ဖျားဒေသမှာ နေခဲ့ပြီး ဒါမျိုးကို မော်စကိုမှာ မြင်ခွင့်မရခဲ့ပါဘူး။ အခုတော့ ဒါကို ကျွန်မ မြင်ခွင့်ရခဲ့ပါပြီ”ဟု စစ်ရေး ပြပွဲကို စောင့်ကြည့်သည့် အသက် ၇၁ နှစ် အရွယ်ရှိ ဗလင်တီနာရိုဂိုဗာက ပြောကြားခဲ့သည်။ “နိုင်ငံအားလုံးဟာ မိတ်ဆွေတွေ ဖြစ်သင့်ပါတယ်။ ကျွန်မတို့ ဆိုဗီယက်ခေတ်က ဒီလိုမျိုးပွဲတွေ ပိုပြီး လုပ်လေ့ရှိခဲ့ပါတယ်”ဟု လည်း ၎င်းက ပြောကြားခဲ့သည်။

၁၉၅၇ ခုနှစ် လူငယ်ပွဲတော်သည် အနောက်တိုင်းအတွက်ရော အရှေ့တိုင်းအတွက်ပါ အောင်မြင်မှုတစ်ရပ်ဖြစ်ခဲ့သည်ဟု ရုရှားသမိုင်းပညာရှင် အလက်ဇန်းဒါးရှုဘင်က ပြောကြားခဲ့သည်။

“အနောက်တိုင်းအနေနဲ့ USSR မှာ ပုံမှန်လူတွေပဲ နေကြတယ်ဆိုတာ မြင်ခဲ့ရပါတယ်။ ဆိုဗီယက်သားတွေအနေနဲ့လည်း နိုင်ငံခြားသားတွေဆိုတာ ဘယ်လိုမျိုးလဲလို့ ပထမဆုံး မြင်ခဲ့ရတာပါ” ဟု ၎င်းက ၁၉၅၇ ခုနှစ် ပွဲတော်နှင့်ပတ်သက်၍ ပြောပြခဲ့သည်။

အောက်တိုဘာ ၁၄ ရက်က မော်စကိုမြို့လယ်၌ ကမ္ဘာ့လူငယ်နှင့်ကျောင်းသားပွဲတော် စစ်ရေးပြချီတက်ပွဲ၌ ပါဝင်သူများကို တွေ့ရစဉ် (Photo: AFP)

■ သမ္မတ ရွေးကောက်ပွဲ မဲဆွယ်မှု

ယခုနှစ်ပွဲတော်၌ ကွဲပြားခြားနားသော လှုပ်ခတ်ချက်တစ်ရပ်ရှိသည်။ ၁၉၁၇ ခုနှစ် အောက်တိုဘာ တော်လှန်ရေးနှင့် ပတ်သက်သော သင်ခန်းစာများကို ပြသသည့် ပြပွဲတစ်ရပ် ခင်းကျင်းထားသကဲ့သို့ လက်ဝဲဝါဒီတို့၏ ပွဲတော်အစီအစဉ်တွင် လုပ်ငန်းတစ်ခု              ထူထောင်ပုံနှင့်ပတ်သက်၍လည်းကောင်း၊ ဒတ်ချ်ကျူးလစ်ပန်းများ အလှဆင်ပုံနှင့် ပတ်သက်၍လည်းကောင်း အလုပ်ရုံဆွေးနွေးပွဲများလည်း ပါဝင်သည်။

“ဒါဟာ ဆန့်ကျင်ဘက်စိတ်ကူးတွေ ပေါင်းစည်းထားတဲ့ ဟင်းပေါင်းတစ်ခွက်ပါ” ဟု နိုင်ငံရေးသုံးသပ်သူတစ်ဦးဖြစ်သော ကွန်စတန်တင်ကလာချက်က ပြောကြားခဲ့သည်။

“ချေဂွေဗားရားဟာ ကွန်ဆာဗေးတစ် အစိုးရအဖွဲ့ရဲ့ Protectionism (ပြည်တွင်းလုပ်ငန်းများကို ပြည်ပယှဉ်ပြိုင်မှုမှ အကာအကွယ်ပေးထားခြင်း) နဲ့ အံမဝင်ခဲ့ပါဘူး”ဟုလည်း ၎င်းက ပြောကြားခဲ့သည်။

ပူတင်ကမူ လာမည့်နှစ် ရွေးကောက်ပွဲမတိုင်မီ ရုရှားလူငယ်များအား သူ့ဘက်သို့ပါအောင် သိမ်းသွင်းရန် လူငယ်ပွဲတော်ကို ပလက်ဖောင်းတစ်ရပ်အဖြစ် အသုံးပြုရန် မျှော်လင့်ထားသည်။

ရုရှားအစိုးရအဖွဲ့သည် အသက် ၃၀ အောက်လူများကို သိမ်းသွင်းနိုင်ရန် ပြင်းပြင်းထန်ထန် ကြိုးပမ်းခဲ့ပြီး ပူတင်၏ သမ္မတရွေးကောက်ပွဲ မဲဆွယ်မှုသည် လူငယ်မူဝါဒကို အဓိက ဗဟိုပြုလိမ့်မည်ဟု အများက ခန့်မှန်းထားသည်။

“သူဟာ အငြိမ်းစားတွေရဲ့ သမ္မတသာမက အနာဂတ်ရဲ့ သမ္မတလည်းဖြစ်တယ် ဆိုတာပြဖို့ သူက လိုလားနေပါတယ်”ဟု နိုင်ငံရေး သုံးသပ်သူတစ်ဦးဖြစ်သော အဲလက်ဆေးမာကာကင်က ပြောကြားခဲ့သည်။

ရုရှားအစိုးရက ရုရှားလူငယ်များကို ဆွဲဆောင်သိမ်းသွင်းရန် လုပ်ငန်းစဉ်ကို အရှိန်မြှင့် လုပ်ဆောင်လာရသည့် အကြောင်းရင်းတစ်ရပ်မှာ အင်တာနက်အထာကို နပ်နေသော အတိုက်အခံ နိုင်ငံရေးခေါင်းဆောင် အဲလက်ဆေးနာဗာညီ၏ လှုံ့ဆော်မှုကြောင့် ဖြစ်ပွားသည့် ယခုနှစ် ပူတင်ဆန့်ကျင်ရေး ဆန္ဒပြပွဲများတွင် အသက်မပြည့်သေးသော ဆယ်ကျော်သက် အများအပြား အပါအဝင်  လူငယ်များ ပါဝင်မှု မြင့်တက်လာခြင်းကြောင့်လည်းဖြစ်သည်။

“လူငယ်တွေ လမ်းပေါ်ထွက်လာတဲ့အခါ အစိုးရက စိုးရိမ်လာပါတယ်”ဟု ကလာချက်က ဆိုသည်။

“သူတို့ ပုံသွင်းထားသူတွေမဟုတ်တဲ့ မျိုးဆက်တစ်ခုလုံးဟာ မကြာမီ အရွယ်ရောက်လာတော့မယ်ဆိုတာ သူတို့ သိမြင်သွားပါတယ်”ဟုလည်း ၎င်းက ပြောကြားခဲ့သည်။

ကမ္ဘာ့လူငယ်နှင့် ကျောင်းသားပွဲတော်ကို အတိုက်အခံများ ဆန္ဒပြပွဲများမလုပ်မီ စီစဉ်ထားခဲ့သကဲ့သို့ ပူတင်၏လူကြိုက်များမှုကိုမြှင့်တင်ရန် လုပ်ဆောင်ရမည့် ရုရှားအစိုးရ၏ အာဂျင်ဒါထဲ၌လည်း ပါဝင်သည်။

“သူတို့က သစ္စာရှိတဲ့ သမ္မတကို လိုလားတဲ့ လူငယ်တွေဖြစ်အောင် ဒါမှမဟုတ် အနည်းဆုံးတော့ လူငယ်တွေရဲ့ နိုင်ငံရေးလုပ်ဆောင်ချက်တွေကို လျှော့ချနိုင်အောင် ဖွဲ့စည်းတည်ဆောက်ဖို့ ကြိုးစားနေတာပါ”ဟု ကလာချက်က ပြောကြားခဲ့သည်။

သို့သော် ပြဿနာမှာ ရုရှားအစိုးရ၏ လူငယ်မူဝါဒသည် ဆိုဗီယက်ခေတ်ဟောင်း၏ နည်းလမ်းများကို ပုံတူကူးချခြင်းဖြစ်ကြောင်း သုံးသပ်သူများက ဆိုသည်။

“နာရီချီပြီးကြာတဲ့ တွေ့ဆုံပွဲတွေကို သူတို့ ကြီးမှူးတယ်။ သူတို့ စစ်တုရင်ပြိုင်ပွဲတွေမှာ မိန့်ခွန်းပြောကြတယ်။ ဒါတွေအားလုံး ဆိုဗီယက်စတိုင်တွေချည်းပဲ”ဟု မာကာကင်က ပြောကြားခဲ့သည်။