လပွတ္တာမြို့နယ်တွင် သက်ငယ်မုဒိမ်းမှု များစွာဖြစ်ပေါ်နေပြီး အမှုအချို့တွင် နစ်နာသူများမှ အမှုဖွင့်တိုင်ကြားခြင်း မပြုလုပ်ရန် နယ်မြေရဲကင်းများမှ ရဲတပ်ဖွဲ့ဝင်အချို့၊ ကျေးရွာရာအိမ်မှူး၊ ဆယ်အိမ်မှူးများနှင့် မှုခင်းသတင်းထောက်ဟု ဆိုသူများက ကျူးလွန်သူနှင့် ပူးပေါင်း၍ ငွေကြေးဖြင့် ညှိနှိုင်းကျေအေးစေခြင်း၊ နစ်နာသူများထံ ခြိမ်းခြောက်ငွေကြေး တောင်းခံခြင်းများ ပြုလုပ်လျက်ရှိကြောင်း စေတနာ လူမှုဝန်ထမ်း အရာရှိ၊ ကလေးသူငယ် အခွင့်အရေးများဆိုင်ရာ ကော်မတီအတွင်းရေးမှူး၏ မှတ်တမ်းများနှင့် နစ်နာသူ ကာယကံရှင်အချို့၏ အဆိုအရ သိရသည်။

နာဂစ်မုန်တိုင်းအပြီး နောက်ပိုင်းတွင် လပွတ္တာမြို့နယ်ရှိ ကျေးရွာများတွင် သက်ငယ်မုဒိမ်း ဖြစ်ပွားမှုဖြစ်စဉ် အလွန်များလာပြီး အမှုဖြစ်စဉ် အချို့မှာ ရဲစခန်းများ၌ တိုင်တန်းခြင်းမရှိဘဲ နစ်နာသူများ၏ မသိနားမလည်မှုများကို အကြောင်းပြုကာ ကျေးရွာဆယ်အိမ်မှူး၊ ရာအိမ်မှုများနှင့် ရဲတပ်ဖွဲ့ဝင်အချို့က နစ်နာသူနှင့် ကျူးလွန်သူများ အကြားတွင် ငွေကြေးဖြင့် ကျေအေးစေခြင်းများကို လုပ်ဆောင်ပေးကြောင်း၊ ယင်းကဲ့သို့ အမှုဖြစ်စဉ်များအား ကလေးသူငယ် အခွင့်အရေးများဆိုင်ရာ ကော်မတီမှ သိရှိရမှသာ အမှုလိုက်လံ ဆောင်ရွက်ပေးရခြင်းများကို လုပ်ဆောင်ပေးရကြောင်း၊ ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် အမှုဖြစ်စဉ်များအနက် ၂၀၁၇ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာ ၁၅ ရက်က လပွတ္တာမြို့နယ် ၁၂ မိုင်အနီးတွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် နားမကြား၊ ဉာဏ်ရည်ချို့တဲ့သူ ကလေးငယ်အား အနီးကျေးရွာရှိ အသက် ၄၀ ခန့် အမျိုးသားတစ်ဦးက သားမယားပြုကျင့်မှုတစ်ခု ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး မိသားစုများမှ တွေ့ရှိဖမ်းဆီး ရမိသောကြောင့် လပွတ္တာ ၃ မိုင်ရဲစခန်းသို့ သွားရောက်တိုင်ကြားခဲ့ကြောင်း၊ ယင်းတိုင်ကြားမှုအား နယ်မြေစခန်း မတူသောကြောင့် ဟုဆိုကာ ချက်ချင်းအရေးယူ ဆောင်ရွက်ပေးခြင်းမရှိဘဲ အပိုင်နယ်မြေရဲစခန်းသို့သာ အမှုသွားရောက် ဖွင့်လှစ်ရန် ပြန်လည်စေလွှတ်ခဲ့ကြောင်း၊ ကျေးရွာသို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိချိန်တွင် သုံးမိုင်ရဲစခန်းမှ နယ်ထိန်းဆိုသူနှင့် ရာအိမ်မှူးက ကျူးလွန်သည်ဟု စွပ်စွဲခံရသူ မိသားစုများနှင့် ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်ရန် ဟုဆိုကာ ညှိနှိုင်းခဲ့ကြပြီး ကျပ် ၅၅ သိန်းဖြင့် အမှုမဖွင့်ရန် လက်မှတ်ရေးထိုး စေခဲ့ကြောင်း၊ နစ်နာကြေးဟုဆိုကာ ရရှိခဲ့သည့် ငွေကြေးများထဲမှာ ကျပ်လေးသိန်းအား နယ်ထိန်းဆိုသူ ရဲတပ်ဖွဲ့ဝင်က မိမိအတွက် တစ်သိန်း၊ စခန်းအတွက် သုံးသိန်းဟုဆိုကာ တောင်းယူသွားပြီး နောက်တစ်နေ့ နံနက်တွင် မှုခင်းသတင်းထောက်ဆိုသူ နှစ်ဦးကလည်း ကျပ်သုံးသိန်း လာရောက် တောင်းခံခဲ့ကြောင်း၊ ယင်းအပြင် ကြာကန်ရဲစခန်းမှ ဟုဆိုကာ ကျပ်ခြောက်သောင်း လာရောက် တောင်းခံခြင်းများလည်း ရှိခဲ့ကြောင်း၊ ယင်းဖြစ်စဉ်အား ကလေးသူငယ် အခွင့်အရေးများဆိုင်ရာ ကော်မတီ အတွင်းရေးမှူးက သတင်းရရှိသောကြောင့် လိုက်လံစစ်ဆေး ဆောင်ရွက်ရာတွင် အမှုဖွင့်စစ်ဆေး ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြောင်း၊ ၂၀၁၇ ခုနှစ် သြဂုတ် ၇ ရက်က ရွာသစ်ကုန်းကျေးရွာ ၁၃ မိုင်အနီးတွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် အဋ္ဌမတန်း ကျောင်းသူအား အမျိုးနီးစပ်တော်သူက အဓမ္မပြုကျင့်သည့် အမှုတွင်လည်း ကလေးငယ်မှာ ကိုယ်ဝန်ရှိလာချိန်ရောက်မှသာ သိရပြီး မိသားစုဝင်များက အမှုဖွင့်ဆောင်ရွက်နေစဉ်မှာပင် ကျပ်သိန်း ၂၀ ဖြင့် အမှုအား ဆက်လက်လုပ်ဆောင်စေခြင်း မပြုရန် ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်မှုများ ရှိခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

“ဥပမာ နှစ်မှု၊ သုံးမှုလောက် ပြောချင်တယ်။ လွှစာပေါ့။ လွှစာကျေးရွာမှာ ဆိုလို့ရှိရင် ကလေးမလေးက ဉာဏ်ရည်မမီဘူး။ ကျောင်းမနေနိုင်ဘူး။ ဒါပေမဲ့ သူကဘာဖြစ်လဲဆိုတော့ ဝက်စာသွားယူရင်းနဲ့ သူ့ထက်အများကြီး အသက်ကြီးတော့ သူရဲ့စော်ကား အဓမ္မပြုကျင့်ခြင်းကို ခံရတယ်။ အဓမ္မပြုကျင့်ခြင်း ခံရပြီးတော့ ရှင်းရှင်းပြောလို့ရှိရင် နေမကောင်းဖြစ်မှ မိဘကသိရတယ်။ အဲဒီအခါကျတော့ ဘာဖြစ်လာလဲဆိုတော့ ရပ်ရွာကနေ ရဲစခန်းမတိုင်ဖို့တို့၊ နောက်တစ်ခါ ငွေပေးငွေယူကိစ္စတွေ။ အဲဒီမှာ ကျွန်မဆီကို စောစွာရောက်လာတဲ့ လူတွေကတော့ ငွေပေးငွေယူကိစ္စတွေကို လုံး၀ အဆင်မပြေ ဖြစ်သွားကြတယ် ပေါ့နော်။ အခုလောလောဆယ် ဖြစ်နေတဲ့ အဖြစ်အပျက်ကတော့ ကသပေါင်းအုပ်စု ၁၃ မိုင်က မ .... ဆိုတဲ့ ကလေးမလေးပေါ့။ ရှစ်တန်းကျောင်းသူ ကလေးမလေးတစ်ဦးကို သူ့ရဲ့ဆွေမျိုးနီးစပ် တော်သူက အဓမ္မပြုကျင့်မှု ဖြစ်ပွားခဲ့တယ်။ ပြီးတော့ ဒေသဆိုင်ရာအုပ်စုက ရဲစခန်းက နေပြီးတော့ ငွေနဲ့ကျေအေးခိုင်းတယ်။ အဲဒါတွေလည်း ရှိခဲ့သလို နောက် ၁၂ မိုင်မှာလည်း ဒီလိုပဲ အရွယ်မရောက်သေးတဲ့ မိန်းကလေး တစ်ဦးဖြစ်တဲ့သူက နားကြားပြီးတော့ စကားမပြောနိုင်ဘူး။ ဉာဏ်ရည်မပြည့်မီဘူး။ အဲဒီ ကလေးကိုလည်း အဲဒီလိုပဲ လုပ်ငန်းရှင် တစ်ဦးကနေပြီးတော့ အဓမ္မပြုကျင့်မှုတစ်ခု ဖြစ်သွားတယ်။ အဲဒါမှာလည်း ငွေပေးငွေယူနဲ့ ကျေအေးကြတယ်။ ဒီထက်မကရှိတဲ့ အမှုတွေလည်း အများကြီးပါပဲ။ အခုဆိုရင် ကျွန်မတို့ လပွတ္တာမြို့မှာ မှုခင်းသတင်းထောက် ဆိုပြီးတော့ အဖွဲ့တွေပေါ်တယ်။ နှစ်ဖွဲ့တောင် ကွဲတယ်လို့ သတင်းကြားပါတယ်။ အဲဒီမှုခင်းသတင်းထောက်ဆိုတဲ့ သူတွေက သတင်းထောက်လှမ်းတာတင် မဟုတ်ဘဲနဲ့ ငွေကြေးပိုင်းတွေမှာပါ နစ်နာသူတွေထံက တောင်းခံတာတွေ ရှိနေပါတယ်။ အခု ၁၂ မိုင်က ကလေးမလေး ကိစ္စမှာလည်း ဒီသတင်းထောက်နှစ်ယောက် ဆိုတာ ပါလာတယ်” ဟု လပွတ္တာမြို့နယ် စေတနာ လူမှုဝန်ထမ်း ဦးစီးအရာရှိ၊ ကလေးသူငယ် အခွင့်အရေးများဆိုင်ရာ ကော်မတီအတွင်းရေး မှူး ဒေါ်ခင်မာဝေက ပြောကြားသည်။

အမှုဖြစ်စဉ်များအနက် နိုဝင်ဘာ ၁၅ ရက်က လပွတ္တာမြို့နယ် ၁၂ မိုင် သစ်တောဝင်းအတွင်း ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် အမှုဖြစ်စဉ်တွင် နစ်နာသူကလေးငယ်၏ ဦးလေးတော်စပ်သူ ကိုသန့်စင်ကလည်း အမှုဖြစ်စဉ်တွင် ငွေကြေးတောင်းခံခဲ့မှုများနှင့် ပတ်သက်၍ “ဖြစ်တဲ့နေ့က ကျွန်တော်တို့က လာခေါ်လို့ လိုက်သွားတော့ ဖြစ်စဉ်အစအဆုံးကို မြင်ရတယ်။ ကျွန်တော်တို့ကို ကျေအေးပေးဖို့ပြောတယ်။ ကျွန်တော်တို့က သုံးမိုင်မှာ အမှုသွားဖွင့်တော့ နယ်မြေက မတူလို့ဆိုပြီး အပိုင်ကိုပြန်သွားပြီး ဖွင့်ဖို့ပြောတယ်။ ညဘက်ကျတော့ သူတို့ဘက်က နယ်ထိန်းရော လူကြီးတွေပါ လာပြီးတော့ညှိတယ်။ ပိုက်ဆံ ၅၅ သိန်းပေးတယ်။ အမှုမဖွင့်နဲ့တဲ့ အဲဒီပိုက်ဆံပေးတဲ့နေ့က သုံးမိုင်ကနယ်ထိန်း ဇော်လွင်ဆိုတဲ့သူက ကျွန်တော်တို့ လူကြီးဆီမှာ ပိုက်ဆံလေးသိန်း တောင်းတယ်။ လေးသိန်းတောင်းခဲ့တာက သူ့အတွက် တစ်သိန်း၊ စခန်းအတွက် သုံးသိန်းဆိုလား။ အဲဒီလို လာတောင်းသွားတယ်။ အစတုန်းက သူတောင်းတာက သုံးသိန်းတည်းတောင်းတာကို ကျွန်တော်တို့က ဘယ်လိုဖြစ်တာလဲ အစတုန်းက သုံးသိန်းဖြစ်ပြီး အခုလေးသိန်းမေးတော့ မေကြီးတို့ကလည်း ပေးလိုက်ပါဆိုလို့ ပေးလိုက်တယ်။ နောက်တစ်ရက် မိုးလင်းတော့ စုံထောက်တွေက (ကျေးရွာရာအိမ်မှူး ပြောဆိုမှုအရ မှုခင်းသတင်းထောက် ဟုဆိုသူ ဦးအောင်မျိုးခန့် အပါအဝင် နှစ်ဦး) ရောက်လာတယ်။ စုံထောက်လား၊ ဘာလားမသိဘူး နှစ်ယောက်ရောက်လာတယ်။ အဲဒီနေ့က ကျွန်တော့်အဖေပဲရှိတယ်။ အိမ်ကိုသွားတယ်။ အဖေကြီးက မင်းတို့ဘာ လာရှုပ်ပြန်သလဲ။ လာတောင်းပြန်ပြီလားလို့ မေးတော့ သူတို့က ခင်ဗျားကို ဝတ္တရား နှောင့်ယှက်မှုနဲ့ ဆွဲထည့်လိုက်မှာနော်တဲ့။ အဲဒီလိုမျိုး ကျွန်တော်အဖေ့ကို ပြောလည်းပြောရော ကျွန်တော် လိုက်တောင်းပန်တာ ပိုက်ဆံလေးသိန်း ပေးလိုက်ရတယ်။ နောက်တော့ ရဲဆိုတာလာ ပြန်ရော။ သူ့ကိုခြောက်သောင်း ပေးလိုက်ရပြီး သူစားတာ သောက်တာကို ရှင်းပေးရတာနဲ့ဆို  ကိုးသောင်းလောက် ပေးခဲ့ရတယ်” ဟုဆိုသည်။

လပွတ္တာမြို့နယ်တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် သက်ငယ်မုဒိမ်းမှု ဖြစ်စဉ်များအနက် အမှုအများစုမှာ စတင်ကျူးလွန်ခဲ့သည့်နေ့တွင် အမှုဖွင့်လှစ်ပြီး တိုင်ကြားခဲ့သည့်အမှု အရေအတွက် လွန်စွာနည်းပါးပြီး ပတ်ဝန်းကျင်မှ သိရှိရပြီး ဥပဒေနားလည်သည့် ကူညီဆောင်ရွက်ပေးမည့်သူများ ရောက်ရှိချိန်မှသာ အမှုဖွင့် အရေးယူ ဆောင်ရွက်ရသည့်ဖြစ်စဉ် ပိုမိုများပြားနေကြောင်း လပွတ္တာမြို့နယ် ရှေ့နေများ အသင်းထံမှ သိရသည်။